Overzicht van vandaag
› De interne markt: wat, waarom, hoe? [-> HC 2–8]
› De autonomie van de EU-rechtsorde
- Prejudiciële vraag procedure [à HC 13–14)
- Rechtstreekse werking [à HC 11–12]
- Voorrang [à HC 11–12]
› Bevoegdheidsverdeling tussen lidstaten en EU [à HC 9]
- Het attributiebeginsel
- Bevoegdheden van de EU
- Het begrip ‘rechtsgrondslag’
› Casus positieve integratie: Tabaksreclamerichtlijn
› Casus negatieve integratie: CassisdeDijon
De interne markt: wat en waarom?
• Wat is de interne markt?
- Art. 26 lid 2 VWEU: De interne markt omvat een ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije
verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal is gewaarborgd volgens de bepalingen van de
Verdragen.
- Hierop bestaan natuurlijk uitzonderingen. Je wil niet dat bijvoorbeeld alle personen
volledig vrij door de EU kunnen bewegen. Dit is de hoofdregel.
• Waarden en beginselen van de interne markt
Art. 3 lid 3 VEU: De Unie brengt een interne markt tot stand. Zij zet zich in voor de duurzame ontwikkeling van
Europa, op basis van een evenwichtige economische groei en van prijsstabiliteit, een sociale markteconomie met
een groot concurrentievermogen die gericht is op volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang, en van een
hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu. De Unie bevordert
wetenschappelijke en technische vooruitgang.
De Unie bestrijdt sociale uitsluiting en discriminatie, en bevordert sociale rechtvaardigheid en bescherming, de
gelijkheid van vrouwen en mannen, de solidariteit tussen generaties en de bescherming van de rechten van het
kind.
De Unie bevordert de economische, sociale en territoriale samenhang, en de solidariteit tussen de lidstaten.
De Unie eerbiedigt haar rijke verscheidenheid van cultuur en taal en ziet toe op de instandhouding en de
ontwikkeling van het Europese culturele erfgoed.
- De interne markt gaat niet alleen om vrije beweging van productiefactoren maar om
veel meer.
• Waarom hebben we een interne markt?
- Artt. 1 en 3 lid 1 VEU:
- Art. 1: Bij dit Verdrag richten de Hoge Verdragsluitende Partijen tezamen een Europese Unie op,
hierna „Unie” te noemen, waaraan de lidstaten bevoegdheden toedelen om hun gemeenschappelijke
doelstellingen te bereiken.
Dit Verdrag markeert een nieuwe etappe in het proces van totstandbrenging van een steeds
hechter verbond tussen de volkeren van Europa, waarin de besluiten in zo groot mogelijke
openheid en zo dicht mogelijk bij de burger worden genomen.
De Unie is gegrond op dit Verdrag en op het Verdrag betreffende de werking van de Europese
, Unie (hierna „de Verdragen” te noemen). Deze twee Verdragen hebben dezelfde juridische waarde. De
Unie treedt in de plaats van de Europese Gemeenschap, waarvan zij de opvolgster is.
Art. 3 lid 1 VEU: De Unie heeft als doel de vrede, haar waarden en het welzijn van haar volkeren te
bevorderen.
• Dus je hebt een interne markt maar dat is alleen maar een middel voor een bepaald
doel en dat doel is welvaart voor de volkeren.
Waaruit bestaat de interne markt?
1. Vrij verkeer van goederen: art. 30,34–36 en 110 VWEU
2. Vrij verkeer van personen
A. Werknemers: art. 45 VWEU
B. Zelfstandigen: art. 49 VWEU
3. Vrij verkeer van diensten: art.56–62VWEU
4. Vrij verkeer van kapitaal: art.63–65VWEU
5. Unie burgerschap: artt.20en21VWEU
6. Een systeem van onvervalste mededinging: artt. 101–109 VWEU en protocol 27
Hoe zorgen we ervoor dat het bovenstaande ook daadwerkelijk enig effect heeft.
