Samenvatting
Samenvatting H12: Transport. Nectar biologie 5 havo Leerboek
Samenvatting van H12: Transport uit Nectar biologie 5 havo Leerboek
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
12.1Biologie H12 Transport
12.1 Hart
Pomp
Slagvolume: de hoeveelheid bloed die per hartslag een harthelft verlaat (70 mL in rust). De linker
harthelft pompt zuurstofrijk bloed naar de weefsels en organen, de rechter harthelft pompt
zuurstofarm bloed naar de longen (om daar zuurstof op te halen). Binas 84C1
Inspanning
Hartslagfrequentie: aantal slagen per minuut (in rust ca. 70, bij inspanning drie tot vier x groter).
Hartminuutvolume = slagvolume van een harthelft (mL) x de hartslagfrequentie
AED
Een AED reset het hart door een elektrische schok.
Hartinfarct: door een vernauwing in een kransslagader die de hartspier van bloed voorziet, krijgt een
deel van de hartspier onvoldoende zuurstof. Dat deel sterft af, het hart werkt niet goed meer.
Ecg
Het bloed vanuit de grote aders komt in de boezems terecht. Een groep cellen in de rechter boezem
(= sinusknoop) geeft een elektrische stroom af aan de spiervezels van de boezems die samentrekken.
Het prikkelgeleidingssysteem leidt de stroom verder via de AV-knoop, naar de onderkant van de
kamers. De kamers trekken vanaf de hartpunt naar boven toe samen en pompen het bloed de
slagaders in. Elektroden op de huid registreren het samentrekken en ontspannen van het hart, een
elektrocardiogram laat de elektrische activiteit van het hart zien.
P-top: het samentrekken van de boezems.
QRS-complex: het samentrekken van de kamers (en ontspannen van de boezems).
T-top: het ontspannen van beide kamers.
Binas 84D2, 3
Hartoperatie
Bloedvaten die de hartspier van zuurstof voorzien zijn kransslagaders. Kransaders voeren het
zuurstofarme bloed weer af naar de rechter boezem.
Raakt een kransslagader verstopt, dan kan een dotterbehandeling (ballonnetje, steunkousje/stent) of
een bypassoperatie (stukje beenader) de bloedstroom weer herstellen.
Bloedstroom door het hart
Bloed uit benen en organen bereikt het hart via de onderste holle ader, de bovenste holle ader voert
het bloed aan dat uit armen en hoofd komt.
- Het zuurstofarme bloed met CO2 verzamelt zich in de rechter boezem (vulfase).
- Het hart pompt het bloed van de rechter boezem naar de rechter kamer => pompfase.
- Rechter kamer perst het bloed naar de longslagader. In de longen geeft het bloed CO 2 af en
neemt O2 op. Longaders voeren zuurstofrijke bloed naar de linker boezem => linker kamer.
- In pompfase perst de linker kamer het zuurstofrijke bloed de aorta in.
Hartkleppen gaan open als bloed van de boezem naar de kamer stroomt. Als de kamer samentrekt,
gaan die hartkleppen dicht om te voorkomen dat bloed van kamer naar boezem terugstroomt.
Slagaderkleppen aan het begin van de longslagader en de aorta verhinderen dat het bloed vanuit de
slagaders terugstroomt de kamers in. Binas 84C1
, 12.2
Openen en sluiten van kleppen
Een hogere bloeddruk vóór de kleppen duwt de kleppen open, een hogere druk achter de kleppen
sluit ze. Kleppen verhinderen terugstromen van bloed.
- In de vulfase staan de hartkleppen open en de slagaderkleppen dicht. Druk in kamers is laag.
- Trekken de boezems samen dan staan de hartkleppen open en slagaderkleppen dicht. Druk in
kamers is laag.
- Bij het samentrekken van de kamers sluiten de hartkleppen en gaan de slagaderkleppen open.
Druk in kamers neemt toe.
- Ontspannen de kamers dan sluiten de slagaderkleppen en gaan de hartkleppen open. Druk in
kamers neemt af. Binas 84D1, 3
Emergente eigenschappen
Emergente eigenschap: de eigenschap brengt 'iets nieuws', dat je niet verwacht als je alle betrokken
factoren apart bekijkt. Je kunt hem niet afleiden uit het DNA en ook niet uit de gezamenlijke
eigenschappen van de botten, spieren en zenuwen. Het zit hem in de combinatie.
Een emergente eigenschap is meer dan de som van de factoren die invloed hebben.
12.2 Transport in mens, dier en plant
Kleine bloedsomloop
De weg die het bloed aflegt van de rechter harthelft via de longen naar
de linker harthelft, heet de kleine bloedsomloop.
Rechter harthelft => long slagader (O2 arm) => longen (haarvaten:
gaswisseling O2 - CO2) => longader (O2 rijk) => linker harthelft.
Grote bloedsomloop
De weg die het bloed aflegt van de linker harthelft, via de organen naar
de rechter harthelft, heet de grote bloedsomloop.
Linker harthelft => aorta (O2 rijk) => slagaders => organen (excl. longen),
in haarvaten gaswisseling => aders (O2 arm) => rechter harthelft.
Dubbele bloedsomloop
Mensen hebben een dubbele bloedsomloop, die bestaat uit de kleine bloedsomloop en de grote
bloedsomloop.
Bloed vervoert niet alleen O2 en CO2, maar ook voedingsstoffen en afvalstoffen. Binas 84A
Bouw bloedvaten
Slagaders: bloedvaten die bloed van het hart afvoeren naar de organen. Ze zijn vernoemd naar het
orgaan waar ze bloed heen brengen. Slagader banden zijn gespierd en elastisch, doordat de wanden
uit drie lagen bestaan: dunne binnenlaag van dekweefsel, glad spierweefsel, buitenlaag van
bindweefsel. Slagaders vertakken in steeds dunnere slagaders en uiteindelijk in haarvaten (kleinste
bloedvaten in lichaam).
Aders: bloedvaten die bloed terugvoeren naar het hart. Ze zijn vernoemd naar het orgaan waar
vandaan ze het bloed afvoeren. De wand bestaat ook uit drie lagen, maar is dunner. De meeste aders
hebben kleppen die voorkomen dat bloed terugstroomt naar het orgaan. Binas 84C2
Bloedsomloop voor de geboorte
Via de placenta krijgt een ongeboren kind bloed met zuurstof en voedingsstoffen. Voor de geboorte
komt zuurstofrijkbloed via de navelstrengader het lichaam van het kind in. Dit mengt met
zuurstofarm bloed uit het lichaam van het kind. Het gemengde bloed kan via het ovale venster (=
verbinding tussen rechter- naar linkerboezem) en ductus Botalli (= verbinding tussen longslagader en
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienke312. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen