Moraal: geheel van normen en waarden waaraan wij ons gebonden achten.
Waarde: wat wij belangrijk achten.
Norm: regel om de waarde te realiseren.
Ethiek: studie van situaties aan de van de moraal waaraan we ons gebonden achten.
Welke waarden zijn voor het beroep sociaal werker belangrijk:
Veiligheid
Zelfbeschikking
Vertrouwen
Privacy
Transparantie
Rechtvaardigheid
Verbetering door:
Aandacht moraal in supervisie/intervisie.
Moresprudentie verzameling morele besluiten.
Maatschappelijke betrokkenheid van hulpverleningsinstellingen en beroepsgroep.
Victor van Bersselaar: hulpverleners moeten stilstaan bij eigen ideeën inzake het goede leven.
Driewereldenmodel: manier om het morele boven water te halen. Onoverzichtelijke situaties wat
meer helder te krijgen.
Herkennen moreel relevante situatie wegen moreel relevante situatie in dialoog over moreel
relevante situatie
Normatieve professionaliteit: herkennen, wegen en verantwoorden van morele keuzes en dialoog.
Het driewereldenmodel middel om zorgvuldig een standpunt in te nemen bij een gebeurtenis,
door:
Te voorkomen dat je te snel en eenzijdig over een gebeurtenis oordeelt.
Inzicht te geven in wat voor soort kwestie het gaat (en wat voor soort argumentatie vereist
is).
De cognitieve wereld is de wereld van de feiten. Deze wereld is voor alle betrokkenen even
toegankelijk. Een feitelijke bewering is eenduidig toetsbaar: iets is het geval of niet, iets is haalbaar of
niet. Een feitelijke bewering geeft antwoord op de vraag: wat is het geval, wat kan? Bij een feitelijke
bewering doe je een aanspraak op waarheid. Een feitelijke bewering is beschrijvend. Vragen die
gesteld kunnen worden: wat is het geval, is deze oplossing mogelijk, kan het? Beheers probleem.
In de normatieve wereld betrek je normen (wat je moet doen) en waarden (waarom je iets doet) op
de situatie. Een normatieve bewering kun je beoordelen aan bepaalde normen en waarden.
Aangezien normen en waarden naar tijd en plaats kunnen verschillen zijn normatieve beweringen
niet eenduidig toetsbaar. Een normatieve bewering is voorschrijvend. Een normatieve bewering zegt
iets over hoe we moeten handelen. Bij een normatieve bewering doe je een aanspraak op juistheid.
Vragen die vanuit het normatieve perspectief gesteld worden: mag het?
De subjectieve wereld is ten eerste alleen toegankelijk voor de betrokkene zelf en is niet toegankelijk
voor anderen. Ten tweede ziet de subjectieve wereld er voor iedereen weer anders uit: dezelfde
feiten (het andere) en normatieve werkelijkheid (de anderen) worden door iedereen anders beleefd.
Een expressieve bewering gaat over de betekenis die jij aan een situatie geeft. De betekenis die je
aan een situatie geeft heeft zijn weerslag op je gevoelsleven. Met een subjectieve bewering geef je
een beschrijving over hoe jij je tot de situatie verhoudt, wat er in jou omgaat. Je geeft jezelf bloot.
Met een expressieve bewering doe je een aanspraak op waarachtigheid: je meent wat je zegt en doet
niet alsof. Je kunt ook een subjectieve bewering over een ander doen: je beweert dan hoe de ander
de situatie beleeft. Deze bewering is niet toetsbaar omdat je geen toegang tot de subjectieve wereld
van de ander hebt.
Voorbeeld:
Juli 2014 vliegramp met de MH17. Wat betreft de normatieve perspectief was er eigenlijk weinig
verschil van mening tussen de betrokkenen (Nederland, Oekraine, Rusland): iedereen kon zich wel
vinden in de normen die met het neerhalen van het vliegtuig, waren overtreden. (kort door de bocht:
norm: je dood geen onschuldige mensen; waarde leven). Ook op subjectief niveau (ook al is dit niet
controleerbaar) kwamen dezelfde reacties (geschokt). Verschil van mening betrof vooral de
cognitieve wereld hoe is het gebeurd en wie heeft het gedaan?
2
, Belang van cognitieve en subjectieve perspectief voor onderzoek naar het normatieve.
Belang van subjectieve perspectief naar het morele:
Basale primaire signalen emoties die aangeven dat er in moreel opzicht iets aan de hand
is. Eerste signalen die bij jou binnenkomen.
Specifieke primaire signalen emoties die uiteindelijk verwijzen naar de waarden die in het
geding zijn. Zij geven aan wat er in moreel opzicht aan de hand is. Gevoel dat wijst naar een
beslissing.
Secundaire signalen gevoel wat je krijgt als je naderhand een besluit hebt genomen.
Te veel invloed van subjectieve en normatieve perspectief op cognitieve perspectief kan leiden tot
cognitieve verstarring.
Cognitieve flexibiliteit: je bent bereid om je inzichten bij te laten stellen door nieuwe feiten.
Therapie moet kinderen van ouders in vechtscheiding voorop stellen normatieve wereld
Hulpverleners hebben 'religieus analfabetisme', en dat is lastig rond sexting cognitieve wereld
Wereld Onderwerp Competentie Reductie Soort vergissing
morele analyse
Alles
terugbrengen tot
1 wereld
Cognitief Feiten Methodisch Verzakelijking Naturalisme
instrumentele
professionaliteit Eenzijdig bezig Niet meer moreel
met de feiten, oordelen,
met wat het datgene wat het
geval is, je geval is, is goed,
verwaarloosd het volgens de
subjectieve, het natuur,
morele, cijfertjes. beschermen
tegen mensen
van buitenaf.
Als mensen
aangerand
worden, dat is
nou eenmaal zo.
Normatief Normen en Normatieve Moralisering Moralisme
waarden professionaliteit
Alleen maar Je geeft je
aandacht voor oordeel weg. De
het morele. bevolking van het
Mogen we land geeft de
schulden hebben, schuld aan
mag jij wel toeristen van de
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ewebloem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.