Lecture 1: Judaisme en antisemitisme
Jodendom (christendom en islam ook) start met abraham. 3 giften van god
1. Veel kinderen
2. Eigen land
3. Blessing van god (zien jezus niet als zoon van god, christenen wel, islam is
mohammed) voor joden is die nog niet aanwezig
Antisemitisme:
- Tijdens Middeleeuwen: via het geloof (christelijk) uit zich het antisemitisme.
- Pre modern (17e / 18e eeuw): via cultuur en politiek uit zich het antisemitisme.
- Modern antisemitisme (19e / 20e eeuw): Raciaal / biologisch antisemitsme
- Nationaalsocialistisch antisemitisme (vanaf Hitler)
- Redemptive antisemitisme: verlossing van joden.
Joden worden anders gezien door:
- monotheïsme
- goddelijke regels (sabbath (dag vrij) kosher eten)
- ethisch gedrag
- centralisatie jerusalem
- Synagoge ipv kerk
- isolatie
Orthodoxe joden, als je moeder joods is ben jij dat ook.
Liberale joden, ten minste 1 ouder & je kan joods worden als je actief bent in jodendom.
Jesus was een jood, zijn volgers zagen hem als de messias, joden zagen dat niet zo. Joden
worden gezien als doders van christus.
2e eeuw gaan christenen zich meer en meer afscheiden van joden.
325 N.Chr. negatieve stereotypen over joden
533 N.Chr. justin: joden worden gebanned van publieke functies (geld was vies volgens
geloof dus mocht je niet mee werken, joden konden dat nog wel).
11e eeuw paus roept op om heilige land (Jeruzalem) te bevrijden van islam, maar joden veel
meer vermoord onderweg.
Zondebok door de pest. door rituelen waren ze schoner en gingen er minderd dood.
16e 19e eeuw, joden krijgen wat meer rechten na de verlichting in West Europa. In Oost
Europa niet.
1871 full civil rights in duitsland. geen ghettos meer. 0.7% van de samenleving was joods.
Pas toen ze Rusland en Polen binnen vielen tijdens WOII kregen ze er een heleboel joden
bij die in armoede leefde.
Jewish question: plek voor joden (arme) (niet zoals nazis het later deden) Herzl bedenkt
Zionisme: eigen land voor joden.
Mythe: eind 19e eeuw komen joodse leiders samen om nog meer macht te krijgen en hoge
functies te krijgen Elders of Zion.
,Racist Antisemitism: joods wordt als ras gezien.
Neuremberger wetten 1935, 3 grootouders joods.
Verschillende rangen van ras, als je joods was had je geen rechten meer.
verder heel veel propaganda tegen joden, van kinderboeken tot posters, films etc.
Idee: joden doen zo veel slechts → volg de nazis om de maatschappij weer te
zuiveren.
Modern antisemitism:
Na WOII in verschillende westerse landen vrouwen die ‘zwak’ waren (ziek of ongehuwd)
worden gesteriliseerd. zwakke mensen kosten te veel geld voor de samenleving. Verlossen
van joden uit de samenleving.
College 2: Chronologie van de holocaust
Genocide: term bestond nog niet tijdens WOII, Raphael Lemkin bedacht hem →
systematisch uitroeien van populatie of groep. (grieks: genos = ras + ceadere =
killing).
Holocaust betekent: brandoffer →Israel is het niet mee eens (controversieel),
maar internationaal bekender.
Israel gebruitk: shoah = catastrophe.
Periodisering volgens Friedlander:
1933-1939 (uitsluiting joden van maatschappij) Vervolging van joden
1939-45: Uitroeiing van joden.
waarom gebeurde dit in Duitsland?
- Ideologische radicalisering na WOI (er was geen verliezer, toch kreeg Duitsland de
schuld) het keizerrijk had gefaald, mensen gingen extreem rechts of links kijken.
- Industriële massamoord was mogelijk door de technologie en infrastructuur.
- Technologische en bureaucratische controle in de maatschappij. groot
land, hoe blijf je je dan Duits voelen, zeker na Frans Duitse oorlog →
zoektocht naar eenheid via staatscontrole (belasting, scholing, radio etc).
- Modernisering → moderne tijd, alle omstandigheden kwamen goed uit.
- Hitler → zeer goede manager, economische, internationaal etc.
1933-39: years of persecution (Vervolging)
Hitler, (reich chancellor hindenburg nog boven hem)
verkiezingen 1932, NSDAP verdubbeld aantal zetels (nog geen meerderheid)
maar wel een sterke politieke kracht vanaf dan. Mensen waren ontevreden en dit
was de oplossing dachten ze. NSDAP nog niet tevreden → actie!
Von Hindenburg wilde niet met NSDAP werken, dus opnieuw stemmen → NSDAP
levert een beetje in → Duitsland onbestuurbaar nu. eco gaat verder achteruit. →
er moest iets gebeuren dus de Nazis mochten toetreden tot regering en Hitler
reich chancellor (hoofd regering).
Nederlandse communist zet de Reichtstag in brand (komt nazi’s goed uit) →
konden nu de tegenstander de schuld geven, communisten werden opgepakt en
macht NSDAP groeide. → enabling act (in tijden van crisis mag overheid regeren
, zonder parlement) → Hindenburg overleden en toen werd Hitler president →
Duitsland wordt dictatorschap. → leger direct uitbreiden.
1920 partijprogramma NSDAP:
- Alleen mede landgenoten kunnen burger worden. Alleen duits bloed. Geen Jood kan
landgenoot worden. (genetics)
- Als je geen burger bent ben je een buitenlander en wordt je zo berecht.
- Je mag als buitenlander niet stemmen of werken voor regering
- Alle niet Duitsers moeten weg als je na 1914 bent binnengekomen.
Op basis waarvan? Waarom joden?
Hitler: joden zijn directe acute politieke en belangrijke bedreiging. (joden zitten
volgens hem achter alles wat mis is aan wereld) we moeten ons verlossen van
joden, ze hebben invloed op kapitalisme, communisten en WOI → niet alleen
raciaal maar ook redemptive antisemitisme.
Verwijdering van joden vanaf 1933:
- Geen burgerrechten, scholing etc
- Boycott joodse winkels
- Straatterreur + intimidatie
Neurenberger wetten + reich burgerschap wet (een jood kan geen Duitser zijn): legaal
systeem (wet) over wie jood is en wie niet. zeer gecompliceerd, heel ver terug bij
voorouders.
1936 olympische spelen winter en zomer, Duitsland als reclamebord (geen joden, sinti etc.
geen ‘slechte zaken’ op straat).
1938:
- The Anschluss, vrijwillig door oostenrijk aangesloten bij Duitsland.
- Internationale gemeenschap werd nu wakker, Conferentie van Evian
(bespreken probleem van vluchtende joden) → wilde juist dat joden gingen
emigreren maar uiteindelijk gaat alleen dominicaanse republiek joden
vrijwillig aannemen.
- Kristallnacht 9 november ‘38, joodse winkels huizen etc vernield (joodse man schoot
een diplomaat neer, dus voor regering mooie kans om joden aan te pakken) maar
gemiddelde Duitser was hier niet voor in. Nazi partij wilde dit juist wel.
- Dag voor olympische spelen 36 werd er ook een diplomaat neergeschoten door jood
maar daar kon Duitsland niks mee omdat dat het beeld zou schaden.
30 jan 1939: Hitler addresses the Reichtsag
39-41 → Euthanasie programma, 70.000 gehandicapten gedood.
dus voor WOII werd er al op grote schaal gemoord, voor het juiste ‘ras’
5 belangrijke punten:
- 1920 NSDAP programma
