6. Rol van onderzoek, advies en argumentatie
Fasen van beleidscyclus
Beleidsvorming kent verschillende fasen die we bij elkaar de beleidscyclus
noemen:
- Agendering van problemen
- Beleidsformulering
- Beleidsbepaling
- Beleidsvorming
- Uitvoering van beleid
- Beleidsevaluatie
- Terugkoppeling; nieuwe problemen
Wat is macht?
Power as decision making
- Bv: belangengroep die een politiek besluit weet af te dwingen
- Macht kan zeer ongelijk verdeeld zijn
Power as non-decision making
- Vetokrachten
- Inperken van de beleidsagenda
Power as thought control
- Framing en reframing
- Beïnvloeden van percepties, cognities en voorkeuren
A1. Beleidsagenda
The Hall Model: legitimacy, feasibility and support
Legitimiteit:
- Rechten of plichten om te interveniëren
- Grondwet, behoorlijk bestuur, weten, institutionele spelregels, etc.
Geschiktheid:
- Mogelijkheid om beleid te implementeren
- Kennis, middelen, ambtelijke capaciteit, infrastructuur, etc.
Publieke steun:
- Politieke haalbaarheid en maatschappelijk draagvlak
- Mate van afhankelijkheid van derden, rol media, dominante belangengroepen, etc.
The Kingdon model
Window of opportunity als 3 stromen samenkomen:
1. Probleemstroom: perceptie van probleem als publieke zaak
overheidsactie nodig
2. Beleidsstroom: oplossing aanwezig, consistent met heersende
waarden en normen, politiek aanvaardbaar, duurzaam betaalbaar
en beheersbaar
3. Politieke stroom: aansluiten bij gewijzigde tijdsgeest, nieuwe
politieke machtsverhoudingen of de lobby van dominante
belangengroepen
Vormen van agenda setting
- Crisis: oorlog, economische crisis, incidenten, schandalen
Mogelijkheden van nieuw beleid
1
, - Dagelijks beleid (politics as usual): kleine, incrementele aanpassingen
- Geenbesluitvorming of geen beleid: veto-krachten, politiek niet interessant of riskant
Geen beleid is ook een beleid
Gezondheidszorg of volksgezondheid?
Gezondheidszorg (health care) Volksgezondheid (public health)
Genezing en zorgverlening Preventie en voorkoming van ziekte
Negatieve effecten van ziekte tegengaan Bevorderen van gezondheid
Stelling Hunter (2003): “gezondheidszorg krijgt onterecht een veel grotere prioriteit dan volksgezondheid”
- Zorgdiensten zijn niet de belangrijkste determinanten van gezondheid
- We besteden meer geld aan gezondheidszorg dan volksgezondheid
- Zorglobby (grote belangen) is veel sterker dan gezondheidslobby
- Beleidsagenda wordt bepaald door korte termijn overwegingen
- EBM lastig voor volksgezondheid
- Minder publieke steun voor volksgezondheidbeleid (minder aandacht in media, geen vraag naar
preventie)
A2. Wetenschappelijk onderzoek en beleid
4 kernelementen van beleid
Wie Beleidsactoren en stakeholders die iets willen/moeten
- Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, competenties
Wat Wat willen/moeten ze en wordt dat ook gerealiseerd
- Motieven, beleidsdoelstellingen, uitkomsten
Hoe Op welke wijze proberen zij de doelstellingen te verwezenlijken
- Mobiliseren van bronnen, gebruik van beleidsinstrumenten
Beleidscontex Randvoorwaarden voor beleid
t - Algemene maatschappelijke omgeving
- Bestuursstructuur en -cultuur beleidsveld
- Maatschappelijk draagvlak
Wetenschappelijk onderzoek en rationeel beleid
- Veronderstellingen rationalisme
o Beleid gebaseerd op rationeel proces: alle opties en hun gevolgen onderzoeken beste kiezen
o Wetenschappelijk onderzoek is essentieel om kennis daarvoor aan te leveren
- Wetenschappelijk onderzoek levert informatie voor het:
o Preciseren van de beleidsdoelstellingen (wat)
o Kiezen, toepassen en evalueren van instrumenten (hoe)
- Gebruik van onderzoek:
o Instrumenteel (engineering model – direct bruikbare uitkomsten voor beleidsmakers)
Wetenschappelijk onderzoek en incrementeel beleid
- Veronderstellingen incrementalisme
o Beleid bestaat uit kleine aanpassingen van de status quo in het licht van de politieke
realiteit
o Wetenschappelijk onderzoek één van de middelen om onzekerheid weg te nemen
- Wetenschappelijk onderzoek levert inzichten en informatie over:
o Wat en hoe
o Machtspositie en mogelijkheden actoren en stakeholders (wie)
o Draagvlak en haalbaarheid van het beleid (context)
- Gebruik van onderzoek:
o Conceptueel (enlightenment model – inzichten relevant op langere termijn)
o Politiek-strategisch (ammunitie in strijd tussen belangen)
2
