Wil jij nou een goed cijfer voor jou maatschappijleer toets? Dan heb jij deze samenvatting nodig. Dit is een samenvatting van hoofdstuk 2 uit havo 4. Succes met leren!!
Maatschappijleer samenvatting hoofdstuk 2
Paragraaf 2.1
Centrale vraag: wat is een rechtsstaat precies?
Het nut van regels en wetten
Rechtsnormen: gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd. Het totaal van
alle wettelijk vastgelegde regels noemen we ‘het recht’.
Rechtsgebieden
- Publiekrecht: regelt de relatie tussen burgers en overheid. Hiertoe behoort onder
meer het strafrecht.
Strafrecht: bepaalt welk gedrag strafbaar is.
- Privaatrecht of burgerlijk recht: dat regelt hoe burgers onderling met elkaar omgaan.
Het privaatrecht bepaalt bijvoorbeeld hoe je een vereniging opricht. Ook zaken als
een huwelijk, echtscheiding en erfenis horen bij dit rechtsgebied. (rechten en
plichten)
- Rechtspersonen: we spreken in dit verband van rechtspersonen.
Rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid: de opvattingen die wij als burgers hebben over goed en kwaad.
Ontstaan van de rechtsstaat
Rechtsstaat: een rechtsstaat is een rechtssysteem waarin burgers door grondrechten
worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur.
Kerntaken van de overheid
Rechtshandhaving: dat de staat ervoor moet zorgen dat we ons aan de wet houden. Anders
heeft het namelijk geen zin dat er allerlei regels zijn.
Geweldsmonopolie: om te kunnen handhaven heeft de overheid meer macht dan wij en mag
zij ook als enige geweld gebruiken.
Rechtsbescherming: (andere kerntaak van de overheid), wetten beschermen ons tegen
machtsmisbruik van de overheid.
Landen zonder rechtsstaat
Autoritaire staat: bepaalt één machthebber of een kleine groep mensen in feite wat de
regels zijn. Zij hebben hierdoor de macht om politieke tegenstanders zonder vorm van
proces uit te schakelen en de bevolking recht en vrijheden te onthouden.
Dictaturen: (zie autoritaire staat) Zulke praktijken vind je in dictaturen zoals Saudi-Arabië,
Noord-Korea en Turkmenistan.
, Paragraaf 2.2
Centrale vraag: wat zijn de voorwaarden voor een rechtsstaat en wat houden die precies in?
Basis van de rechtsstaat
Veiligheid van burgers: doel van de rechtsstaat is o te zorgen voor veiligheid van burgers, ze
beschermen tegen macht van de overheid en ervoor te zorgen dat burgers gelijk worden
behandeld en in vrijheid kunnen leven.
Rechtsstaat voldoet aan 3 voorwaarden:
1. de grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
2. Er is een verdeling van macht
3. Er geld het legaliteitsbeginsel
Grondwet en grondrechten
Grondwet: is het belangrijkste document van ons land. Daarin staat was de grondrecht van
inwoners zijn en hoe de staat is ingericht.
Grondrechten: zijn basisrechten die je nodig hebt om een menswaardig leven te leiden.
Mensenrechten: Omdat ieder mens waar ook ter wereld deze rechten zou moeten hebben,
spreken we van mensenrechten. (vind ze ook in internationale verdragen en verklaringen)
Grondrechten onderverdelen in twee soorten:
- Klassieke grondrechten: rechten die overheid moet garanderen en die je bij de
rechter kunt afdwingen. (Bijv: recht op gelijke behandeling, vrijheid godsdienst,
vrijheid meningsuiting)
- Sociale grondrechten: De overheid kan deze recht niet garanderen, maar moet zich
er wel voor inspannen. (Bijv: recht op werk, gezondheidszorg en woonruimte)
Aanpassingen grondwet
Lees stukje tekst bladzijde 37 links voor wijzigingen grondwetten!!
Verdeling van de macht
Trias politica: (machtsverdeling) hierdoor heeft niet één persoon of één instantie alle politiek
macht. Dat zou machtsmisbruik en onrechtvaardigheid zo veel mogelijk voorkomen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper famkenijssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,44. Je zit daarna nergens aan vast.