Dit is een complete samenvatting van het vak Oncology uit het jaar van de opleiding Gezondheid en Leven. De samenvatting beslaat alle informatie uit de hoorcolleges met aanvullende info uit het boek: Molecular Biology of Cancer van Pecorino. De samenvatting is geschreven in het Nederlands met onde...
Hoofdstuk 1: ‘The Nature of Cancer’ 3
Hoofdstuk 2: The cancer genome: mutations vs repair 7
1. DNA structuur en stabiliteit 7
2. Bestraling en chemische carcinogenese 11
Hoofdstuk 3: Regulation of gene expression 16
Hoofdstuk 4: Growth factor signaling and oncogenes 22
Hoofdstuk 5: The cell cycle 28
Hoofdstuk 6: Growth inhibition and tumor suppressor genes 34
Oefenvragen 39
Pagina 2 van 46
,Hoofdstuk 1: ‘The Nature of Cancer’
Belangrijke epidemiologische de nities
• Incidentie -> het aantal nieuwe zieken of ziekten in een populatie over een bepaalde
periode (meestal één jaar). Wordt meestal uitgedrukt als het aantal nieuwe gevallen per
100.000 = crude incidence per year.
• Prevalentie -> alle personen die ergens in de tijd (bijvoorbeeld gisteren, 3 maanden
geleden of één jaar geleden) zijn gediagnosticeerd met een ziekte, en nu nog steeds
leven met die bepaalde ziekte. De periode kan onbeperkt zijn, maar ook gede nieerd.
Bijvoorbeeld de 5-jaarsprevalentie op 1 januari, 2010, omvat alle nog levende mensen
waarbij in de afgelopen 5 jaar de diagnose kanker is gesteld.
• Mortaliteit -> het aantal sterfgevallen ten gevolge van een ziekte bij een bepaalde
populatie tijdens een bepaalde periode.
• Survival/overleving -> het percentage van de patiënten die nog in een bepaalde
periode leven na diagnose. Grootste verschil met de andere drie hierboven: survival is
uitgedrukt in procenten!
• In 2021 zijn er ongeveer 124.000 mensen gediagnosticeerd (=incidentie) met de ziekte
‘kanker’. Dit is verhoudingsgewijs 1 op de 137 mensen die dat jaar kanker kreeg.
Hieronder vallen erg veel verschillende soorten kanker.
• Prevalentie in 2021: ~380.000
• Mortaliteit in 2020: ~46.000
Afgelopen twee jaar is het aantal kankerdiagnoses vermindert. Hoe komt dit?
-Door de COVID-19 pandemie zijn er minder mensen naar het ziekenhuis gegaan /
gediagnosticeerd met kanker.
Er zijn grote regionale verschillen in kanker-
mortaliteit. Rood of oranje op de afbeelding
hiernaast betekent: kanker is in dit gebied niet
de hoofdoorzaak van de dood, eerder de zesde
of zevende (in Afrika gaan mensen bijvoorbeeld
eerder dood aan malaria).
Wanneer je kijkt naar de verschillen in kanker-
mortaliteit tussen 2010 en 2000 zie je grote
verschillen. Hoe komt dit?
-de 5-jaars overleving is verbeterd (met ~30%
sinds 1980).
Wat is kanker?
• Kanker is een groep van verschillende ziekten
• Er zijn meer dan 100 verschillende kankersoorten te onderscheiden
• Kanker kenmerkt zich door ongecontroleerde celgroei
• Ook is kanker invasief en kan het metastases (= uitzaaiingen) vormen
Pagina 3 van 46
fi fi
, Heeft een patiënt met een tumor automatisch altijd kanker?
-Nee! Een tumor is een massa cellen. Daarbij is niet elke tumor is invasief en
metastaserend. Daarnaast is er ook een belangrijk onderscheid tussen goed- en
kwaadaardige tumoren. Goedaardige tumoren zijn geen kanker, alleen kwaadaardige
tumoren zijn kanker.
Waarom is een kwaadaardige tumor levensbedreigend?
-Invasie van organen verstoort de orgaanfunctie.
-Kankercellen concurreren met normale cellen om voedingssto en en zuurstof.
-Groeiende tumoren kunnen verstoppingen veroorzaken.
Wat is het verschil tussen een carcinoma, adenocarcinoma, sarcoma en lymphoma*?
• Carcinomen ontstaan uit epitheel (~85% van alle kankers).
• Adenocarcinomen ontstaan uit klierweefsel (bijv. borst).
• Sarcomen ontstaan uit mesodermale weefsels (bijv. bot, spier).
• Lymfomen ontstaan uit (voorlopers van) witte bloedcellen.
*dit zijn de Engelse begrippen. Bij de uitleg staan ze in het Nederlands.
Waarom is de incidentie van carcinomen zoveel hoger dan die van de andere
kankersoorten?
• Carcinomen zijn afgeleid van epitheel cellen. Epitheel cellen brengen ons lichaam op
één lijn (binnen en buiten). Doordat deze cellen dus zowel in als buiten het lichaam
bevinden, worden epitheel cellen dan ook het meest blootgesteld aan
kankerverwekkende sto en.
Kanker is een ziekte van het genoom
Wat is een carcinogeen (=kankerverwekkende stof)?
• Een kankerverwekkende stof is een agens dat kanker veroorzaakt (verbinding, straling,
etc).
• Een kankerverwekkende stof veroorzaakt veranderingen in het DNA van een cel.
• Kankercellen bevatten veel veranderingen in het DNA.
• De opeenhoping van mutaties in het DNA van een cel zorgt voor een stapsgewijze
ontwikkeling van kanker (oncogenese, carcinogenese).
Ontwikkeling van kanker =
oncogenese
Pagina 4 van 46
ff ff
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elkevanhassel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
