Overzicht Ziekteleer Zenuwstelsel
13.2 - Neurologische Verschijnselen
13.2.1 - Lokalisatie van de Laesie
8 lokalisaties waar een laesie zich kan bevinden
● Cerebrum (grote hersenen)
● Diencephalon (tussenhersenen → thalamus + hypothalamus)
● Hersenstam met kopzenuwen
● Cerebellum (kleine hersenen)
● Vestibulair systeem
● Ruggenmerg
● Perifere zenuwen
● Neuromusculaire overgang
13.2.2 - Verschijnselen bij Aandoeningen van het Cerebrum en het Diencephalon
Functiestoornissen van het cerebrum
● Verminderd bewustzijn
○ Sopor: Het dier reageert nog wel op lichte prikkels
○ Stupor: Het dier reageert alleen op sterke prikkels
○ Coma: het dier is bewusteloos en reageert niet op prikkels
● Abnormaal gedrag: afwijkend gedrag zonder doel
○ Dwangbewegen: voortdurend herhalen van zinloze bewegingen of houdingen
■ Dwanglopen, cirkelen, dringen, loze kauwbewegingen, likken, bijten
○ Dementie: het niet meer vertonen van aangeleerd gedrag en een verminderd vermogen om gedrag aan te leren
■ Ongerijmd, irrelevant of gedesoriënteerd handelen
, ○ Hysterie: excitatie en motorische hyperactiviteit
● Blindheid met een intacte pupilreflex
● Verminderde bewuste proprioceptie
○ Verminderde houdingsreacties
● Geringe parese en ataxie
● Epilepsieaanvallen
Asymmetrie van de verschijnselen → eenzijdige, focale laesie
Meestal van destructieve aard → tumor, bloeding, ontsteking
13.2.3 - Verschijnselen bij Aandoeningen van de Hersenstam en de Kopzenuwen
De hersenstam kan verdeeld worden in 3 gebieden (van voor naar achter)
1. Mesencephalon (middenhersenen) → kernen van kopzenuwen III en IV
2. Metencephalon (achterhersenen: cerebellumsteel + pons) → kern van kopzenuw V
3. Myelencephalon (medulla oblongata/verlengde merg) → kernen van kopzenuwen VI t/m XI
De 12 kopzenuwen
“Op ons oude tuin terras aaide Fride voor geld vele aardige heren”
I. n. olfactorius
II. n. opticus
III. n. oculomotorius
IV. n. trochlearis
V. n. trigeminus
VI. n. abducens
VII. n. facialis
VIII. n. vestibulocochlearis
IX. n. glossopharyngeus
X. n. vagus
XI. n. accessorius
XII. n. hypoglossus
,De hersenstam verbindt de cerebrale cortex met het ruggenmerg via descenderende motorische en ascenderende sensorische banen. Deze
banen kruisen over in het rostrale mesencephalon.
Eenzijdige laesies in cerebrum + voorste deel van mesencephalon → contralaterale uitvalsverschijnselen
Eenzijdige laesies in de rest van de hersenstam → ipsilaterale uitvalsverschijnselen
Wegvallen van remmende invloed van upper motor neurons (UMN’s) op lower motor neurons (LMN’s) → versterkte spinale reflexen
(hyperreflexie) + verhoogde spiertonus in de ledematen (spasticiteit)
Cerebrale cortex + formatio reticularis (in hersenstam) → bewustzijn
● Cortex → inhoud van bewustzijn
● Formatio reticularis → niveau van bewustzijn
Schade aan de hersenstam → ipsilaterale motorische/sensorische uitval van kopzenuwen
Mesencephalon → mydriasis (grote pupil)
Aantasting parasympathische deel de oculomotoriuskern (III)
Metencephalon → gevoelloosheid van het gezicht + atrofie van kauwspieren (zie foto)
Aantasting van trigeminuskernen (V)
Myelencephalon
Aantasting van facialiskern (VII) → facialisparalyse: verlamming van mimische musculatuur, afhangend bovenooglid, afhangend
oor, afwezigheid van dreig- en ooglidreflex, ‘volproppen van de wangzak’
Aantasting parasympathische deel → afwezigheid van traanproductie → keratoconjunctivitis sicca
Aantasting vestibulaire kernen (VIII) → centrale vestibulaire ataxie
Aantasting van nucleus ambiguus → uitval van kopzenuwen IX, X en XI
Ziekte Voorkomen Verschijnselen Pathogenese Diagnostiek Therapie Prognose
Verslikken, speekselen, Aantasting van kernen van slik- - - -
Bulbaire paralyse Alle diersoorten proppen maken, uit de bek en hoestmechanisme (IX en X)
laten hangen van de tong in de medulla oblongata
Uitbreiding naar kernen/banen
Verminderd bewustzijn + van kopzenuwen V, VI, VII, XI
proprioceptieve storingen door of XII
aantasting van kernen van
kopzenuwen Bij loodintoxicatie,
thiamine-deficiëntie,
Listeria-infectie, botulisme,
, ziekte van Aujeszky,
schedelbasisfractuur met
hematoomvorming
13.2.4 - Verschijnselen bij Aandoeningen van het Cerebellum
Functie van het cerebellum: fijnregeling van de snelheid, kracht en bereik van spierbewegingen
Informatie uit receptoren in de huid, spieren, pezen, banden, evenwichtsorgaan en ogen → integratie tot een uitgaande ‘boodschap’
aan het motorisch zenuwstelsel → dwarsgestreepte spieren
Disfunctie van cerebellum → ataxie (ongecoördineerde bewegingen) van de kop, romp en ledematen
● Hyper- of dysmetrie: de bewegingen zijn overtrokken, schieten het doel voorbij en de correctie daarop is ook overdreven
● Met voorbenen uit elkaar staan om omvallen te voorkomen
● Intentietremoren: tremoren van het hoofd en de hals, die verergeren bij het begin van doelbewuste bewegingen
● Kan gepaard gaan met atactische oogbolbewegingen
13.2.5 - Aandoeningen van het Vestibulair Systeem
Vestibulaire systeem
● Perifeer deel → buiten de schedelholte
○ Labyrint in het binnenoor
○ N. vestibularis / n. vestibulocochlearis (n. VIII)
○ Aandoeningen → gunstige prognose
● Centraal deel → binnen de schedelholte
○ Vestibulaire kernen in de hersenstam
○ Aandoeningen → slechte prognose
Ziekte Voorkomen Verschijnselen Pathogenese Diagnostiek Therapie Prognose
Eenzijdige aantasting: Trauma, osteomyelitis van het - - -
Perifere vestibulaire Alle diersoorten - Headtilt naar de aangetaste rotsbeen, otitis media,
ataxie kant idiopathisch, neuritis van n. VIII
