Gezondheidsbevordering
IT-3 TOETS
Naam:
Studentnummer:
Groep:
Docent:
Versie: eerste poging
Toetscode:
,Inhoudsopgave:
Opdracht 1………………………………………………………………………………………………..………….2
Omschrijving gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem……………………….2
Data verzameling…………………………………………………………………..………………….2
Data-analyse…………………………………………………………………………..…………………2
Resultaten………………………………………………………………………………..……………….3
Opdracht 2………………………………………………………………………….……………….……………….5
Gezondheidsproblemen…………………………………………………………………………….5
Gedragsanalyse…………………………………………………………………………………………8
Resultatentabel………………………………………………………..………………………………10
Gedragsdoelen…………………………………………………………..…………………………….12
Shared desicion making………………………………………………..………………………….13
Opdracht 3……………………………………………………………………………………………….………...14
Gedragsdoel 1………………………………………………………………..…………………………14
Gedragsdoel 2………………………………………………………………….……………………….16
Gedragsdoel 3…………………………………………………………………………………………..18
Opdracht 4……………………………………………………………………………………………………………20
Fases van gedragsverandering…………………………………………………………………..20
Opdracht 5………………………………………………………………………………………..……….…………25
Gezondheidsbevorderaar…………………………………………………………………………..25
Ethische afweging………………………………………………………………………………………25
Literatuurlijst…………………………………………………………………………………………………………26
Bijlages…………………………………………………………………………………………………………………..31
Bijlage 1: topic lijst……………………………………………………………………………………..31
Bijlage 2: interview…………………………………………………………………………………….33
Bijlage 3: coderen………………………………………………………………………………………37
,Opdracht 1:
Omschrijving gezondheidsgedrag & gezondheidsprobleem:
Voor deze opdracht heb ik een meneer B. geïnterviewd. Meneer is 21 jaar oud en is nu ongeveer vijf
jaar lang verslaafd aan het roken van sigaretten. Meneer woont samen met zijn ouders en zus in
provincie Utrecht. Meneer is begonnen met roken doordat hij met vrienden het ging uitproberen,
hierna is meneer vast gaan roken. Toen meneer thuis ook ging roken wist hij dat het een verslaving
was geworden. Nu zit meneer op een punt dat hij graag wilt stoppen met roken. Dit wilt hij graag,
omdat hij merkt dat zijn conditie erg achteruit is gegaan, daarnaast kost het ook veel geld en is roken
slecht voor zijn gezondheid. Op dit moment ervaart meneer nog geen gezondheidsproblemen door
het roken, echter kunnen deze in de toekomst wel ontstaan.
Gevolgen roken:
Het roken van sigaretten heeft een negatieve invloed op de gezondheid. Rokers hebben over het
algemeen een verminderde gezondheid dan niet-rokers. Roken kan het immuunsysteem
onderdrukken, waardoor rokers eerder infecties en andere ziekten kunnen oplopen. Door het roken
van sigaretten heeft men een grote kans op het ontwikkelen van verschillende soorten kanker, het
krijgen van longaandoeningen, hart- en vaatziekten en maagzweren (Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu, z.d.). 9,4% van de totale ziektelast is toe te schrijven aan roken. Hiermee
is roken de belangrijkste risicofactor die er is. In 2020 zijn er ruim 18.000 mensen overleden aan de
gevolgen van roken (Rijksoverheid volksgezondheid en zorg, z.d.).
Roken is sinds 2018 ook onderdeel van het nationaal preventie akkoord. In het nationaal preventie
akkoord staan afspraken 200 afspraken om Nederland gezonder te maken. Dit doet het rijksoverheid
door roken, overmatig alcohol gebruik en overgewicht aan te pakken. Zij zijn samen de grootste
oorzaak van ziekte in Nederland (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2022).
Data verzameling:
Ik heb bij het interview gekozen voor een semigestructureerd interview. Daarbij heb ik van tevoren
een topiclijst (zie bijlage 1) gemaakt. In de topiclijst staan alle onderwerpen die bij het interview aan
bod moeten komen. De vragen uit de topic lijst zijn gebaseerd op het Theory of plannend behavior
(TBP) model. Het TBP-model beschrijft via welke gedragsdeterminanten de intentie en het gedrag
van mensen wordt beïnvloed. Hierbij wordt er gekeken welke factoren het gewenste gedrag
belemmeren en welke factoren het ongewenste gedrag bevorderen. Het uitgangspunt van het TBP
model is dat men kan aangeven waarom zij zich op een bepaalde manier gedragen. Volgens het TBP
model wordt de intentie van een persoon bepaald door drie factoren, de attitudes, sociale invloed en
de eigen-effectiviteit. De intentie wordt door de persoon omgezet in gedrag, echter kan het gedrag
worden belemmerd door barrières of door de kennis die een persoon heeft (Sassen, 2018).
Het semigestructureerde interview vond bij mij thuis plaats en duurde ongeveer 25 minuten. Ik heb
gekozen voor een semigestructureerd interview, zodat er ruimte is om extra verdiepende vragen te
stellen. Op deze wijze kan ik meningen en opmerkingen verzamelen die ik niet van te voren had
bedacht, maar die wel een invloed kunnen hebben op de voorzetting van de gedragsanalyse
(Schwab, 2020). Om de privacy van meneer B. te beschermen, zijn de AVG-regels in acht genomen.
Daarnaast is meneer meerderjarig en is er geen sprake van cognitieve en/of psychische
problematiek. Het interview heb ik middels een mobiele telefoon opgenomen. Vervolgens is het
gehele interview getranscribeerd, hierdoor heb ik alle interview-data goed kunnen verzamelen,
zonder mijn eigen mening erin te verwerken.
, Data-analyse:
Na het verzamelen van de interview-data, heb ik de data geanalyseerd. Dit doe ik aan de hand van
het coderen van de informatie. Bij coderen ken je labels toe aan stukken tekst, hierdoor beschrijf je
in een paar eigen woorden waar dat stuk tekst over gaat. Vervolgens kan je de verschillende codes
met elkaar koppelen om zo thema’s te maken (Khan, 2021).
De codes die ik heb gebruikt om de data te analyseren zijn:
- Voordelen stoppen met roken 2
- Nadelen stoppen met roken
- Momenten meer roken
- Sociale invloed
- Eigen effectiviteit
- Barrières
- Huidig gedrag
- Gewenst gedrag
Tabel 1: overzicht van sub thema’s en codes:
Sub thema: Code:
Huidige gedrag Huidige gedrag
Attitude: Voordelen stoppen met roken, nadelen stoppen met roken
Sociale invloed Sociale invloed
Eigen effectiviteit Eigen effectiviteit
Huidig gedrag Huidig gedrag, momenten meer roken
Barrières Barrières
Gewenst gedrag Gewenst gedrag
Resultaten:
De resultaten van het interview beschrijf ik aan de hand van het theory of planned behavior model.
Bij dit model zijn er drie gedragsdeterminanten die de intentie van een persoon vormen. De intentie
heeft invloed op het gedrag wat iemand heeft.
Attitudes:
Attitudes is één van de gedragsdeterminanten die de intentie van een persoon kan vormen. Attitudes
geven zicht op de voor- en nadelen die zijn verbonden aan het gedrag wat wordt vertoont. Aan
bepaald gedrag koppelen mensen voor- en nadelen. Ze wegen deze tegen elkaar op. Hierbij wordt
vaak gekeken naar de voor- en nadelen op het korte termijn, echter kan het lange termijn ook een rol
spelen. Daarnaast spelen waarderingen ook een rol bij attitudes, of de waardering positief of negatief
zal zijn, heeft invloed op de intentie. Overwegingen en waarderingen vormen samen de attitude
(Sassen, 2018).
Tijdens het interview merk ik dat meneer B. de voor- en nadelen van het roken tegen elkaar af
weegt. Meneer geeft aan dat hij door het roken een verminderde conditie heeft. Dit vindt meneer
een groot nadeel van roken. Hij vertelt dat een goede conditie hebben belangrijk voor hem is, zo
voelt hij zich fit en gezond. Bij verder uitvragen komt ook naar voren dat roken ook veel geld kost.
Bovendien geeft meneer aan dat roken ook zeker niet goed is voor zijn gezondheid, op dit moment
ervaart hij nog geen gezondheidsproblemen van het roken, echter weet meneer dat er potentiële
gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. Naast de nadelen van roken, zijn er voor meneer ook
voordelen van roken. Zo geeft een sigaret in een stressvolle periode rust en ontspanning. Tevens
vindt meneer het erg gezellig om te roken, ‘de gezelligste dingen maak je mee als je buiten met een
sigaretje staat. Dat weet ik zeker’. Tot slot geeft meneer aan dat roken helpt tegen de verveling, als
meneer zich verveelt gaat hij een sigaretje roken. Meneer ziet dit als een voordeel van roken.
