Deze samenvatting bevat alles wat je nodig hebt voor het leren voor de toets van dit hoofdstuk! Van Willem van Oranje, het plakkaat van verlatinghe en de ketters, alles zit er in. Het is niet alleen de uitwerking van de kenmerkende aspecten die bij dit hoofdstuk horen, ook is het een samenvatting v...
Uitwerkingen Kenmerkende Aspecten tijdvak 5 VWO
1. Het begin van Europese overzeese expansie
Over onbekende gebieden deden allerlei fantasieverhalen de ronde. De Europeanen wilde
graag naar China en Indië, zoals ze het gebied achter de rivier de Indus noemde. Tot 1453
kwam veel oosters koopwaar binnen via Constantinopel, maar de handel droogde op toen
de Turken die stad innamen. Voor Europa zat er toen nog maar een ding op, zelf een route
over zee gaan vinden. De Portugezen waren de eerste die ver buiten Europa voeren. Ze
raakte steeds verder en in 1488 voerde Bartolomeo Diaz als eerste rond Kaap de Goede
Hoop. Tien jaar later voerde de Portugezen als eerste naar India. Vanuit India drongen de
Portugezen door in de Indonesische archipel, waar ze vervolgens handelsposten stichtten
om te kunnen handelen. Nog voordat de Portugezen gingen ontdekken, leek het er op dat
de Spanjaarden eerder waren. In 1492 dacht Columbus een weg naar India te hebben
gevonden via het westen, dit bleek uiteindelijk een geheeld nieuw continent ze zijn. De
Nieuwe Wereld, zoals het werd genoemd, veroverde de Spaanse conquistadores
(veroveraars) alles. Ze kwamen er indianen tegen, maar doordat ze niet bestand waren
tegen Europese ziektes als mazelen stierven ze binnen een eeuw uit. Later probeerde de
Portugezen en de Spanjaarden andere landen te weren van hun handelsroutes, maar die
pogingen mislukte. Nederlanders begonnen ook mee te doen, en zochten andere routes
naar India. Het Nederlandse plan was om via het noorden te gaan, maar deze poging
mislukte toen Willem Barentsz met zijn bemanning vast liep op Nova Zembla.
2. Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
Vooral in de Italiaanse steden als Milaan, Rome en Florence was in de late middeleeuwen
een machtige bovenlaag van handelaren en bankiers ontstaan. In die omgeving ontstonden
nieuwe mens- en wereldbeelden. De rol van God in het leven werd minder, en het
levensmotto veranderde ook. Van momento mori (gedenk te sterven) veranderde het naar
carpe diem (pluk de dag). Daarnaast gingen mensen meer kijken naar de klassieke oudheid.
Hierdoor ontstond het humanisme, wat de nieuwe ontwikkeling tot verstandig en mondig
individu werd. Een uitzonderlijke alleskunner hiervan was Leonardo da Vinci. Rond 1500
verspreidde het humanisme ook over de rest van Europa, ondersteund door de uitvinding
van de boekdrukkunst en onderlinge contacten. Belangrijke humanisten buiten Italië waren
Erasmus uit Rotterdam en Thomas More uit Engeland. De leergierigheid in deze tijd
stimuleerde ook het natuurwetenschappelijk denken, wat in deze periode ook tot bloei
kwam.
3. De hernieuwde oriëntatie op de klassieke oudheid
Het veranderende mens en wereldbeeld bracht ook een nieuwe vorm van interesse in de
oudheid met zich mee. Mensen herkende zichzelf in de vroegere werken uit de Griekse
oudheid. De oude heidense beelden die ooit ruïnes waren, werden nu vol belangstelling
bekeken. Hierdoor veranderde ook de schoonheidsidealen en waarden. Het kreeg de naam
renaissance, wat wedergeboorte betekend. Het begon rond 1500 in Italië, en hiermee
begon de vroegmoderne tijd. Bij de herontdekking van de klassieke oudheid speelde
humanisme een grote rol. In de middeleeuwen hadden monniken klassieke teksten
vertaald, gekopieerd en bestudeerd, maar de ideeën van de klassieke schrijvers hadden ze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juffrouwannemijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
