Samenvatting
Samenvatting Biologie HAVO 4 - Hoofdstuk 5, voeding en energie
Een duidelijke, goede samenvatting van hoofdstuk 5 als voorbereiding op de toets. Het boek wat gebruikt is, is 'Nectar 4 Havo, 3e editie'.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 5, voeding en energieParagraaf 1, diëten
Als je veel sport moet je voldoende energie hebben en dat haal je uit vetten,
koolhydraten en eiwitten. Dit zijn drie groepen organische stoffen.
Vetten zitten in plantaardige producten (boter, spek)
koolhydraten zijn bijvoorbeeld meelsoorten en suikers
eiwitten komen veel voor in vlees, eieren en kaas
in je cellen komt energie vrij bij;
dissimilatie= de stapsgewijze afbraak van de vetten, koolhydraten en eiwitten.
En als er in een cel genoeg zuurstof is en mitochondriën een rol spelen bij
dissimilatie, krijg je de meeste energie.
energie komt vrij als warmte & de rest slaan cellen op in moleculen ATP
ATP moleculen geven energie af waar dat nodig is (om spiercellen te laten
werken of transport van stoffen).
eiwitten zijn bouwstoffen en als je een lange tijd niets eet ga je ze als brandstof
gebruiken. Die brandstof zit in je spier-en levercellen in de vorm van het
koolhydraat glycogeen.
glycogeen= een brandstof die snel te verwerken is. Je cellen maken het door
glucosemoleculen aan elkaar te koppelen.
de glycogeenvoorraad is klein (1 nacht slapen of 20 min sporten).
andere reservestof; vet, dit zit vooral onder je huid (holle beenderen en rond
organen).
vet is een energiebron wanneer je niet eet of sport en dan val je af.
Maar als je die energierijke stoffen wel eet een niet gebruikt, kom je aan.
ruststofwisseling= levert energie voor processen als ademhaling, hartslag en
vertering.
als je veel sport is je ruststofwisseling hoog omdat je lichaam in rust dan ook
actief is.
als je ruststofwisseling laag is, kom je snel aan als je bijvoorbeeld niet sport,
maar wel eet. Het helpt daarbij niet om minder te gaan eten want dan gaan het
nog verder omlaag.
Als je wilt afvallen kun je naar een diëtiste gaan, die helpt dan bij hoeveel, wat en
hoe je moet eten. Zodat je minder vetten en koolhydraten eet en alsnog alle
voedingsstoffen binnenkrijgt.
noodzakelijke voedingsstoffen die je moet binnenkrijgen;
vetten zijn nodig om membranen in en om cellen te maken & als grondstof voor
hormonen.
eiwitten zijn nodig als bouwstof en als je een dieet hebt waarbij je weinig eiwitten
eet wordt je wel mager maar ook heel zwak.
mineralen en vitamines spelen een rol bij stofwisselingsprocessen in je lichaam.
kalk is nodig voor botopbouw & ijzer voor aanmaak van rode bloedcellen.
fosfor, ATP en jodium voor het schildklierhormoon.
vitamines;
vitamine A: grondstof voor pigment in je netvlies
, vitamine B: grondstoffen voor zenuwcellen, celdelingen en dissimilatieprocessen
vitamine C: houdt bindweefsel gezond
vitamine D: speelt een rol van afzetting van kalk in je botten
foliumzuur (B11) en vitamine B12: spelen een rol bij celdelingen
ADH-waardes= de waardes van de hoeveelheid vitamine en mineralen die je
per dag nodig hebt. (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid)
Als je te weinig vitamine en mineralen binnenkrijgt, krijg je gebrekziekten, maar
teveel is ook niet goed.
Paragraaf 2, plantaardig en dierlijk voedsel
water mineralen en vitamine C kan je in je dunne darm zo opnemen in je bloed,
maar grote moleculen moeten eerst verteerd worden voordat ze in je bloed
kunnen worden opgenomen.
cellulose= een molecuul die je niet kunt verteren. Ook een bouwstof van de
celwand van een plantencel.
bacteriën in je dikke darm kunnen dat wel en zij gebruiken glucosemoleculen die
bij de afbraak van cellulosemoleculen ontstaan.
voedingsvezels= stoffen in plantaardig voedsel die niet door menselijke
enzymen kunnen worden afgebroken. Zij houden water vast en zorgen daarmee
voor een soepele ontlasting.
Ook stimuleren ze de darmwerking en een verzadigd gevoel, zodat je minder eet.
lignine= houtstof
tussenstof: pectine= zorgt voor het aan elkaar plakken van plantencellen.
vaatbundels bestaan uit;
houtvaten
via de houtvaten gaat water met mineralen van de wortels naar boven.
bastvaten
via de bastvaten stroomt water met suiker van de bladeren naar de rest van
de plant.
met vaatbundels vervoeren planten hun stoffen.
Sommige planten beschermen zich tegen diervraat met giftige of bittere stoffen.
De hoeveelheid energie verschilt per plant en iedere plant heeft een eigen
samenstelling.
Groeifactoren beïnvloeden de samenstelling ook (bijvoorbeeld bij meer zon
maken de bladeren meer glucose tijdens de fotosynthese en komen er
bijvoorbeeld zoete appels).
assimilatieproces= het opbouwen van grote complexe moleculen uit
eenvoudige moleculen.
Je cellen zijn daar voortdurend mee bezig, ook als je niet ziek bent geweest.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floregeijsberts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen