Rehabilitatie heeft twee betekenissen: eerherstel en revalidatie.
Eerherstel is belangrijk omdat de wensen, behoeften en inzichten van mensen met ernstige
langdurige beperkingen en participatieproblemen lange tijd niet gehoord werden.
Revalidatie is belangrijk omdat een leven met een ernstige langdurige beperking of een
participatieprobleem zeker niet betekent dat dit geen zinvol leven meer zou kunnen zijn.
Rehabilitatie is gericht op het maatschappelijk herstel van mensen en operationaliseert dat als het
herstel van rolfunctioneren. Rolfunctioneren is aan de ene kant per definitie participatie, omdat
‘rollen’ nu eenmaal altijd in een sociale context staan. Anderzijds vereist het vervullen van een rol
definitie ook het verrichten van een zeker aantal voorgeschreven activiteiten. Herstel van
rolfunctioneren is dus per definitie gericht op verbetering van zowel activiteiten als participatie.
Rehabilitatie is ontwikkeld voor mensen met ernstige langdurige fysieke of psychische beperkingen
en participatieproblemen. De individuele rehabilitatiebenadering (IRB) is in de jaren 1970 en 1980
ontwikkeld. De benadering ontstond als reactie op de grote de-institutionalisering. In de Verenigde
Staten kwamen veel langdurig opgenomen cliënten door het sluiten van psychiatrische ziekenhuizen
op straat terecht.
De meest geciteerde missie van de IRB luidt als volgt:
Mensen met ernstige langdurige beperkingen en participatieproblemen helpen beter te functioneren
zodat ze met succes en tevredenheid kunnen wonen, werken, leren en sociale contacten hebben in
de omgeving van eigen keuze, met zo min mogelijk professionele hulp.
Uit deze missie komt de definitie van rehabilitatie voort:
Rehabilitatie is mensen met ernstige langdurige beperkingen en participatieproblemen
ondersteunen bij het verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van hun activiteiten- en
participatiedoelen.
Rehabilitatie richt zich op de mogelijkheden van de persoon waar andere benaderingen zich op de
problemen richten. Rehabilitatie helpt mensen om zo zelfstandig mogelijk als burger aan de
samenleving deel te nemen. Er wordt vooral aandacht besteedt aan het overwinnen van
belemmeringen in de alledaagse taken en het vervullen van maatschappelijke rollen.
Rehabilitatie richt zich op de volgende gebieden:
Wonen en zelfzorg
Werken / dagbesteding / vrije tijd
Opleiding en leren
Sociale contacten en familiecontacten
Herstel is het proces van ontdekken en gebruiken van eigen kracht en mogelijkheden.
1
,De definitie luidt:
Een zeer persoonlijk en uniek proces waarin iemands opvattingen, waarden, doelen en rollen
veranderen. Het leidt tot een leven met meer voldoening, waarin hoop een plaats heeft en men kan
geven en nemen ondanks de beperkingen en participatieproblemen die met de aandoening gepaard
gaan. Herstel heeft te maken met het ontstaan van een nieuwe betekenis en zin in het leven, terwijl
men over de gevolgen van de aandoening heen groeit.
Herstellen doe je zelf, zonder hulp.
Herstel kan in 4 aspecten worden samengevat:
Herstel van persoon of identiteit
Herstel van gezondheid
Herstel van dagelijks functioneren
Herstel van rollen
Herstellen is dus méér dan herstellen van een ziekte. Het begrip herstel duidt het persoonlijke
groeiproces aan van mensen die leren leven met een lichamelijke of psychische ziekte, een trauma,
niet-aangeboren hersenletsel of een verslaving. Het betekent dus niet per se dat lijden en
symptomen verdwijnen.
Aspecten van herstel Herstelondersteunende zorg Beoogd resultaat
Als je wilt werken aan: Kun je gebruikmaken van: Om te bereiken:
Herstel van persoon of Zelfhulpgroepen Herstel persoonlijke
identiteit Herstelwerkgroepen identiteit
Psychotherapie Zelfgevoel / zingeving
gesprek
Herstel van dagelijks Rehabilitatie Dagelijks functioneren
functioneren
Herstel van rollen Rehabilitatie Rolfunctioneren
Stigmabestrijding Herstel van
Kwartiermaken maatschappelijke
identiteit
Meer welkom in de
gemeenschap
2
, Herstelondersteuning: de ondersteuning van herstel bij lichamelijke of psychische aandoeningen.
Vindt vooral buiten de zorg plaats door lotgenoten, familie en vrienden.
Zodra deze ondersteuning wordt geboden vanuit de zorg, noemen we het herstelondersteunende
zorg.
Belangrijk is dat de professionele hulp terughoudend wordt ingezet. Omdat herstel bij voorkeur
buiten de gezondheidszorg plaatsvindt, is het streven naar zo min mogelijk professionele hulp een
herstelondersteunende opstelling. Bij herstelondersteunende zorg is het erg belangrijk hóé het
gegeven wordt.
Kenmerken van herstelondersteunende zorg
De hulpverlener:
heeft een attitude van hoop en optimisme en draagt deze uit;
is present (aandachtig aanwezig);
gebruikt zijn professionele referentiekader op een terughoudende en bescheiden wijze;
maakt ruimte voor; ondersteunt het maken van en sluit aan bij het eigen verhaal van de
cliënt;
herkent en stimuleert het benutten van eigen kracht van de cliënt (empowerment) zowel
individueel als collectief;
erkent, benut en stimuleert de ervaringskennis/ervaringsdeskundigheid van de cliënt;
erkent, benut en stimuleert de ondersteuning van de cliënt door belangrijke anderen;
is gericht op het verlichten van lijden en het vergroten van eigen regie/autonomie.
Rehabilitatie is een vorm van hulpverlening. Herstel is géén hulpverlening, maar een persoonlijk
proces van de cliënt zelf.
De verschillen:
Rehabilitatie Herstel
Hulpverleningsvorm Geen hulpverlening
Proces van cliënt en hulpverlener samen Proces van de cliënt
Gericht op eigen activiteiten- en Gericht op empowerment: weer macht krijgen
participatiedoelen inzake wonen, werken, leren over je eigen ziekte, jezelf en je
en sociale contacten omstandigheden
Gericht op het herstel van activiteiten (dagelijks Gericht op wat de cliënt belangrijk vindt in zijn
functioneren) en participatie (rolfunctioneren) leven
Hoewel rehabilitatie is ontwikkeld voor mensen met fysieke, psychische, zintuigelijke en
verstandelijke beperkingen, kunnen rehabilitatietechnieken min of meer onafhankelijk van de aard
van de ziekte of achterstandssituatie worden gebruikt. Tegenwoordig vindt daarom ook rehabilitatie
plaats bij vluchtelingen, daklozen, verslaafden en ouderen en jongeren. Bij ouderen gaat het om het
behouden van een zelfstandig leven en bij jongeren gaat het om het vinden van een levensinvulling.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ewebloem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.