Aantekeningen hoorcolleges media-effecten
Hoorcollege 1
Wat voor effect hebben media op gebruikers?
Het effect van media is dat wij ons conformeren aan media, want media biedt een
infrastructuur waar wij aan communiceren.
Vorm van media is bepalend hoe je je gedraagt maar ook voor de inrichting van platform.
Vorm van media:
• Liken
• Sharen
• Comment
´ Ontdifferentiëring
We zijn allemaal opzoek naar ons eigen identiteit en individualiteit, maar wij zijn niet
onderscheidend/ niet uniek, er zijn bijv. maar een paar keuzes als het gaat om media/ media
apparaten -> apple/samsung enz.
´ The global village
Het domein van media is een dorp geworden, je kan makkelijk contact leggen met landen en
steden aan de andere kant van de wereld. Je komt snel andere culturen, visies enz tegen.
Op het internet moet een reactie kort en krachtig zijn (max woorden twitter bijv), dus
worden wij verleid voor kort en krachtige en daardoor zwart-witte reacties, daardoor is de
kans op botsen van culturen erg groot.
´ The circle (James Ponsoldt, 2017)
Je ziet hier hoe de data van verschillende gebruikers heel interessant kan zijn, maar ook erg
gevaarlijk kan zijn. Volgens dit filmpje ben je erg machtig als je over veel data beschikt.
Solsearch heeft zoveel mensen gesubscribed, dat een voortvluchtige moordenaar binnen 10
min te vinden is.
- Informatie/data maakt mogelijk dat wij (de kracht van velen) misdadigers direct kunnen
opsporen.
- In Minority Report (boek van Philip K. Dick, verfilmd met Tom Cruise) worden
misdadigers zelfs gepakt voordat ze de misdaad hebben gepleegd.
- Komt zoiets ook in Nederland voor? -> burger net, amberalert (vanuit de overheid dus is
gecontroleerd).
´ Black mirror (nosedive s3E1)
Vrouw wil een ticket kopen voor een vluchtmaatschappij, alles daar wordt beoordeeld door
een ranking (aantal sterren). Social media wordt ingezet om gedrag van mensen aan te
passen.
,Aantekeningen hoorcolleges media-effecten
§ China
- Voor goed gedrag krijg je punten, punten geven je bewegingsvrijheid.
- Goed gedrag wordt gebaseerd op waarnemingen van de overheid.
- Sociaalkredietsysteem
- Verschillende opvattingen: MANIPULATIE of media verleiden mensen.
§ Gebeurd dit ook in Nederland?
- Beperkt!
- Als je een telefoon aanschaft wordt je geregistreerd bij kredietregistratie en daardoor
kunnen banken je bijv een lagere hypotheek geven.
- Vooral financieel:
Belastingdienst: als je een bonnetje vergeet in te leveren kom je op een oranjere stapel
en wordt je langzamerhand gecontroleerd.
Banken (BKR): hogeschuld -> geen lening meer afsluiten.
Maar systemen zijn niet perfect en niet neutraal (ingevoerde data is fout, bevat
vooroordelen of misvattingen en wordt herhaald). En ze dekken geen ‘nieuwe’ (niet-
gecategoriseerde) gevallen.
´ Schermgaande jeugd
Kip ei verhaal, wie is de start? -> petty valkenburg
- ‘Ons mediagebruik is het resultaat van wie we zijn, waar we zin in hebben en met wie we
om willen gaan.’
- Eventuele effecten die intensief mediagebruik op ons hebben, verschillen daarom van
persoon tot persoon en zijn afhankelijk van iemands sociale omgeving, persoonlijke
kenmerken en gemoedstoestand -> jij reageerd er anders op dan hij (Differentieel
ontvankelijkheidsmodel.)
MAAR…….
- We kunnen er niet omheen: iedereen heeft in deze maatschappij een relatie met media
en media zijn er zo op ingericht dat gebruikers verleid worden media te blijven
consumeren en te gebruiken.
- Media zijn vervlochten, kunnen we niet wegdenken, kunnen NIET geen invloed hebben.
- Blinkend speelgoedsyndroom -> iets wat mooier, nieuwer, hipper is willen jongeren altijd
hebben. Iets wat nog niet geboren is willen ze al.
- Het is de online samenleving waarin we met elkaar kunnen communiceren,
herinneringen kunnen delen en informatie kunnen oproepen, en erkenning
(persoonlijke factor) kunnen geven en krijgen. 2 naast elkaar liggende samenlevingen ->
online en fysiek
- Specifiek social media gebruiken we om ons te kunnen uiten (zelfexpressie), ter vorming
van de eigen identiteit, (je komt dingen online tegen die jij leuk vindt), om het gevoel te
hebben dat we onderdeel zijn van een gemeenschap en om bezig te kunnen zijn met wat
we leuk vinden (passie).
