alles wat je moet weten om je havo examen makkelijk te halen, hierin staat alle stof per domein ingedeeld. ik ben met het maken de hele sylllabus doorgegaan zodat ik alle stof in een document heb voor het examen. Met deze samenvatting slaag je voor je AK HAVO. Veel goedkoper dan andere samenvatting...
- Politiek->
Machtsstrijd (Samenwerking en corruptie)
- Historisch->
Geschiedenis (Koloniën)
- Ruimtelijk->
Inrichting van een gebied (Verstedelijking)
- Sociaal-economisch->
Werk (Werkloosheid)
- Sociaal-cultureel->
Bevolkingsgroei (Integratie, kasten en culturele minderheid)
Schaalniveaus in de aardrijkskunde:
- Lokale Schaal (Plaatselijk)
- Regionale Schaal (Landstreek)
- Nationale Schaal (Land)
- Continentale Schaal (Werelddeel)
- Fluviale Schaal (Stroomgebied)
- Mondiale Schaal (Wereld)
,DOMEIN B
Samenhang en verscheidenheid
Globalisering (ook wel mondialisering)->
Het proces van het ontstaan van steeds meer samenhang in de wereld tussen bedrijven, landen en
mensen. Landsgrensoverschrijdende activiteiten vinden steeds meer plaats.
Kenmerken:
- Activiteiten zijn grensoverschrijdend
- Tussen de gebieden bestaat samenhang
Culturele globalisering->
Het proces van toenemende mondiale culturele integratie, waarbij culturen steeds meer met elkaar
in verbinding staan en op elkaar gaan lijken.
Economische globalisering->
Het proces van toenemende mondiale economische interactie en integratie.
Internationalisering->
De ruimtelijke uitbreiding van menselijke activiteiten over landsgrenzen heen. Dit is bevorderend
voor de ontwikkelingen in de transporttechnologie.
Kenmerken:
- Activiteiten zijn grensoverschrijdend
- Tussen de gebieden bestaat geen samenhang
De internationale taakverdeling helpt om een wereldeconomie te vormen.
Internationale taakverdeling->
Verdeling van taken in de wereld tussen landen die grondstoffen leveren en landen die veel kennis
hebben om hiervan industrieproducten te maken.
Wereldeconomie->
Het economisch systeem in de wereld.
Of bedrijven zich gaan verplaatsen kun je met behulp van de interactie theorie van Ullman
beredeneren.
Interactie theorie van Ullman->
Theorie om ruimtelijke verplaatsingen tussen gebieden te verklaren. Deze kunnen optreden wanneer
wordt voldaan aan drie voorwaarden:
1. Complementariteit (gebieden vullen elkaar aan)
2. Geen tussenliggende mogelijkheden (grenzend)
3. Transporteerbaarheid (praktisch)
Om te willen verplaatsen kan je te maken hebben met pullfactoren (aangetrokken worden) of
pushfactoren (weggedreven worden).
Meeste verplaatsing vind plaats tussen wereldsteden.
,Wereldsteden->
Stad die een mondiaal beslissingscentrum is op economisch en politiek gebied. Is een knooppunt in
mondiale kapitaal- en informatiestromen. Ook op cultureel gebied vaak toonaangevend.
Goederen, diensten en mensen stromen door de wereldstad. Maar ook geld (kapitaal).
Die stroom van geld noemt men kapitaalstromen.
Door globalisering vormen er veel meer netwerken door de hele wereld. De wereld wordt daardoor
steeds meer een netwerksamenleving.
Netwerksamenleving->
Verschijnsel dat er in de wereld steeds meer onderling contact komt, dit leidt tot meer netwerken en
samenwerking.
Ook ontstaan er steeds meer sociale netwerken, contacten tussen mensen.
Door nieuwe technologie wordt de afstand tussen verschillende gebieden in de wereld steeds
kleiner, dat noem je tijd-ruimtecompressie.
Hier hebben twee technologische ontwikkelingen voor gezorgd:
1. Transporttechnologie-> betere transportmiddelen, hierdoor kunnen goederen en mensen
sneller van A naar B.
2. Communicatietechnologie-> betere communicatiemiddelen, denk bijvoorbeeld aan een
mobiel, vroeger ging alles met de post nu kan het digitaal.
Door globalisering gaan landen steeds meer op elkaar lijken, dit noemt men amerikanisering omdat
we eerst vooral op de Amerikaanse cultuur gingen lijken. Dit is nu niet helemaal meer waar, andere
landen nemen het over.
Een voorbeeld is de lingua franca, de meest gebruikte, universele taal in de wereld.
Ook de manier van produceren gaat steeds meer op elkaar lijken, vele bedrijven doen dit
bijvoorbeeld via een productieketen.
Productieketen->
Alle stappen van een productieproces van een idee of grondstof tot het een product of dienst. Alle
losse onderdelen worden dus samengevoegd (assemblage).
Om aan alle grondstoffen te komen hadden we vroeger koloniën.
Kolonialisme->
Het onder koloniaal gezag brengen van gebieden in Latijns Amerika, Azië en Afrika door vooral
Europese staten. Het doel was het dienen van economische en militaire belangen in Europa.
Kolonialisme waarbij we grondstoffen halen noemen we exploitatiekolonialisme.
Vestigingskolonie->
Kolonie die diende als vestigingsgebied.
Indeling van landen:
Centrum: Rijke landen (Europa)
Semi-periferie: landen die groeien
, Periferie: armste landen (koloniën)
Door deze indeling ontstaat er het centrum-periferiemodel.
Het centrum-periferiemodel->
De tegenstelling tussen een meer ontwikkeld gebied en een minder ontwikkeld gebied.
Door die tegenstelling worden de verschillen tussen het centrumgebied en periferiegebied steeds
groter.
Er zijn twee soorten verschillen:
1. Regionale verschillen-> Geografisch relevante verschillen tussen de gebieden.
2. Sociale verschillen-> Verschillen in leefomstandigheden ( welvaart, woonomstandigheden)
binnen een samenleving.
Deze verschillen zijn niet alleen op mondiale schaal maar ook binnen de landen.
Ruilvoet->
De verhouding tussen de waarde van import en export in een land.
Handelsbalans->
Zelfde als de ruilvoet, dus de verhouding tussen import en export.
Transitielanden->
Voormalig communistische landen die in een overgangsfase zitten van een min of meer vrije markt
economie.
Diffusie->
Ruimtelijke verspreiding van een verschijnsel van een brongebied naar nieuwe gebieden.
Bijvoorbeeld de verspreiding van een taal of godsdienst door migranten.
Fragmentarische modernisering->
De ongelijke toepassing van technologie modernisering in een land in ontwikkeling. Zorgt voor het
naast elkaar voorkomen van modern en traditioneel, met als gevolg ongelijkheid in een land.
Vrijhandel->
Handel tussen landen zonder invoerbeperkingen of subsidies die eerlijke concurrentie belemmeren.
WTO->
Organisatie van 164 landen met als doel de vrijhandel te bevorderen.
Omdat de lonen op een andere plek in de wereld lager waren verhuisde bedrijven. Het economisch
zwaartepunt verschoof, global shift.
Global shift->
De verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld. Dit is het gevolg van het niet in
gelijke mate deelnemen van landen aan de economische globalisering.
Beroepsbevolking->
Het deel van de bevolking tussen 15 en 65 jaar dat in staat is betaalde arbeid te verrichten.
Onze wereld kent drie grootmachten die de basis zijn van onze wereldeconomie. Deze drie
grootmachten noemen we de triade.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellis90. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
