Deze samenvatting bevat alles uit het boek + slides + lessen. Ik behaalde met deze samenvatting een 16/20 voor Fiscaliteit op Arteveldehogeschool, bedrijfsmanagement 1ste jaar
Samenvatting: fiscaliteit
Basisbeginselen:
Hoofdstuk 1: Begrip en kenmerken van de belasting
1. Het begrip ‘belasting’
‘De belasting is een bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door de overheid wordt
opgelegd met het oog op het verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om
uitgaven te doen in het algemeen belang.’
Algemeen belang:
- Onderwijs
- Infrastructuur
- Defensie
- Openbaar vervoer
- Gezondheidszorg
- …
2. Kenmerken van een belasting
2.1. Het financieel doel
Belastingen worden gebruikt voor het dekken van overheidsuitgaven. Belastingen
worden geheven en aangewend ter financiering van diensten van openbaar nut. Dit wil
zeggen dat er tegenover een belasting geen rechtstreekse en individuele
tegenprestatie bestaat (de betaler weet niet wat er precies met de door hem betaalde
belastingen gebeurt). Als een heffing bestemd is om een door de overheid versterkte
dienst rechtstreeks te laten vergoeden door degene die de dienst heft genoten, is er
geen sprake van een belasting maar wel van retributie.
Retributie zijn geen belastingen, het is meer een vergoeding voor een
geïndividualiseerde dienstverlening vanwege de overheid die daarbij over een juridisch
of feitelijk monopolie beschikt. De rechtstreekse tegenprestatie van de openbare
instelling en het daaraan verbonden persoonlijk voordeel van de gebruiker zijn
substantiële kenmerken van retributie.
2.2. Het dwingend karakter
Belastingen worden eenzijdig door een overheid opgelegd. Dat gebeurt volgens
bepaalde rechtsregel die afdwingbaar zijn. bij niet-naleving van de wettelijke
verlichtingen zal de belastingplichtige dan ook gesanctioneerd kunnen worden.
Hoofdstuk 2: De situering van het belastingrecht
Privaatrecht Publiekrecht
Nationaal
recht
1
,Privaat recht:
• Individu vs. Individu
o.a.:
- Burgerlijk recht
- Handelsrecht
- Gerechtelijk recht
- Sociaal recht
Publiek recht:
• Overheid vs. Individu
o.a.:
- Staatsrecht
- Administratief recht
- Strafrecht
- Fiscaal recht
- Sociaal recht
Hoofdstuk 4: De functie van de belasting
1. De functies
1.1. De financiële functie
De financiële functie is ongetwijfeld de hoofdfunctie van belastingen. De belastingen
maken ongeveer 94% uit van de overheidsinkomsten.
1.2. De economische functie
Het kan moeilijk worden ontkent dat de belastingheffing een sterke invloed heeft op
onze economie. Enkele voorbeelden:
- Prijzen: hoe meer belastingen er op een bepaald product worde geheven, hoe
duurder dit product voor de consument wordt.
- Sparen: personen worden door de toekenning van belastingvrijstellingen en -
verminderingen ertoe aangezet stortingen te doen aan pensioenkassen en
levensverzekeringsmaatschappijen.
- Consumptie: een algemene verhoging van de belastingen doet de koopkracht
van de belastingplichtige dalen.
- Investeringen
- Tewerkstelling: ondernemingen kunnen in functie van de personeelsaangroei
een deel van hun winst vrijstellen.
1.3. De sociale functie
Het fiscaal draagvermogen is niet evenredig met het bezit of het inkomen. Hoe groter
een bezit of een inkomen, des te minder een op dezelfde voet geheven belasting wordt
gevoeld. (draagkrachtbeginsel).
2
,Voorbeelden:
- De vrijstelling van personenbelasting voor bepaalde vergoedingen uitgekeerd
krachtens de sociale wetten.
- De verlichting van de btw bij de levering van levensnoodzakelijke goederen en
diensten.
Hoofdstuk 5: Wie mag belasting heffen?
1. Heffende overheid
• De federale overheid
• De lokale besturen (gemeenten, provincies en agglomeratie Brusse)
• De regionale besturen (gewesten – Vlaams, Waals, Brussels Hoofdstedelijk -,
gemeenschappen – Vlaams, Frans, Duitstaling -)
• De publiekrechtelijke instellingen (opdrachten van algemeen belang)
o Vb. instellingen openbaar nut, openbare centra voor maatschappelijk
welzijn
• De supranationale overheden (EU)
o Vb. douane aan buitengrens, btw
2. Fiscale autonomie
= algemeen rechtsbeginsel
De federale overheid kan geen belastingen heffen op water en afval. Dit behoort tot de
uitsluitende bevoegdheid van de gewesten. (non bis in idem). Je kan niet 2x op
hetzelfde belast worden.