Positieve en negatieve integratie:
1. Negatieve integratie: de verboden in het Verdrag (zie vorige slide)
a. De Verdragen vertellen lidstaten door middel van de verboden wat ze niet mogen
doen
b. Focus op nationale regelgeving die het functioneren van de interne markt
belemmert
(staat vaak in het VWEU, ten aanzien van vrij verkeer van goederen, personen,
diensten en kapitaal)
2. Positieve integratie (harmonisatie): Europese secundaire wetgeving
a. Nationale regelgeving wordt vervangen door uniforme EU- standaarden
b. Focus op EU-standaarden die het functioneren van de interne markt bevorderen
Positieve en negatieve integratie zijn de twee kernmethoden om een interne markt tot stand
te brengen.
De relatie tussen beide is niet zo makkelijk.
1. Geen harmonisatie?: de verboden in de Verdragen vormen het beoordelingskader van
nationale regels
2. Harmonisatie?: de Europese secundaire wetgeving vormt het beoordelingskader van
nationale regels
- Recentevoorbeelden:
Roaming-verordening(Vo.531/2012)
Geoblocking-verordening(Vo.2018/302)
Dienstenrichtlijn(Rl.2006/123)
Burgerschapsrichtlijn(Rl.2004/38)
Constitutionalisering van de Verdragen
, Wat is nodig om Europese integratie daadwerkelijk te doen slagen?
- Een grote rol in het succes van Europese integratie is vervuld door het HvJ. Met name
door twee arresten in de jaren 60. Die arresten leiden tot de constitutionalisering van
de verdragen. Dit betekent dat je het niet alleen ziet als internationaal recht dat je
hebt afgesproken maar je doet er verder niet zo veel mee maar dat je als lidstaat
daadwerkelijk dit recht gaat zien als onderdeel van je grondwettelijke identiteit.
- Het internationaal recht had voor deze tijd vreselijk gefaald zie de WOII en dus moest
er wat anders worden verzonnen. En dat heeft de HvJ gedaan. HVJ kwam met drie
beginselen die centraal staan in de ‘aard van het beestje’ wat de EU echt is:
1. Autonomie
2. Rechtstreekse werking
3. Voorrang
- De EU is een autonome rechtsorde en die werkt rechtstreeks door in de nationale
rechtsordes. De regels van die autonome rechtsorde kun je als individu direct voor de
nationale rechter inroepen. De regels van die autonome rechtsorde hebben voorrang
op de nationale regelgeving.
Hoe kon het HvJ dit nu in introduceren? Door de prejudiciëlevraagprocedure”
“Het Hof van Justitie van de Europese Unie is bevoegd, bij wijze van
prejudiciële beslissing, een uitspraak te doen
a. over de uitlegging van de Verdragen,
b. over de geldigheid en de uitlegging van de handelingen van de instellingen, de
organen of de instanties van de Unie.]
Indien een vraag te dien aanzien wordt opgeworpen voor een rechterlijke instantie van een
der lidstaten, kan deze instantie, indien zij een beslissing op dit punt noodzakelijk acht voor
het wijzen van haar vonnis, het Hof verzoeken over deze vraag een uitspraak te doen.”
Deze procedure kunnen nationale rechters gebruiken om te communiceren met de rechters
in Luxemburg.
Deze procedure is belangrijk voor de autonomie, zie Van Gend en Loos. In van Gend en Loos
leidt het HvJ namelijk uit de prejudicielevraagprocedure af dat er zoiets moet zijn als
rechtstreekse werking en autonomie.
Autonomie van het EU-recht
Van Gend en Loos (Jurisprudentiebundel, p. 312):
- “Het [EEG]-verdrag is meer dan een overeenkomst welke slechts wederzijdse
verplichtingen tussen de verdragsluitende mogendheden schept”
- “Dat [...] de Gemeenschap in het volkenrecht een nieuwe rechtsorde vormt ten bate
waarvan de Staten, zij het op een beperkt terrein, hun soevereiniteit hebben
begrensd en waarbinnen niet slechts deze Lid- Staten, maar ook hun onderdanen
gerechtigd zijn.”
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marloesmarloes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.