Geneeskunde samenvatting 2021/2022
Anatomie en fysiologie
Anatomie………………………………………………..bladzijde 2-67
Fysiologie……………………………………………….bladzijde 68-121
De meeste afbeeldingen zijn afkomstig van Gray’s Anatomy en Medical physiology.
Eventuele extra afbeeldingen zijn toegevoegd om de stof te verduidelijken.
Veel succes en plezier!
1
, Geneeskunde samenvatting 2021/2022
Anatomie
Anatomie gaat over structuren die grovelijk, zonder hulp van vergrotingen en microscopie
gezien kunnen worden, ook wel macroscopische anatomie genoemd. Microscopische
anatomie wordt histologie genoemd, dit gaat over de studie van cellen en weefsels waarbij
gebruik wordt gemaakt van een microscoop. Anatomie vormt de basis van geneeskunde.
Anatomie leidt de arts tot het begrijpen van een ziekte. Het vermogen om een klinische
observatie correct te interpreteren is dus het uitgangaspunt van een goede en brede
anatomische kennis.
Anatomie kan worden bestudeerd door een regionale of systemische aanpak (benadering).
Regionale aanpak Systemische aanpak
Elke regio (gedeelte) van het lichaam wordt Elk systeem van het lichaam wordt bestudeerd
afzonderlijk bestudeerd waarbij alle aspecten en gevolgd door het lichaam
van die regio tegelijkertijd bestudeerd worden.
Voorbeeld: bestuderen van het thoracale Voorbeeld: het onderzoeken van het
gebied betekent dat alle organen, lymfeklieren, cardiovasculair systeem kijkt naar het hart, en
zenuwen, bloedvaten, botten en spieren die alle bloedvaten in het lichaam. Andere
aanwezig zijn in de thorax onderzocht worden. voorbeelden van systemen zijn gastro-
intestinale systeem, respiratie systeem (longen
en luchtpijp), lymfatisch systeem (lymfeklieren
en lymfeknopen), reproductie systeem
(geslachtsorganen), zenuwstelsel (hersenen,
ruggenmerg en alle zenuwen).
Voordeel: werkt goed als de anatomische les Voordeel: bevordert het begrijpen van gehele
gaat over ontledingen van lijken. systemen in het lichaam
Nadeel: niet volledig, schiet te kort als het gaat Nadeel: moeilijk om orgaansystemen met elkaar
om het begrijpen van de continuiteit van te verbinden en verbanden te leggen of het is
gehele systemen door het gehele lichaam. onduidelijk om genoeg details te zien
De anatomische positie
De anatomische positie is de standaard referentie positie
van het lichaam dat gebruikt wordt voor het beschrijven
van de locatie van structuren.
De anatomische positie:
• Het lichaam staat rechtop met de voeten bij elkaar,
handen naast de zijde en het gezicht naar voren
gericht.
• De mond is dicht en de gezichtsuitdrukking is neutraal
• De rand van het bot onder de ogen is in dezelfde
horizontale plaat als de top van de opening van het
oor, de ogen zijn open en focussen op iets in de
verte.
• De palmen van de handen wijzen naar voren met de
vingers naast elkaar en met de duim 90 graden
gedraaid ten opzichte van de vingers.
