Dit document bevat een uitgebreide en uitgebreide samenvatting van het vak 'Bloed en bloedvormende organen (BB)'.
In deze samenvatting zijn de hoorcolleges volledig uitgewerkt. Tevens zijn de werkcolleges en practica uitgewerkt en is de belangrijkste informatie hiervan opgenomen in de samenvat...
HC 2: Anemie
- Wat is anemie?
- Hoe herken je anemie?
- Hoe bevestig je of er sprake is van anemie?
- Hoe stel je de oorzaak vast van anemie?
- Diagnostisch pad recht naar de diagnose
Anemie: definitie en verschijnselen
Definitie anemie (bloedarmoede): Onvoldoende erytrocyten of hemoglobine om adequate oxygenatie van de
weefsels te verzorgen.
▪ Verschijnselen van zuurstofgebrek:
> Snel buiten adem (verminderd uithoudingsvermogen)
> Vermoeid
> Compensatoir verhoogde adem- en hartfrequentie
> Bleke slijmvliezen
Bleke slijmvliezen
Niet elke patiënt met bleke slijmvliezen heeft ook anemie. Bleke slijmvliezen kunnen worden veroorzaakt door:
o Verminderde circulatie= shock
➔ Verminderde bloedstroom
• Vooral bij lage bloeddruk
❑ Pols verhoogd, maar zwak en slecht gevuld
❑ Hypotherm
❑ Koude extremiteiten
❑ Matige tot slechte turgor
❑ Lage veneuze druk,
❑ CRT > sec
o Anemie = minder hemoglobine (bloed is hierdoor minder visceus)
❑ Adem- en polsfrequentie gestegen, pols is echter steil
(groot verschil systolische en diastolische druk)
❑ Systolische souffle: bloed is dun, maakt wervelend bijgeluid wat bij het samentrekken (systolen)
van het hart gebeurt
❑ Warme extremiteiten
➡ De ernst van de symptomen afhankelijk van de snelheid van het ontstaan van de anemie.
Wanneer de anemie heel langzaam is ontstaan, zijn er allerlei aanpassingsmechanismen
opgetreden. Het dier kan redelijk ‘normaal’ functioneren. Wanneer het dier echter een sprintje
zal trekken, zal de anemie naar boven komen.
Anemie: differentiële diagnose
Anemie is geen ziekte, maar een symptoom van andere ziektes. Het is van belang om te ontdekken wat de anemie
veroorzaakt. Er zijn een aantal oorzaken, behorend bij verschillende ziektes:
1. Bloedverlies
2. Afbraak van erytrocyten
3. Verstoorde aanmaak van erytrocyten
4. Combinaties
Pagina 1 van 151
,Bij waarneming van de anemie, ga je bedenken wat de anemie veroorzaakt. Er vormt zich dan een lijstje met
mogelijke oorzaken. Dit heten de differentiële diagnoses.
◼ Het diagnostisch pad van anemie
▪ Waarneming
o Anemie
▪ Interpretatie (mogelijke oorzaken), combinaties mogelijk:
a) Bloedverlies
b) Afbraak van erytrocyten
c) Verstoorde aanmaak erytrocyten
▪ Plan
o Anamnese
o Lichamelijk onderzoek
o Aanvullend onderzoek (vaak bloedonderzoek)
1. Anemie door onvoldoende aanmaak
Erytropoëse vindt continu plaats in het beenmerg vanuit de voorloperscellen. Onvoldoende erytropoëse leidt
tot een chronische niet-regeneratieve anemie. Het is een langzaam proces door de levensduur van de ery’s:
het kost een tijdje voordat een ery zal afsterven en niet hernieuwd zal worden.
Er zijn betreft de erytropoëse diersoortverschillen: verschil in hoeveelheid ery’s en verschil in snelheid van
aanmaak (afhankelijk van
levensduur erytrocyten).
2. Anemie door Bloedverlies
• Anamnese:
❑ Zichtbare bloeding op huis of slijmvlies
❑ Melena: bloedverlies in voorste deel van MDK → zwarte ontlasting
❑ Hematochezia: bloedverlies in laatste deel MDK → rood bloed in ontlasting
❑ Hematurie = bloed in urine
• Lichamelijk onderzoek:
Bij het lichamelijk onderzoek ga je op zoek naar bloedverlies.
❑ Shock door bloedverlies
❑ Bloed aan thermometer
❑ Bloeding aan huid en lijmvliezen
❑ Hemoabdomen: bloed in buikholte ‘
> Bolle buik. Wanneer je op de buik tikt, voel je de vloeistofgolf (positieve inuatie).
