Samenvatting
Samenvatting Invloeden 1
Samenvatting van 89 pagina's voor het vak Invloeden op de Levensloop 1 aan de Avans
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Invloeden op de levensloopWeek 6
Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie (of levenslooppsychologie) is de wetenschappelijke studie naar
patronen van groei, verandering en stabiliteit vanaf de conceptie tot aan de ouderdom.
Ontwikkelingspsychologen houden zich niet alleen bezig met de manier waarop mensen tijdens
hun leven groeien en veranderen, maar ook met stabiliteit in het leven van kinderen,
adolescenten en volwassenen. Zij vragen zich af op welke gebieden en in welke perioden in het
leven mensen veranderen en groeien en hoe hun gedrag zich verhoudt tot eerder gedrag.
De reikwijdte van het vakgebied
Ontwikkelingspsychologen houden zich met
uiteenlopende onderwerpen bezig. Ze specialiseren
zich meestal in een thema of in een leeftijdscategorie.
Onderzoek naar de ontwikkeling van kinderen is te
verdelen in 4 centrale thema’s:
Fysieke ontwikkeling;
Cognitieve ontwikkeling;
Sociale ontwikkeling;
Persoonlijkheidsontwikkeling.
Sommige ontwikkelingspsychologen richten zich op
fysieke ontwikkeling. Zij kijken naar de invloed van het
lichaam op ons gedrag. Ze focussen hierbij op de hersenen, het zenuwstelsel, de spieren, de
zintuigen en de behoefte aan eten, drinken en slaap. Andere ontwikkelingspsychologen doen
onderzoek naar de cognitieve ontwikkeling van de mens. Zij proberen te begrijpen hoe het
gedrag van mensen wordt beïnvloed door groei en veranderingen in hun intellectuele
vermogens. Cognitieve ontwikkelingspsychologen houden zich bezig met leren, geheugen,
probleemoplossing en intelligentie. Tot slot zijn er ontwikkelingspsychologen die zich
bezighouden met de sociale ontwikkeling en de persoonlijkheidsontwikkeling. De eerste groep
kijkt naar de manier waarop interacties van mensen en hun sociale relaties in de loop van hun
leven groeien, veranderen en stabiel blijven. De tweede groep kijkt naar stabiliteit en
verandering in de eigenschappen die de ene persoon van de andere onderscheiden.
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
Binnen hun specialisatie kijken ontwikkelingspsychologen meestal ook. Naar specifieke
leeftijden. Ze verdelen kinderen en jongeren doorgaans in globale leeftijdsgroepen:
De prenatale periode (de periode van conceptie tot geboorte);
De baby- en peutertijd (van geboorte tot drie jaar);
De kleutertijd (van drie tot zes jaar);
De schooltijd (van zes tot twaalf jaar);
De adolescentie (van twaalf tot twintig jaar).
Het is van belang te bedenken dat deze leeftijdsgroepen en perioden sociale constructies zijn.
Een sociale constructie is een idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd is, maar
afhangt van de maatschappij en de cultuur op een bepaald moment. Hoewel de meeste
ontwikkelingspsychologen deze globale perioden hanteren, zijn de leeftijdsgroepen zelf in vele
opzichten willekeurig. Omdat de grens tussen twee periodes gebaseerd is op een biologische
verandering, kan de leeftijd waarop een kind de adolescentie bereikt per persoon verschillen.
Jeffrey Arnett betoogt dat de adolescentie zich uitstrekt tot in de opkomende volwassenheid,
,een periode die loopt van de late tienerjaren tot midden twintig. De tijdstippen waarop
gebeurtenissen zich in het leven van mensen voltrekken, kunnen aanzienlijk variëren. Dat heeft
deels een biologische oorzaak: de ene mens is sneller volgroeid dan de andere. Ook
omgevingsfactoren spelen een belangrijke rol. Als ontwikkelingspsychologen het over
leeftijdsgroepen hebben, is het dus belangrijk te beseffen dat zij het over gemiddelden hebben:
het tijdstip waarop kinderen gemiddeld genomen bepaalde mijlpalen bereiken.
De koppeling tussen thema’s en leeftijden
Psychologen die gedrag en mentale processen besturen, pedagogen, genetici, en artsen zijn een
paar voorbeelden van mensen die gespecialiseerd zijn in en onderzoek uitvoeren naar de
ontwikkeling van kinderen. Deze diversiteit aan specialisten levert een groot aantal
verschillende perspectieven op.
De invloed van cohorten op ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
Ieder mens behoort tot een specifieke cohort: een groep mensen die rond dezelfde tijd op
dezelfde plek is geboren. Lidmaatschap van een cohort onderwerpt mensen aan invloeden die
betrekking hebben op historische gebeurtenissen, leeftijdsgebonden gebeurtenissen,
socioculturele gebeurtenissen en niet-normatieve gebeurtenissen.