• De tenen wijzen naar voren
2
, Anatomische vlakken en richtingen
Coronaal, frontaal vlak Is verticaal georiënteerd en verdeelt het lichaam in een
anterieure en posterieure kant; voor- en achterkant
Coronale plaatjes bekijk je alsof iemand recht voor je staat
Sagittaal vlak Is verticaal georiënteerd en verdeelt het lichaam in een linker
en rechter zijde. De plaat die door het midden van het lichaam
gaat en het lichaam in twee gelijke helften verdeeld heet de
mediale sagittale plaat; links en rechts
Transversaal, horizontaal of axiaal vlak Verdeeld het lichaam in een superieur en inferieur deel; boven-
en onderkant
Transversale plaatjes bekijk je alsof je het lichaam vanuit
de voeten bekijkt, zoals bij een CT-scan
Anterieur (of ventraal) De voorkant van het lichaam
Bijv. de neus is anterieur ten opzichte van de oren
Posterieur (of dorsaal) De achterkant van het lichaam
Bijv. de wervelkolom is posterieur ten opzichte van de sternum
Mediaal Relatief aan de mediale sagittale plaat; in het midden van het
lichaam
Bijv. de neus is mediaal ten opzichte van de ogen
Lateraal Relatief aan de mediale sagittale plaat; naar de zijkant van het
lichaam
Bijv. de oren zijn lateraal ten opzichte van de ogen
Superieur Beschrijft structuren in de verticale as van het lichaam; naar de
bovenkant
Bijv. het hoofd is superieur ten opzichte van de schouders
Inferieur Beschrijft structuren in de verticale as van het lichaam; naar de
onderkant
Bijv. het kniegewricht is inferieur ten opzichte van het
heupgewricht
Proximaal Wordt gebruikt om aan te geven of het verder weg of dichter bij
de oorsprong van een structuur is, vooral bij de ledematen;
dichterbij de oorsprong
Bijv. het schoudergewricht is proximaal ten opzichte van het
ellebooggewricht
Distaal Wordt gebruikt om aan te geven of het verder weg of dichter bij
de oorsprong van een structuur is, vooral bij de ledematen;
verder weg van de oorsprong
Bijv. de hand is distaal ten opzichte van de elleboog
Craniaal Richting het hoofd; wordt soms gebruikt in plaats van superieur
Caudaal Richting de staart; wordt soms gebruikt in plaats van inferieur
Rostraal Wordt gebruikt, vooral voor het hoofd, om de positie te
beschrijven relatief tot de neus; dichtbij de neus
Bijv. de voorhersenen zijn rostraal ten opzichte van de
achterhersenen
Oppervlakkig en diep Deze termen worden gebruikt om de relatieve posities van
twee structuren t.o.v. elkaar te beschrijven rekening houdend
met het oppervlak van het lichaam
Bijv. de sternum is oppervlakkig ten opzichte van het hart.
Structuren in de oppervlakkige regio van de huid includeren de
huid, oppervlakkige fascie en melkklieren.
Bijv. de maag is diep ten opzichte van de buikwand. Diepe
structuren includeren de meeste skeletspieren en organen
3
, Skelet systeem
Axiaal skelet Appendiculair skelet
Botten van de schedel (cranium), Botten van de boven en onder ledematen,
wervelkolom, ribben en sternum schouders, bekken, sleutelbeen
Bijv. costae (ribben), coccyx (staartbeen), Bijv. femur (dijbeen), humerus
os sacrum (heiligbeen), mandibula (opperarmbeen), clavicula (sleutelbeen),
(onderkaak), maxilla (bovenkaak), os fibula (kuitbeen), tibia (scheenbeen),
frontale (voorhoofdsbeen) scapula (schouderblad)
Kraakbeen (cartilago)
Kraakbeen is een avasculaire vorm van bindweefsel, dus kraakbeen bezit geen bloedvaten.
Het bestaat uit extracellulaire vezels ingebed in een matrix van cellen in kleine holtes. De
hoeveelheid en soort extracellulaire vezels in de genoemde matrix bepaalt het type
kraakbeen. Kraakbeen wordt gevoed door diffusie en bevat geen bloedvaten, lymfevaten of
zenuwen.
Zwaarbelaste gewrichten Niet-zwaarbelaste gewrichten
Bestaat uit veel collageen Bestaat uit veel elastische vezels en minder collageen
Kraakbeen is bijna niet rekbaar Kraakbeen is meer rekbaar
De functies van kraakbeen zijn:
• Zacht weefsel ondersteunen
• Zorgen voor een zacht, glij oppervlak voor botarticulaties bij gewrichten
• Maken de ontwikkeling en groei van lange botten mogelijk
• Maakt complexe beweging in gewichten mogelijk
4