Het principe non bis in idem wil verhinderen dat eenzelfde belastingplichtige voor
eenzelfde belastbaar tijdperk meer dan eenmaal door dezelfde belasting of
belastingen met eenzelfde doel wordt getroffen op dezelfde belastbare materie.
Voorbeelden:
- De verkoop van een nieuw gebouw kan niet tegelijkertijd aan btw en
registratiebelasting worden onderworpen.
- Een meerwaarde die werd belast in het jaar van haar uitdrukking kan niet
nogmaals belast worden in het jaar van haar verwezenlijking.
Hoofdstuk 6: Grondwettelijke beginselen van de belastingheffing
1. Grondwettelijke beginselen
1.1. Legaliteitsbeginsel (van buiten)
• Art. 170 G.W. = wettelijkheidsbeginsel
Er is steeds een wet (federale belasting), een decreet (regionale belasting) of een
besluit van de gemeenteraad of provincie (lokale belasting) nodig om een nieuwe
belasting in het leven te roepen of om een bestaande belasting te wijzigen. Zonder het
akkoord van de verkozen volksvertegenwoordigers in parlementen en raden, kan dus
geen nieuwe belastingwetgeving tot stand komen.
3
, 1.1.1. De principiële belastingvrijdom
Het legaliteitsbeginsel impliceert dat niets belastbaar is, tenzij de wetgever anders
bepaalt. Indien er geen wet is, is het niet belastbaar.
Voorbeelden:
- De moratoriumintresten
- De gerechtelijke intresten
- De meerwaarde gerealiseerd ter gelegenheid van de verkoop van aandelen,
zonder speculatieve doeleinden in het kader van het normaal beheer van een
privépatrimonium.
1.1.2. De gebonden bevoegdheid
De grondwettelijke legaliteitsbeginsel bindt de administratie bij de vestiging van de
aanslag. De administratie moet de wet correct toepassen zoals zij is, zonder
beschouwingen van morele of andere aard. Wat wettelijk belastbaar is, moet worden
belast niets meer en niets meer, zonder toevoeging nog weglating. De overheid moet
de wet dus toepassen.
1.1.3. Het voorzienbaarheidsbeginsel
Dit betekent niet alleen dat wettekst op zich duidelijk moet zijn, maar ook dat de
overheid de wettekst moet interpreteren conform de geldende interpretatieregels en
dat de wet consistent door de fiscus moet worden toegepast. Indien de administratie
plots haar interpretatie verandert, dreigt de toepassing van de wet onvoorzienbaar te
worden.
1.2. Het eenjaarheidsbeginsel
• Art 171 G.W. = annualiteitsbeginsel
Belastingwetten gelden in principe slechts voor 1 jaar tenzij ze worden vernieuwd. De
eenjarigheid van de belasting betekent echter niet dat de organieke belastingwetten of
decreten die o.a. de belastbare stof, de tarieven en de invorderingsprocedures
bepalen, jaarlijks opnieuw ter stemming aan de wetgever voorgelegd moeten worden.
Belastingwetten worden, zoals alle wetten, voor onbepaalde duur ingevoerd. De
belastingen worden jaarlijks gestemd en zijn slechts voor 1 jaar van kracht.
In werkelijkheid komt het eenjarigheidssbeginsel hierop neer dat de uitvoerende macht
elk jaar opnieuw de uitdrukkelijke machtiging moet krijgen om belastingen te heffen op
basis van de bestaande wetgeving. Dat gebeurt met een geijkte formule in de Wet
houdende de Rijksmiddelenbegroting die elk jaar eind december gestemd moet
worden. Soms gebeurt het in een aparte Financiewet, met name wanneer de Wet
houdende de Rijksmiddelenbegroting niet voor 31 december gestemd kan worden.
Toepassingen:
- Jaarlijkse nieuwe aangifte
- Beroepskosten aftrekbaar in jaar dat ze gemaakt zijn
- Aanslag gebeurt jaarlijks
- Jaarlijkse indexatie fiscale kernbedragen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Maartenhaes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