Normatieve invloeden op de ontwikkeling
Mensen die tot een bepaalde cohort behoren, zijn onderhevig aan bepaalde normatieve
gebeurtenissen. Dat zijn gebeurtenissen die zich voor de meeste individuen binnen een groep
op dezelfde manier voltrekken. Normatieve gebeurtenissen kunnen biologisch, sociaal of
cultureel bepaald zijn. Het bereiken van de puberteit is een normatieve gebeurtenis, omdat het
iedereen ongeveer in dezelfde periode overkomt. Cohorteffecten treden bijvoorbeeld op als
gevolg van normatieve, historisch bepaalde invloeden. Dit zijn biologische invloeden en
omgevingsinvloeden die verbonden zijn aan een specifiek historisch moment. Leeftijdgebonden
invloeden zijn biologische invloeden en omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor mensen in een
bepaalde leeftijdsgroep, ongeacht waar of wanneer ze opgroeien. Ontwikkeling wordt ook
bepaald door normatieve invloeden, zoals etnische afkomst, sociale klasse en andere factoren.
Normatieve invloeden zijn invloeden die leiden tot conformiteit, omdat mensen de gevolgen
van afwijkend gedrag vrezen. Tot slot zijn ook niet-normatieve gebeurtenissen van invloed op
de ontwikkeling. Dit zijn specifieke gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van een
specifiek persoon op een tijdstip dat zulke gebeurtenissen de meeste andere mensen niet
overkomen.
Vroege denkbeelden over kinderen
Hoewel het moeilijk voor te stellen is, denken sommige wetenschappers dat er een periode was
waarin kindertijd niet eens bestond. De kindertijd werd niet beschouwd als een stadium dat
kwalitatief anders was dan volwassenheid.
Babybiografieën
Een van de eerste geschriften waarin kinderen methodisch werden bestudeerd, waren
babybiografieën. Charles Darwin gaf de babybiografieën een wetenschappelijke status door er
zelf een te schrijven. Zo ontdekten wetenschappers de mechanismen achter de verwekking van
kinderen en begonnen genetici de mysteries van de erfelijkheid te ontrafelen. Wetenschappers
van diverse origine discussieerden toen en nu nog steeds over de relatieve invloed van nature
en nurture.
,Focus op de kindertijd
Door de industrialisatie aan het einde van de achttiende, begin negentiende eeuw werd het
arbeidsproces grondig hervormd. Dit veranderde ook de kijk op kinderen als goedkope
arbeidskrachten. Daarnaast werd het onderwijs universeler aanwezig, waardoor kinderen meer
gescheiden werden van volwassenen. Dit zorgde ervoor dat leerkrachten zich specifiek gingen
richten op manieren om kinderen iets bij te brengen.
De twintigste eeuw: ontwikkelingspsychologie als discipline
In de eerste helft van de twintigste eeuw ontstond er een trend die een enorme invloed heeft
gehad op ons inzicht in de ontwikkeling van kinderen. Er werden grootschalige, systematische
en langdurige onderzoeken gestart naar kinderen en naar hun ontwikkeling tijdens de rest van
hun leven. De wetenschappers die de basis van de ontwikkelingspsychologie legden, hadden
een gemeenschappelijk doel: ze wilden de aard van groei, verandering en stabiliteit tijdens de
kindertijd en adolescentie op een wetenschappelijke manier bestuderen.
Continue verandering versus discontinue verandering
Een van de belangrijkste kwesties binnen de ontwikkelingspsychologie is de vraag of
ontwikkeling op zich een continue of een discontinue manier voltrekt. Bij continue verandering
is de ontwikkeling geleidelijk en vloeien de prestaties op een bepaald niveau voort uit de
prestaties op de vorige niveaus. Continue verandering is kwantitatief: de ontwikkeling wordt
groter of meer. De onderliggende ontwikkelingsprocessen die de aanzet geven tot verandering
blijven gedurende het hele leven hetzelfde. Discontinue verandering vindt plaats in aparte
stappen of stadia. Elk stadium levert gedrag op dat kwalitatief anders is dan gedrag in eerdere
stadia. Zulke stadia zijn onder meer
de kleutertijd, de kindertijd en de
adolescentie.
