BLOK 2.4 PERCEPTIE
PROBLEEM 1: HET SLIMME OOG
A. Leerdoelen: Wat zijn de onderdelen van het oog en wat is hun functie?
Het menselijk oog bestaat uit drie lagen: het
oogwit (sclera), welke de oogbal beschermt; het
vaatvlies, welke de oogbal voedt; en het
netvlies, welke licht detecteert en neurale
signalen naar het brein stuurt.
Het witte van het oog is deel van het
oogwit en is gemaakt van taai, dik
materiaal en wordt sclera genoemd.
Het hoornvlies is een transparante
uitstulping voor het oog. De
transparantie van het hoornvlies is cruciaal voor zien
omdat licht zo ongehinderd het oog binnen kan gaan. De nette en ordelijke
ordening van de vezels van het hoornvlies is
de primaire reden dat het hoornvlies
transparant is. Bovendien is meer
transparantie mogelijk omdat het hoornvlies
geen interne bloedtoevoer voor zich heeft. Het
hoornvlies wordt gevoed door de heldere
vloeistof in de voorste oogkamer. Voor
zelfbescherming is het hoornvlies erg gevoelig
voor aanraking. Bovendien heeft het
hoornvlies een aantal beschermende
responsen waaronder sluiting van het ooglid
en traanproductie.
Het vaatvlies of chorioides is een sterk gepigmenteerde sponsachtige structuur en
bevat een netwerk van bloedvaten, waaronder haarvaten. Bloed van deze haarvaten
voedt de fotoreceptoren in het netvlies die licht omzetten in neurale signalen. De
sterke pigmentatie van het vaatvlies vermindert lichtspreiding, de neiging van licht
om onregelmatig rond gereflecteerd te worden in de oogbal, wat de sterkte van de
beelden die in het oog gevormd worden, zou verminderen. Het vaatvlies absorbeert
licht dat niet gevangen wordt door de fotoreceptoren.
Het straalvormig lichaam is een lange smalle structuur. Dit sponsachtige netwerk van
weefsel produceert kamervocht, de waterige vloeistof die de kleinere, voorste kamer
van het oog vult die zich bevindt achter het hoornvlies en voor de lens. Het
kamervocht vervoert zuurstof en voedingsstoffen naar verschillende structuren (het
,hoornvlies en de lens), houdt het oog vochtig en voert hun afvalstoffen af. Ook helpt
het kamervocht om de vorm van de oogbal te behouden.
De voorste oogkamer is de ruimte in het oog die zich bevindt tussen het hoornvlies en
de iris. Door de extra kromming van het hoornvlies en het grote verschil in
brekingsindex van het vocht in de voorste oogkamer en de lucht, vormt de voorste
oogkamer een sterke lens.
De iris is het cirkelvormige weefsel dat je oog zijn karakteristieke kleur geeft. De iris
bestaat uit een buitenste laag die pigment bevat en een binnenste laag die
bloedvaten bevat. De kleur van je ogen resulteert uit een combinatie van de
pigmentatie van de buitenste laag en de kleur van de bloedvaten in de binnenste
laag.
De pupil is een ronde opening in de iris. De pupil controleert de hoeveelheid licht die
het netvlies bereikt, via de pupilreflex. Wanneer de circulaire band van spieren
rondom de pupil samentrekt, wordt de pupil kleiner. Een andere set spieren loopt
straalsgewijs weg van de rand van de circulaire spieren van de pupilopening.
Wanneer de radiale spieren samentrekken, verwijdt de pupil. De grootte van de pupil
hangt van verschillende factoren af. Ten eerste neemt de grootte van de pupil af als
het niveau van licht toeneemt. Bovendien varieert de grootte van de pupil in respons
op gebeurtenissen die het autonome zenuwstelsel stimuleren (opwinding, angst,
seksuele interesse). Ten slotte varieert het bereik aan afstanden waarover objecten
scherp gefocust zullen lijken (depth of field) tegengesteld met de grootte van de
pupil.
De ooglens ligt recht achter de iris en bestaat uit drie aparte delen: lenskapsel, een
cortex en een lenskern. Het lenskapsel heeft twee taken. Ten eerste beheerst het de
stroom van kamervocht in de lens om ervoor te zorgen dat de lens zijn transparantie
behoudt. Ten tweede vormt het elastische kapsel de vorm van de lens, waardoor zijn
platheid en daardoor de optische sterkte van de lens varieert. Deze variatie in
optische sterkte wordt accommodatie genoemd. Bij aanspanning van de ciliaire spier
ontspant de ooglens en wordt deze bol, dit maakt het mogelijk om dichtbij te zien. Bij
ontspanning van de ciliaire spier wordt de lens strak getrokken wat het mogelijk
maakt om scherp in de verte te kunnen zien.
Het glasachtig lichaam (corpus vitreum) is verantwoordelijk voor bijna tweederde van
het totale volume van het oog. Deze kamer bevindt zich tussen de lens en het
netvlies en is gevuld met een transparante vloeistof genaamd glasvocht, een
gelachtige substantie. Het glasvocht wordt niet continu vernieuwd, wat betekent dat
afval er binnenin kan opstapelen. Soms wordt je je bewust van dit afval in de vorm
van floaters, kleine ondoorschijnendheden die ronddrijven in het glasvocht. Floaters
kunnen kleine donkere puntjes in je gezichtsveld veroorzaken. Door de zwaartekracht
dalen floaters echter neer op de bodem van het glasachtig lichaam, buiten het
gezichtsveld.
, Het netvlies is het sterk doorbloede lichtgevoelige 'scherm' achter in het oog. De gele
vlek is een gebied aan de achterkant van het netvlies. Met de gele vlek neemt men
het centrale gedeelte van het gezichtsveld waar, dat deel waar men de blik op richt.
De fovea centralis is een inzinking middenin de gele vlek van het netvlies. Dit is het
gebied waarmee het scherpst gezien kan worden. In de fovea bevinden zich bijna
uitsluitend kegeltjes en geen staafjes. De blinde vlek (optische schijf) is de regio van
het oog waar optische zenuwvezels het netvlies verlaten en informatie naar het brein
dragen. Dit deel van het netvlies bevat geen fotoreceptoren en is hierdoor blind. Het
buitenste omhulsel van het netvlies bestaat uit een enkele laag cellen, het pigment
epithelium, welke een barrière vormt waar choroidaal bloed doorheen moet gaan om
de buitenste segmenten van de fotoreceptoren te voeden. Het pigment epithelium
vervoert zuurstof, voeding en vitamine A van de choroidale circulatie naar de
fotoreceptoren. Bovendien is het pigment epithelium verantwoordelijk voor de afvoer
van metabolische afvalproducten.
Het hoornvlies is verantwoordelijk voor 80% van de optische sterkte van het oog, de
lens voor de andere 20%.
B. Leerdoelen: Hoe bereikt het licht dat door objecten wordt weerkaatst de
hersenen? Welke afwijkingen zijn er met betrekking tot zien in het oog? Wat
zijn kegeltjes en staafjes?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Fayfay. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
