Samenvatting taalontwikkelingsstoornissen bevat:
soorten taalontwikkelingsstoornissen (secundaire, ontwikkelingsdysfasie,...),
kenmerken bij verschillende stoornissen en/of syndromen,
diagnostiek,
onderzoek,
verschillende screenings en testen + behandelmateriaal,
therapie (hoe en wat?),...
Samenvatting
taalontwikkelingsstoornissen
Inhoud
Secundaire of niet-specifieke taalontwikkelingsstoornissen 3
TOS bij kinderen met een auditieve beperking 4
TOS bij kinderen met een verstandelijke of mentale beperking 5
Indeling Verstandelijke Beperking (VB): 5
Relatie taal – intelligentie 6
Prevalentie TOS bij verstandelijke beperking 6
Oorzaken verstandelijke beperking 6
Kenmerken STO bij personen met een matige en (zeer) ernstige verstandelijke beperking 6
TOS bij genetische syndromen 7
Belangrijkste genetische syndromen: 8
TOS bij ASS 11
TOS bij twee-en meertalige kinderen 13
TOS bij blinde en slechtziende kinderen 16
Diagnostiek van taalontwikkelingsstoornissen 16
Ontwikkelingsdysfasie 18
Uitgebreide taaldiagnostiek bij TOS 18
Onderzoek naar de algemene taalvaardigheden 20
Nederlandse Non Speech Test (NNST) 20
Nederlandstalige Communication Development Invertories (N-CDI’s) 20
Reynell Taalontwikkelingsschalen 21
Schlichting Test voor Taalproductie II en Schlichting Test voor Taalbegrip 22
Taaltoets Alle Kinderen (TAK) 23
Clinical Evaluation of Language Fundamentals 5 (CELF-5 NL) 24
CELF- Preschool 2-NL 25
Onderzoek naar de specifieke taalvaardigheden 26
Peabody Picture Vocabulary Test III-NL 26
De Nijmeegse Pragmatiektest 27
Children’s Communication Checklist-2 (CCC2-NL) 27
EPV’s: Lijsten Evaluatie Pragmatische Vaardigheden 28
Renfrew Taalschalen Nederlandse Aanpassing (RTNA) 28
Communicatieve Intentie- Onderzoek (CIO) 29
1
,Britt Poelman | TOS
Diagnostiek talige aspecten bij specifieke doelgroepen 29
Jongeren en volwassenen 29
Meertaligheid 29
Mentale retardatie 30
Therapie bij kinderen met TOS 31
Algemeen behandelingskader TOS 31
Aanpak vanuit het ICF-denken 31
Logopedisch besluit in het bilan als start voor opstelling handelingsplan 31
Formuleren zorgvraag 31
Bekijken noodzaak opstarten therapie 31
Behandeling TOS binnen ICF-kader 32
Algemene principes behandeling TOS 33
Therapievormen bij TOS 34
Indirecte therapie bij kinderen met TOS 35
Inleiding 35
Verbeteren ouder-kind-interactie 35
Vormen van indirecte begeleiding binnen een TOS-behandeling 35
Taalstimulering 35
Taalstimulering tijdens prélinguale fase 35
Taalstimulering in vroeglinguale fase 35
Taalstimulering in de differentiatiefase 36
Ouderbegeleiding (OB) als vorm van indirecte begeleiding 36
Indirecte therapie via thuis- of vroegbegeleiding 36
VIB binnen vroegbegeleiding 36
Ouderbegeleidingsprogramma’s 37
Hanen-programma 37
TOLK voor taalontwikkeling 37
Directe taaltherapie bij kinderen met TOS 38
Inleiding 38
Therapeutische context 38
Opbouw directe therapie 39
Behandeling van taalontwikkelingsstoornissen 39
Communicatieve taaltherapie 39
Digitale prentenboeken in de taaltherapie 40
Taaltherapie gericht op ontwikkelingsniveau: TAABEGRIPSNIVEAU 41
Taaltherapie gericht op ontwikkelingsniveau: TAALPRODUCTIENIVEAU 41
2
,Britt Poelman | TOS
Specifieke aandachtspunten voor kinderen met een ONTWIKKELINGSDYSFASIE 42
Taaltherapie volgens probleemdomein 42
Stoornissen op fonologisch vlak 42
Stoornissen op lexicaal-semantisch vlak 43
Stoornissen op morfo-syntactisch vlak 45
Stoornissen op pragmatisch vlak 47
Stoornissen in het werkgeheugen 48
Algemene taalprogramma’s/methodieken voor het behandelen van TOS 48
Taaltherapie bij specifieke doelgroepen 49
TOS bij meertalige kinderen 49
TOS bij anderstalige nieuwkomers 49
TOS bij ASS 50
TOS bij een mentale beperking 50
Sociaal-emotionele problemen bij TOS 50
Psycho-educatie 51
Sociaal-emotionele problemen 51
3
, Britt Poelman | TOS
Secundaire of niet-specifieke taalontwikkelingsstoornissen
We spreken over niet-specifieke of secundaire taalontwikkelingsstoornissen wanneer de talige
problemen grotendeels het gevolg zijn van andere ‘primaire’ stoornissen. Het kan hierbij gaan over
visuele en/of auditieve beperkingen, mentale retardatie, aangeboren afwijkingen, neuro-
psychiatrische stoornissen; deprivatie, langdurige ziekte, enz….
Stoornis is grotendeels het gevolg van een duidelijke aanwezige stoornis of combinatie van
stoornissen zoals:
TOS bij kinderen met een auditieve beperking
Niveau taalontwikkeling wordt bepaald door:
- Leeftijd waarop gehoorstoornis wordt vastgesteld
- Ernst van het gehoorverlies
- Oorzaak van de slechthorendheid
- Gebruik van geluidsversterking
- Aanwezigheid bepaalde medische aandoeningen
- Communicatieaanbod vanuit omgeving
Taalkenmerken bij matig tot ernstig slechthorende kinderen:
- Verlies tussen 41 en 70 dB
o Geleidingsverlies: negatieve invloed op taalontwikkeling vanaf 20 tot 40 dB
o Neuro-sensoriële slechthorendheid: invloed op taalontwikkeling afhankelijk van:
▪ Ernst
▪ Tijdstip van ontstaan
▪ Duur slechthorendheid
Taalaspect Invloed
Fonologisch/fonetisch *Latere aanvang brabbelfase ( +/-18 m) tot beperkt bij ernstige
slechthorendheid.
* Omissie van klanken met 'niet zichtbare articulatieplaats’ en initiale
medeklinkers. Ook worden eindklanken en onbeklemtoonde klanken
weggelaten, maar dit in mindere mate.
* Substituties , vocaalverwisselingen, klankverkleuringen, klinkerduur-
veranderingen, ...
Lexicaal/semantisch * Later verschijnen eerste woorden.
* Beperkte woordenschat en nieuwe woorden worden moeizamer
geleerd.
* Beperkte aanwezigheid functiewoorden
* Moeite met abstracte taal/homoniemen/synoniemen
* Gemis aan bredere omgevingstaal
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittpoelman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,29. Je zit daarna nergens aan vast.