Kritieke en gevoelige perioden: de
invloed van de omgeving
Een kritieke periode is een
specifieke tijd in de ontwikkeling
waarin een bepaalde gebeurtenis
de grootste gevolgen heeft. Er is
sprake van kritieke perioden wanneer de aanwezigheid van bepaalde soorten omgevingsstimuli
noodzakelijk is voor een normale ontwikkeling, of wanneer blootstelling aan een bepaalde
stimuli abnormale ontwikkeling tot gevolg heeft. Hoewel vroege specialisten op het gebied van
de ontwikkeling van kinderen veel nadruk legden op het belang van kritieke perioden,
overheerst momenteel de overtuiging dat mensen op veel vlakken, en dan met name op het
gebied van cognitieve ontwikkeling, sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling,
flexibeler zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. Op deze gebieden manifesteert zich een
aanzienlijke mate van plasticiteit: de mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of
fysieke structuur veranderlijk is. Zo zijn er de laatste tijd steeds meer aanwijzingen dat kinderen
latere ervaringen kunnen gebruiken om eerdere achterstanden in te halen. Hierdoor lopen ze
niet per definitie blijvende schade op als ze bepaalde soorten sociale ervaringen hebben gemist.
Daarom spreken ontwikkelingspsychologen nu liever van gevoelige perioden. Tijdens een
gevoelige periode zijn organismen extra ontvankelijk voor bepaalde soorten stimuli in hun
omgeving. Een gevoelige periode staat voor de periode waarin bepaalde vermogens optimaal
naar voren komen. Het verschil tussen ‘kritieke perioden’ en het concept ‘gevoelige perioden’ is
belangrijk. Er wordt aangenomen dat het permanente en onomkeerbare gevolgen heeft
, wanneer een individu in de ontwikkeling bepaalde invloeden mist tijdens kritieke perioden. Dit
in tegenstelling tot gevoelige perioden. Met andere woorden, het concept van gevoelige
perioden onderkent de plasticiteit van mensen in ontwikkeling.
Levensloopmodel versus focus op specifieke perioden
Vroeger ging de meeste aandacht uit naar de babytijd en de adolescentie; aan de andere delen
van de kindertijd werd nauwelijks aandacht besteed. Tegenwoordig is de situatie anders. Eén
reden is de ontdekking dat er in elk levensstadium sprake is van ontwikkelingsgroei en -
verandering. Bovendien wordt een belangrijk deel van iemands omgeving bepaald door de
mensen in zijn sociale omgeving. De ontwikkeling van baby’s vloeit dus gedeeltelijk voort uit de
ontwikkeling van volwassenen.
De relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
Een van de steeds terugkerende vragen bij de ontwikkeling van kinderen is in hoeverre het
gedrag van mensen het gevolg is van hun genetisch bepaalde natuur enerzijds en de fysieke en
sociale omgeving waarin ze opgroeien anderzijds.
Het begrip nature verwijst in deze context naar
eigenschappen, vermogens en capaciteiten die
mensen van hun ouders erven. Het omvat elke
factor die het resultaat is van het zich geleidelijk
ontvouwen van voorbestemde genetische
informatie, een proces dat bekendstaat als
maturatie.
Deze genetische, geërfde invloeden zijn aan het
werk terwijl we ons ontwikkelen van het moment
van conceptie tot het moment dat we een volgroeid mens zijn. Nurture verwijst naar de
omgevingsinvloeden die ons gedrag bepalen. Sommige van die invloeden zijn biologisch,
sommige sociaal en andere invloeden zijn het resultaat van maatschappelijke factoren.
Gevolgen voor de opvoeding van kinderen en voor sociaal beleid
De interactie tussen genetische factoren en omgevingsfactoren is complex. Dat heeft
gedeeltelijk te maken met het feit dat sommige genetisch bepaalde eigenschappen niet alleen
een directe invloed hebben op het gedrag van kinderen, maar ook indirect bijdragen aan de
vorming van hun omgeving. Ook geldt dat we door onze genetische achtergrond weliswaar
geneigd zijn tot bepaald gedrag, maar dat we gedrag niet per se vertonen zonder een passende
omgeving. Mensen met dezelfde genetische achtergrond kunnen zich totaal verschillend
gedragen, en mensen met een sterk verschillende genetische achtergrond vertonen soms
vrijwel hetzelfde gedrag op bepaalde terreinen.
Perspectieven bij het kijken naar kinderen
We hebben allemaal vastomlijnde ideeën over de ontwikkeling van kinderen en die gebruiken
we om ons een mening te vormen of een bepaald gevoel te ontwikkelen over het gedrag van
een kind. Door onze eigen ervaringen richten we ons op bepaalde soorten gedrag die in onze
ogen belangrijk zijn. Ook ontwikkelingspsychologen hebben hun eigen visies op de kindertijd.
Deze visies zijn echter gerichter en preciezer en omvatten een of meer theorieën en
voorspellingen over het verschijnsel waarop ze zich richten. Een theorie biedt een raamwerk om
de relaties tussen een geordende reeks feiten of principes te begrijpen. Onze persoonlijke
theorieën zijn gebaseerd op willekeurige observaties die niet worden geverifieerd.
Onderzoekstheorieën zijn formeler en gebaseerd op een systematische integratie van eerdere
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yedutourgeerling. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen