VOLLEDIG. Deze samenvatting omvat alle te kennen leerstof voor het examen van juni 2022 uit de syllabus + extra hoofdstuk seriemoordenaars. Dit vak wordt gegeven in het tweede semester van het 3de jaar orthopedagogie te HoGent. Heel veel succes!
Hoofdstuk 1: Criminologie: Een inleiding
1 Wat is criminologie?
2 Criminaliteitsdefinities
2.1 De normatieve criminaliteitsdefinitie
2.1.1 Juridische of strafrechtelijke misdaaddefinitie
2.1.2 Morele misdaddefinitie
2.1.3 Mensenrechtendefinitie van criminaliteit
2.1.4 Sociale misdaaddefinitie
2.2 De reactieve criminaliteitsdefinitie
2.2.1 Labeling-benadering van criminaliteit
2.2.2 Conflict-theoretische definitie van criminaliteit
3 Criminologie in een geschiedkundig kader
3.1 Criminaliteit en het strafrechtsdenken voor de 18e eeuw
3.2 Het strafrechtsdenken tijdens het Ancien Regime
3.3 Het classicisme tijdens de Verlichting
3.4 Het positivistisch denken in de 19e eeuw
3.4.1 Eerste helft 19de eeuw: positivisme
3.4.2 Tweede helft 19de eeuw: Criminele statistiek
3.5 Het strafrechtsdenken tot de jaren 60 van de 20ste eeuw
3.5.1 Differentiële associatietheorie van Edwin Sutherland
3.5.2 Anomietheorie van Robert Merton
3.6 Het strafrechtsdenken na de jaren 60 van de 20ste eeuw
Hoofdstuk 3: Seriemoordenaars
1 Omschrijving
2 Kenmerken
3 Modus Operandi
4 Bekende seriemoordenaars
5 Seriemoordenaars in België
5.1 Michel Bellen (Wurger van linkeroever) – 1938
5.2 Staf Van Eyken (Vampier van Muizen) – 1951
5.3 Marc Dutroux (Beest van België) – 6nov 1956
5.4 Michel Lelièvre – 11mei 1971
5.5 Andras Pandy (Vader Blauwbaard) – 1juni 1927
5.6 Ronald Janssens
5.7 Michel Fourniret (Monster van de Ardennen) – 4april 1942-2021
5.8 Horion Freddy (De Zonnebril) – 1946
5.9 Jack De ripper – 1888
5.9.1 Verdachten
5.9.2 De media
2
,Criminologie
Bachelor in de orthopedagogie: MT3
Criminologie: een inleiding
1. Wat is criminologie?
= De wetenschap van de criminaliteit (het centrale uitgangspunt van de studie)
= Wetenschappelijke discipline die enerzijds gedrag van delinquente personen als onderzoeksgebied
heeft en anderzijds gericht is op maatschappelijke reactie op dit crimineel gedrag.
De invulling van begrip wordt steeds bepalend voor de perceptie van criminologie als wetenschap.
Afhankelijk van de invalshoek, kan nadruk liggen op andere aspecten.
Vb benaderd vanuit strafrecht, psychologie, filosofie, sociologie, antropologie wiskunde, geneeskunde, ...
-> Disciplines brengen elk hun eigen definitie van criminaliteit met zich mee.
Vaak geïntegreerd en samen bijdragen tot verdieping van het inzicht in criminaliteit.
Criminologie kan dus worden beschouwd als een interdisciplinaire wetenschap.
Crimineel gedrag = resultaat van interacties tss verschillende factoren, binnen & buiten individu.
->> Combinatie disciplines nodig om antwoord te bieden op vraagstuk van de criminologie.
De criminologie als wetenschap heeft verschillende onderzoeksterreinen.
- Het tot stand komen van regels en normen onderzoeken.
o De rechtsregels en maatschappelijke waarden zijn veranderlijk in tijd en ruimte: constante
feitelijke evolutie
Vb logisch dat er enkele decennia geleden nog geen regelgeving bestond rond computercriminaliteit.
Vb walvisjacht die in steeds meer landen wordt verboden.
Vb vroeger waren overspelige mannen en vrouwen strafbaar, terwijl dit vandaag ondenkbaar lijkt.
Dit veranderlijk karakter van regels en normen impliceert dat criminologie een kritische
wetenschap is: in vraag stellen wat criminaliteit is en of strafwetten up-to-date zijn.
Criminalisering is hierbij een belangrijk begrip.
= Gedrag in de criminele sfeer plaatsen vb opkomst van GAS-boetes
- Overtreden van de normen
- De oorzaken van wangedrag
- De maatschappelijke en strafrechtelijke reacties
- De effecten van bovenstaande reacties
2. Criminaliteitsdefinities
Oorzaken criminaliteit onderzocht vanuit tijdskader waarin men leeft & waardoor men beïnvloed werd
Volgende opsomming is categoriale opdeling van criminaliteits- efinities die geen rekening houdt met
chronologie der tijd.
+ oplijsting niet volledig: de meest bekende en invloedrijke definities van criminaliteit.
2.1. De normatieve criminaliteitsdefinitie
Definieert criminaliteit als eigenschap van de persoon die het gedrag stelt.
-> Criminaliteit gezien als inbreuk op normen die verschillend zijn in aard en omvang.
Vb juridische, morele of sociale normen, die omvat zitten zin de juridische, morele of sociale misdaaddefinitie.
Gemeenschappelijk bij deze definities is dat ze relatief zijn. Ze zijn veranderlijk in tijd en ruimte.
3
,Criminologie
Bachelor in de orthopedagogie: MT3
2.1.1. Juridische of strafrechtelijke misdaaddefinitie
Juridische normen (regels) terugvinden in het recht.
> Criminologen meest geïnteresseerd in deze definitie & nemen misdaadbegrip onveranderd over uit
strafrecht.
1. De algemene definitie
De strafrechtelijke definitie van criminaliteit omvat gedragingen die inbreuk vormen op rechtsregels
uit wetboeken.
= Alle handelingen en gedragingen die wetgever van bepaald land als strafbaar heeft verklaard,
kunnen gezien worden als criminaliteit.
2. De eng-strafrechtelijke misdaaddefinitie
Bestempelt handelingen slechts als criminaliteit als dader met opzet en zonder verdediging of
rechtvaardiging strafrecht overtreedt en sanctie krijgt van strafrechter
= Criminaliteit wanneer de dader hiervoor wordt veroordeeld door het strafrecht.
3. Breed-strafrechtelijke criminaliteitsdefinitie
Hierbij is sanctie door strafrechter niet noodzakelijk.
Er is ook sprake van criminaliteit als er sanctie in wetgeving is voorzien a.d.h.v. burgerrechtelijke of
administratieve procedure.
= Een juridische sanctie en niet louter strafrechtelijke sanctie + ook sprake van sociale schadelijkheid.
De Noord-Amerikaan Edwin Sutherland (1883-1950)
= Meest bekende criminoloog die breed-strafrechtelijke criminaliteitsdefinitie hanteerde.
Onderzocht sociaal schadelijke praktijken gepleegd door respectabele personen met een hoge sociale status. Slechts
een aantal van deze vormen van ‘witteboordencriminaliteit’ werden in zijn tijd door het strafrecht strafbaar gesteld,
wat ertoe leidde dat hij geen eng-strafrechtelijke, maar breed- strafrechtelijke definitie van criminaliteit verkoos.
2.1.2. Morele misdaaddefinitie
= Algemeen aanvaarde bepalingen die uitgangspunt vormen voor beoordeling van gedrag.
= De gedragingen die wij zelf als onjuist gaan ervaren.
Criminaliteit is dus alle gedrag dat ingaat tegen conventionele morele normen.
Aanhangers vinden strafrechtelijke def. te vaag en relatief om als centraal concept in criminologische
wetenschap te worden gebruikt.
> Criminologie is volgens hen studie van algemeen universeel fenomeen en dus noodzakelijk dat het
begrip criminaliteit alle handelingen omvat die ten alle tijden en overal als crimineel worden ervaren.
2.1.3. Mensenrechtendefinitie van criminaliteit
= De historisch bepaalde mensenrechten als norm voor bepalen wat criminaliteit is.
Alle gedragingen die inbreuk vormen op deze mensenrechten worden als criminaliteit beschouwd.
> Bij formuleren definitie moeten morele waardeoordelen geëxpliciteerd worden
Verschil is dat volgens deze definitie niet enkel individuen als crimineel kunnen worden bestempeld,
maar ook systemen en sociale verhoudingen
Vb racisme, seksisme, economische systemen die ongelijkheid creëren, ...
4
, Criminologie
Bachelor in de orthopedagogie: MT3
2.1.4. Sociale misdaaddefinitie
Criminaliteit als alle gedragingen die inbreuk vormen op traditionele sociale normen.
> Deze gedragsnormen (= conduct norms), zijn eigen aan welbepaalde sociale groep: vertaling van de
attitude van de groep. Gedragsnormen geven aan hoe men reageert in welbepaalde omstandigheden.
Een overtreding van deze normen geeft aanleiding tot een reactie van de groep.
Elk individu maakt deel uit van verschillende sociale groepen.
> Groepsnormen worden niet bepaald door specifieke politieke omstandigheden en niet terug te
vinden in de wetten van een land.
> Gedragsnormen zijn universeel verschijnsel: moet uitgangspunt zijn voor criminaliteitsdefinitie
2.2. De reactieve criminaliteitsdefinitie
Definieert criminaliteit als eigenschap sociale reactie op gedraging of persoon.
> Gaat dus niet uit van delinquent persoon zelf, maar van reactie op deze persoon of diens gedrag.
Emile Durkheim (1818-1917) was een vd eerste sociale wetenschappers die definitie formuleerde.
> Kwam tot bevinding dat criminaliteit geen samengaand aspect is van een handeling, maar resultaat
van sociale reactie op de handeling.
= Durkheim noemt dit het collectief bewustzijn.
Dit bewustzijn bepaalt welke gedragingen als criminaliteit worden beschouwd in samenleving.
= Inzien dat handeling als crimineel wordt beschouwd omdat ze ingaan tegen collectief bewustzijn, en
niet dat handelingen ingaan tegen collectief bewustzijn omdat handelingen crimineel zijn op zichzelf.
2.2.1. Labeling-benadering van criminaliteit
Geloven dat er geen enkele gedraging inherent, universeel of absoluut crimineel is.
> Criminaliteitsdefinitie is een relatief begrip, dat verschilt in tijd en ruimte.
> Criminaliteit is geen objectief gegeven, maar etiket dat samenleving kleeft op handelingen, door
middel van interactieprocessen.
> Criminaliteit is geen eigenschap van gedrag, maar eigenschap van maatschappelijke reactie erop.
DUS criminaliteit
= een sociale constructie.
= het product is van het maken en afdwingen van strafrechtsregels.
= resultaat van maatschappelijke definiëringsprocessen van strafrechtsregels door wetgever en van
interactieprocessen bij handhaven en toepassen van deze regels door de strafrechtsinstanties.
2.2.2. Conflict-theoretische definitie van criminaliteit
Criminaliteit is een oordeel dat wordt geveld over handeling.
> Het verschil: de rol van sociale en politieke conflicten benadrukken
Criminaliteit
= sociaal fenomeen dat gecreëerd wordt door conflicten tss belangen van sommige groepen en door
de strijd om politieke en sociale macht in de samenleving.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cassey. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