- Mediamakers weten media effectief te benutten door de juiste media en platforms te
kiezen, op elkaar en op de doelgroep af te stemmen, verhalen op de juiste manier te
vertellen en gamificatie toe te passen.
,Aantekeningen hoorcolleges media-effecten
´ Worlds values survey
Het zijn altijd onze behoeftes die voorafgaan aan ons media gebruik. Gedurende langere tijd
onderzoek gedaan. Al vanaf 1981 elke 5 jaar onderzoek, wat vinden mensen van de
samenleving, onderzoekt wat er aan de mening veranderd is, verandering komt door
sociaaleconomische en culturele veranderingen, media speelt hierop in.
Grootschalig (wereldwijd) onderzoek dat vanaf 1981 iedere vijf jaar heeft plaatsgevonden
(=longitudinaal).
• Internet, smartphones en socialmediaplatforms veroorzaken niet de ‘plotselinge’
behoefte om iedereen te laten weten wat we doen en wat we vinden.
• Deze behoefte is een gevolg van wereldwijde sociaal-economische en culturele
ontwikkelingen.
• (Dus wel een correlatie, maar geen causaliteit!)
Correlatie -> er is een verband tussen dingen, in dit geval tussen waarde en media gebruik
Causaliteit -> er is een oorzakelijk verband, het een gaat vooraf aan het ander.
´ Historisch perspectief
- Communicatie via schrift (tekenen en kijken)
- Communicatie via tekst en beeld -> tekeningen (tekenen en kijken)
- Communicatie door schrijven en lezen
- Communicatie door schrijven, tekenen, lezen en kijken
- Communicatie door schrijven tekenen, vertellen, lezen, kijken en luisteren
´ Media bestaat uit
- Informatie (‘inlichtingen’)
- Educatie (‘instructie’)
- Amusement (‘recreatie’)
(Asa Briggs & Peter Burke in Sociale geschiedenis van de media: van boekdrukkunst tot
internet.)
§ Voor industriële revolutie
- Educatie en informatie alleen bij rijke mensen
§ Vanaf industriële revolutie
Voor iedereen d.m.v leerplichtwet. (iedereen naar school).
- Werd informatie voor iedereen toegankelijker.
Voorheen alleen de mensen die het konden betalen (zegelrecht).
- Werd educatie belangrijker.
Arbeid werd complexer door de Industriële Revolutie, mensen moesten hiervoor
opgeleid worden.
- Onderscheidde amusement zich steeds meer van informatie en educatie als tegenwicht
voor deze zich steeds nadrukkelijker profilerende domeinen.
Belasting op de krant.
, Aantekeningen hoorcolleges media-effecten
´ (Digitale) samenleving bestaat uit:
- Communiceren
- Herinneren/informatie -> pinterest, nieuwssites
- Erkennen -> like, dislike, hartje
Media creëren een online samenleving waarin deze waarden net zo belangrijk zijn.
(Mark Deuze in Leven in media.)
Media probeert je te manipuleren tot bepaald gedraag, maar sommige mensen gaan aan de
stoelpoten zagen, toch stelen of pesten, online samenleving is dit net zo.
§ Communiceren
- Was: informatie monomediaal versturen of informatie ontvangen.
- Is: informatie multi- of crossmediaal uitwisselen.
§ Herinneren
- Was: Autoritaire databases raadplegen.
- Is: Informatie vergaren en verstrekken, downloaden en uploaden naar non-autoritaire
platforms.
- Waar laat jij informatie achter?
o Expliciet
o Verborgen
Bedrijven en overheden monitoren jouw onlinebewegingen.
- Hoe, met wie en hoe vaak je communiceert
- Waar je welke informatie op welk moment op welke wijze vandaan haalt
- Waar je welke informatie op welk moment op welke wijze verstrekt
- Hoe je wie of wat op welk moment en op welke wijze erkent
§ Erkennen
- Was: analoog
- Is: digitaal
- Waar en hoe erken jij anderen?
- Waar en hoe erkennen anderen jou?
´ De digitale samenleving
big brother & sabotage/manipulatie
- Wat wordt er door wie en met welk doeleinde vastgelegd over jouw zoekgedrag op
internet en de bezoeken die je doet aan websites?
- Hoe saboteer/manipuleer je communicatie?
- Hoe saboteer/manipuleer je herinneringen/informatie?
- Hoe saboteer/manipuleer je erkenning?
