Probleem 5 ‘Beyond comparison’
Anthonijsz et al (2020), Raley & Sweeney (2020), Hetherington & Stanley-Hangan (1999), Biblarz &
Gottainer (2000), Kaplow et al. (2010), Parke (2013), Spruijt (2012)
1. Wat is de achtergrondinformatie rondom scheiding op het gebied van definitie, demografische
trends, theorieën en interventies?
Defintie
Anthonijsz et al (2020)
Complexe scheiding: scheiding van ouders mondt uit in een aanhoudende ernstig conflict ten koste
van welzijn en baelang van jeugdige.
Spruijt (2012)
Flitsscheiding: Snellere vorm van echtscheiden, door het huwelijk om te zetten naar geregistreerd
partnerschap en dat te ontbinden. Hierdoor hoeft het niet naar de rechter. Sinds 2009 niet meer
mogelijk.
Snelle scheiding: binnen 5 jaar na huwelijk.
Langdurig huwelijk: minimaal 30 jaar getrouwd
Demografische trends (v)echtscheidingen
Conclusie: scheidingen nemen toe,
Anthonijsz et al (2020)
- 2016: 86.000 kinderen van gescheiden ouders.
- Jeugdigen van allerlei leeftijden hebben te maken met scheidingen
- Scheidingen vaker voorkomend onder:
o Niet-religieuze gezinnen
o Lager opleidingsniveau meer te verliezen bij scheiding.
o Geen migratie-achtergrond Raley & Sweeney (2020)
- Kinderen met migratie-achtergrond vaker na scheiding in eenoudergezin (en minder contact
met uitwonende vader)
- 15% van de kinderen van gescheiden ouders ziet een van ouders niet meer (meestal vader)
- 15-20% mondt uit in complexe scheiding
- Problematiek n.a.v. scheidingen zijn afgelopen 10 jaren ernstig toegenomen sinds 2009
wetswijziging (verplicht ouderschapsplan) ouders verplicht samenwerken doorgaande
conflicten relatie verslechterd mogelijk alleen maar meer.
Raley & Sweeney (2020)
- > 90% behoudt gezamenlijk gezag
- Amerika: 50% van huwelijken mondigt uit in scheiding
o Voor jongere koppels is dit gedaald (gaan eerst samenwonen, kiezen meestal niet
meteen voor een huwelijk)
o Bij oudere koppels (>50 jr.) is dit toegenomen (grijze scheidingsrevolutie).
Percentage gescheiden jongere koppels blijft hoger dan de oudere koppels.
- Negatievere financiële consequenties voor vrouw.
Herington & Stanley-Hangan (1999)
- Trend van echtscheidingen gedaald – maar ook minder huwelijken
o Eerst bij elkaar wonen
o Wel meer mensen uit elkaar
Spruijt (2012)
- Per jaar 1% van de gehuwden eindigt in scheidingen, inclusief flitsscheidingen. Bij
ongehuwden gaat 10% uit elkaar.
- NL in 2007: 2 per 1000 huwelijken loopt uit in scheiding. Minder dan in VS (2,7). Meer dan
in Zuid-Europa.
- NL: van 44 miljoen thuiswonende kinderen elk jaar 1.6% geconfronteerd met scheiding
, - De leeftijd waarop mannen en vrouwen scheiden is verhoogd tussen 2002-2012 met ongeveer
3 jaar.
Demografische trends ouderlijk overlijden
Biblarz & Gottainer (2000)
- Eerste helft 20e eeuw meeste alleenstaande moeders hebben overleden echtgenoot
- Westerse landen: 4% van kinderen geconfronteerd met overlijden ouder.
- Wereldwijd in 2003: 16 miljoen kinderen werden wees
- Wereldwijd in 2010: 25 miljoen kinderen werden wees
Theorieën
Raley & Sweeney (2020)
Voorspellers voor scheidingen:
Tienerhuwelijken, armoede, eerdere scheiding, scheiding van eigen ouders (intergerenationele
overdracht), lage educatie, werkloosheid, voorhuwelijks samenwonen (→ koppels gaan misschien
eerder samenwonen zonder langer na te denken over de lange termijn effecten en trouwen dan als
reactie op bijvoorbeeld zwangerschap. Daarnaast beginnen ze al op jongere leeftijd samen te wonen
dus leeftijd speelt ook mee), voorhuwelijkse vruchtbaarheid, interraciale huwelijken.
Hetherington & Stanley-Hangan (1999), Anthonijsz et al (2020)
Beschermende factoren in ouders Risicofactoren voor complexe Risicofactoren voor kinderen om in
scheiding in ouders problemen te raken tijdens ouderlijke
scheiding
Goede relatiekwaliteit ouders & Conflictueze relatie tussen ouders. Huiselijk geweld / kindermishandeling.
communicatie voor de scheiding. Geen wederzijdse vergiffenis.
Ouders zien het belang van de ander in bij Traumatische ervaringen. Ernstige, negatieve, langdurige
het welzijn van hun kinderen. interacties tussen ouders,
psychologische oorlogsvoering tussen
ouders
Vermogen tot samenwerking, Gedrags-/persoonlijkheids-/ Slechte band met
communicatie en overeenstemming tussen geweldsproblematiek. inwonende/uitwonende/stief- ouder.
ouders (ook co-ouders).
Bereidheid om externe hulp te accepteren. Alcohol-/drugsverslaving. Instabiele inwonende ouder(s).
Steun vanuit sociale netwerk Netwerk dat escalerende rol vervult Mensen uit netwerk die strijd negatief
(grootouders, buren, vrienden). Hulpzaam in de ernstige relatieproblematiek beïnvloeden.
voor alleenstaanden en koppels. tussen ouders.
Acceptatie van scheiding Juridische strijd tussen ouders Financiele problematiek.
Bijkomende veranderingen; verhuizing,
schoolverandering.
Interventies voor kinderen
Anthonijsz et al (2020)
Basisvoorwaarden goede ontwikkeling van kinderen:
- Zorg en veiligheid
- Passende opvoeding
- Continuïteit en toekomstperspectief
Contact met tweede ouder:
- Vroeger: opvatting dat structuur (en dus niet veel wisselen tussen ouders) belangrijk was
kinderen bleven heel kort bij tweede ouder.
- Uit onderzoek is gebleken: kidn kan prima in twee huizen opgroeien in staat om band met
beide ouders op te bouwen positieve ontwikkeling. Ouders moeten wel overleggen over
veiligheid.
- Voor kinderen onder de vier jaren, is het belangrijk minimaal twee dagen per week contact met
ouders te hebbben.
