Dit document bevat samenvattingen van Sam Harris' tekst over hersenen en bewustzijn en de verschillende video's met Sam Harris die je moet leren voor de kennistoets Levensvragen 1 van minor Spirit. Ik heb 93% behaald en ik verkoop meer samenvattingen die je kunnen helpen bij het leren voor deze toe...
Hersenen en bewustzijn
Het verschil tussen wel of geen bewustzijn hebben is een kwestie van subjectieve ervaring; de
werkelijkheid van bewustzijn is subjectief. Thomas Nagel stelt: een organisme heeft een bewustzijn
indien en alleen indien het iets is wat het is om dat organisme te zijn. Iets hoe het is voor het
organisme. In fysieke termen betekent dat dat de lichten (het bewustzijn) aan zijn of dat ze niet aan
zijn.
Je kunt je bewustzijn dus ervaren. Maar volgens de wetenschap is ervaren niet per se de
werkelijkheid. De vraag hoe bewustzijn zich verhoudt tot de fysieke wereld, blijft onbeantwoord.
- Bewustzijn kan voortkomen uit informatieverwerking in complexe systemen (het brein),
maar onze inzichten hierin kunnen ook tekortschieten.
Wat vrijwel wel zeker is: wat de relatie tussen geest en materie ook is, op enig moment in de
ontwikkeling van complexe organisme (zoals wij mensen) lijkt bewustzijn te ontstaan.
De organisatie van bewustzijn moet voortkomen uit rangschikking van atomen (want wij bestaan uit
dezelfde atomen als een boterham, dus rangschikking moet wel een rol spelen om bewustzijn te
verklaren). De rangschikking van atomen lijkt de ervaring tot stand te brengen dat je precies die
verzameling atomen bent.
Zeggen dat bewustzijn mogelijk alleen maar lijkt te bestaan, is toegeven dat het bestaat. Want als
dingen iets lijken, dan is dat bewustzijn.
Een standpunt omtrent bewustzijn (New-Age denkers): als niets echt is totdat het wordt
waargenomen, dan kan het bewustzijn niet ontstaan uit elektrochemische gebeurtenissen in de
hersenen van dieren zoals wij; dan moet het wel deel uitmaken van de stof van de werkelijkheid zelf.
Kopenhaagse visie: Kwantummechanische systemen gedragen zich niet klassiek, totdat ze worden
waargenomen. Voordat ze worden waargenomen kunnen ze in veel verschillende toestanden
tegelijk lijken te bestaan. Maar er is geen reden om aan te nemen dat het bewustzijn onderdeel is
van dit proces.
De menselijke geest is het product van de menselijke hersenen (want om te begrijpen wat hier staat
zijn er neurofysiologische gebeurtenissen in de hersenen bezig). Maar het enige bewijs dat het iets is
om jou te zijn op dit moment is het feit (dat alleen jou duidelijk is) dat het iets is om jou te zijn.
Welke bewering we doen om het ontstaan van het bewustzijn te verklaren, we hebben ons ergens op
vastgelegd: eerst is er een fysiek wereld van niet-waargenomen gebeurtenissen; en vervolgens
(dankzij een fysiek vermogen of proces) komt het bewustzijn het bestaan binnen.
Stellen dat het bewustzijn ergens in evolutie is ontstaan en dat het voortkomt uit een specifieke
rangschikking binnen het brein, levert geen aanwijzing op over hoe het bewustzijn kan zijn ontstaan
uit niet-bewuste processen. Maar dit betekent niet dat er een andere hypothese waar moet zijn. Het
is best mogelijk dat het bewustzijn een product is van niet-bewust informatieverwerking.
Elke keten van verklaringen moet ergens eindigen, misschien is die van het bewustzijn wel
onmogelijk op te lossen.
, Een verklaring van een verschijnsel is pas bevredigend als die op zijn minst begrijpelijk is. Elke poging
om het bewustzijn te begrijpen in termen van hersenactiviteit legt alleen een verband tussen het
vermogen van een persoon om een ervaring te beschrijven (wat aantoont dat hij zich ervan bewust
was) en specifieke toestanden van het brein van die presoon.
Het bewustzijn ervaren we direct en veel van zijn inhoud brengen we in verband met processen in
onze hersenen. Niets aan het menselijk gedrag of de menselijk taal en cultuur maakt duidelijk hoe ze
tot stand gebracht worden door het bewustzijn, behalve het feit dat we gewoon weten dat dit zo is.
Het bestuderen van bewustzijn zelf en het bestuderen van zijn inhouden is van grootst belang. De
inhouden van het bewustzijn in neurofysiologische termen kunnen worden begrepen: een
waarneming ervaar je als één geheel. Deze binding kan worden verklaard doordat afzonderlijke
groepen neuronen synchroon vuren. Synchrone activiteit lijkt het soort verschijnsel dat de eenheid
van een waarneming zou kunnen verklaren.
Deze binding bevinding en andere bevindingen in de neurowetenschap suggereren dat de inhouden
van het bewustzijn vaak kunnen worden begrepen in termen van de onderliggende neurofysiologie.
Maar wanneer we ons richten op hoe het komt dat dit soort verschijnselen worden ervaren, zijn we
weer terug bij het mysterie van bewustzijn.
Alleen het bewustzijn kan zichzelf kennen. Daaruit volgt dat zorgvuldige introspectie (=zelfreflectie)
onmisbaar is voor het begrijpen van de eigenschappen van de menselijke geest.
De geest gespleten
Sam Harris stelt dat elke opvatting over onze plaats in het universum die ontkent dat wij zijn
geëvolueerd uit primitieve levensvormen, niets anders is dan pure waan.
De neurowetenschap heet onderzoeksresultaten opgeleverd die sterk tegen het traditionele idee
over de ziel in gaan (en daarmee tegen elke andere benadering van spiritualiteit waarin wordt
uitgegaan van het bestaan van zo’n ziel). Een van die bevindingen is het ‘gespleten brein’ (split brain).
- De hersenen zijn verdeelt in linker- en rechterhersenhelft. Deze staan in verbinding met
zenuwbanen (commissuren). De eenheid van de geest hangt af van het normaal functioneren
van deze verbindingen. Zonder deze verbindingen is ons brein (en onze geest) gespleten.
Structuur en functie
Het idee van een ziel ontstaat vanuit het gevoel dat onze subjectiviteit een eenheid, eenvoud en
integriteit heeft die het biochemische radarwerk van het lichaam overstijgt. Maar het fenomeen van
het gespleten brein bewijst dat onze subjectiviteit heel letterlijk in tweeën kan worden gehakt.
Sam Harris spreekt van eenheid van geest als het brein slechts één bewust gezichtspunt herbergt (als
alles wat wordt onthouden, gepland en waargenomen wordt gekend door één enkel ‘subject’). Er is
bewijs dat een dergelijke eenheid (als die bestaat) afhangt van banen witte stof die van de ene naar
de andere hersenhelft lopen.
Is onze geest al gespleten?
Alle hersenen kunnen in zekere mate gespleten zijn. Ieder van ons leeft mogelijk in een fluïde
toestand van gespleten en overlappende subjectiviteit.
Bewuste en onbewuste verwerking in het brein
De onbewuste geest bestaat en onze bewuste ervaring levert aanwijzingen op over de structuur
ervan. Er zijn twee systemen in het brein die de menselijke cognitie, de emotie en het gedrag
aansturen. Het ene systeem is ouder, onbewust en automatisch. Het andere heeft recenter
ontwikkeld en is bewust en meer beredeneerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Resigk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