> Naald in buik om te kijken of er bloed in zit.
❑ Hemothorax: bloed in borstholte
> Percussie: kloppen op de thorax van dorsaal naar ventraal. Je hoort eerst een holle
longtoon. De holle longtoom wordt vervangen door een dof geluid van de vloeistof.
3. Anemie door afbraak van rode bloedcellen = hemolyse
Hemolyse vindt plaats in de patiënt. Ook hiervan kun je verschijnselen vinden bij de anamnese en het
lichamelijk onderzoek:
• Anamnese
❑ Bleek
❑ Slapte, snel vermoeid
❑ Afbraak in bloed : Hemoglobinuria
> Afbraak in bloedbaan → Hb wordt nu vrije Hb → in urine
Pagina 2 van 151
, ❑ Afbraak in lever:
> Bloedafbraak in lever → Hb komt vrij → Hb wordt omgezet in bilirubine
o Gele ontlasting
→ Geconjungeerd bilirubine naar MDK → omzetting in kleurstof door bacteriën (normaal
bruin)
o Icterus
➔ Ophoping van billirubine in patiënt → slijmvliezen kleuren geel
• Lichamelijk onderzoek
❑ Patiënt buiten adem
❑ Tachycardie
❑ Dispneu
Onder fysiologische omstandigheden kan de bloedsamenstelling
ook variëren. Erytrocyten kunnen namelijk tijdelijk uit de circulatie
worden getrokken en worden opgeslagen in (voornamelijk) de milt.
O.i.v. het sympathische ZS contraheert de milt, waardoor het aantal
ery’s (en dus ook Ht en Hb) in het perifere bloed zal toenemen.
Anemie: laboratorium onderzoek
We weten nu het probleem en hebben de differentieeldiagnose opgesteld. We hebben de mogelijke oorzaak
vastgesteld door de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Bloedonderzoek kan hierbij helpen.
Met het bloedonderzoek gaan we bevestigen dat er sprake is van anemie (bloedarmoede). Dit doen we door de
hoeveelheid ery’s te bepalen in een bloedmonster.
▪ Direct aantal ery’s tellen (n x 1012)
▪ Indirect: hoeveelheid hemoglobine bepalen
▪ Indirect: hematocriet meten = volumeprecentage ery’s
▪ Osmotische fragiliteit
▪ Aantonen van sferocyten
▪ Coombstest
1. Is er anemie? → bepalen van hematocriet
Hematocriet: het volume van het bloed dat door de rode bloedcellen (erytrocyten) wordt ingenomen,
weergegeven als een fractie van het totale bloedvolume. = volumepercentage erytrocyten
▪ Eenheid: L/L of %
Uitvoering:
Bloed in buisje → afcentrifugeren’met een microhematocriet centrifuge = splitsen van het bloed en het plasma
- Rood = erythrocyten
- Wit = leukocyten = buffy coat
- Bovenin = plasma
Pagina 3 van 151
, Invloed van ziekte op hematocriet:
› Normaal: helft is rode bloedcellen, helft is bloedplasma
› Anemie: Je mist RBs: hematocriet is verlaagd
› Dehydratatie: Je mist plasma door vochttekort: hematocriet valselijk verhoogd.
➔ De ery’s die je vindt, zeggen eigenlijk niet zoveel. Pas na rehydratie kun je een
uitspraak doen over het hematocriet.
› Bloedverlies Door bloedverlies zijn zowel plasma als RBs verdwenen.
➔ De verhouding plasma en RBs is wel gelijk gebleven, waardoor je het niet
terugziet in je onderzoek. In het lichaam van het dier, is er wel een
verminderde hoeveelheid ery’s.
2. Oorzaak van anemie? → afbraak, aanmaak of verlies
A. Verstoorde erytropoëse?
➡ Wanneer er veel reticulocyten aanwezig zijn in het BM / veel cellen met macrocytose en polychromasie →
BM niet de oorzaak van de anemie
De aanmaak van rode bloedcellen vindt plaats in het beenmerg.
1) Erytroblast
2) Basofiele erytroblast
3) Polychromatofiele erytroblast
4) Ortochromatische normoblast (laatste stadium met kern; zit nog RNA in, donkerder, groter)
5) Polychromasie
6) Erythrocyt
▪ De jonge, onrijpe erytrocyten heten reticulocyten
▪ Kleuring:
o briljant cresyl blauw kleuring → alleen reticulocyten kleuren aan (door RNA) → hierdoor
makkelijk te tellen
o may grunwald giesma-kleuring → kleuring van polychrome macrocyten
Pagina 4 van 151
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MvdM1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
