Inleiding in publieke domein week 1 - Europeesrecht
Waarom Europees recht?
- Wetgeving afkomstig uit de EU geldt in NL, dus relevant voor een jurist in opleiding
- In de praktijk casussen met Europeesrechtelijke aspecten
Voorbeeld levenslange gevangenisstraf
Europees Hof voor de rechten van de mens EHRM
Europees verdrag voor de rechten van de mens EVRM
Totstandkoming EU
De Eu is een internationale organisatie waarvan de voorlopers (EGKS, Euratom, EEG) zijn opgericht
na de 2de wereldoorlog.
- oprichting door de lidstaten door het sluiten van verdragen
- focus in eerste instantie op: veiligheid en economische integratie
Daarna uitbreiding/ wijzigingen door middel van verdere verdragen totdat we de EU hebben zoals
deze nu is:
- Steeds meer lidstaten
- Meer bevoegdheden (niet meer alleen economisch economisch)
- Verandering van de structuur (bijv. meer bevoegdheden Europees Parlement)
- Naam wijzigingen (EEG -> EG -> EU)
- Nu gelden het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en het Verdrag betreffende de
Werking van de Europese Unie (VWEU)
En nu?
o Brexit
o Situatie Polen/ Wit-Rusland (Belarus)
Doelstellingen EU:
Zie o.a. art. 2 en 3 VEU
– Vrede en welzijn
– Vrijheid en veiligheid
– Interne markt
• Vrije markt
• Staatsteun
• Mededinging
– Monetaire unie
– Extern (mensenrechten)beleid
,Bevoegdheden EU:
• De EU heeft de bevoegdheden die in het VEU en VWEU staan
• De EU kan deze bevoegdheden gebruiken om de doelstellingen te realiseren
– Zie art. 5 lid 2 VEU (attributiebeginsel)
Er zijn verschillende soorten internationale organisaties:
– Gouvernementele organisaties, onder te verdelen in:
• Intergouvernementele organisaties
• Supranationale organisaties
– Non-gouvernementele organisaties
Gouvernementele organisaties:
- Samenwerkingsverband tussen staten
• Bijvoorbeeld Europese Unie, Verenigde Naties
- Opgericht door lidstaten door het sluiten van een verdrag:
Onderhandelingen
Ondertekenen
Ratificatie
- Intergouvernementele organisaties & Supranationale organisaties
Intergouvernementele organisatie
Staten geven geen soevereiniteit op => nationale regeringen hebben het voor het zeggen
o Besluiten met eenparigheid van stemmen of niet- bindende besluiten
Andere kenmerken:
o Vaak een eenvoudige structuur
o Vaak beperkte bevoegdheden
o Uitvoering van besluiten door de landen zelf
Bijvoorbeeld: ITU, WGO, WHO
Supranationale organisaties
• Staten dragen wel soevereiniteit over => de organisatie kan haar wil opleggen aan de lidstaten
– Meerderheidsbesluiten
• Andere kenmerken
– Complexe structuur
– Verregaande bevoegdheden
Staatssoevereiniteit: De overheid heeft de ultieme beslissingsbevoegdheid op het
grondgebied van de staat en is de enige die wet- en regelgeving kan opstellen.
Soevereiniteit kan vrijwillig worden overgedragen of onvrijwillig worden beperkt
De Europese Unie is een supranationale organisatie
Non-gouvernementele organisaties:
– Een rechtspersoon opgericht door personen
• Bijvoorbeeld Amnesty International, Rode Kruis
• Onafhankelijk van staten
, Bronnen van Europees recht:
• De verdragen en het Handvest (= primair EU recht)
• EU-regelgeving (= secundair EU recht)
• Algemene beginselen van Europees recht
• Jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie
Primair Europees recht
- Bestaat uit de verdragen en het handvest van de grondrechten van de EU
De belangrijkste verdragen VEU en VWEU
- Komt tot stand doordat de lidstaten van de EU een verdrag sluiten.
- Het primair recht heft o.a. de volgenden inhoud:
Bevoegdheden:
Bevoegdheden van de instellingen
Rechtsbasis voor de nadere regelgeving
Procedures (vb. hoe de Europese commissie wordt benoemd)
Materiele bepalingen = rechten en plichten burgers
Secundair Europees recht
- Het gaat hier onder meer om richtlijnen verordening en besluiten (art 288 VWEU )
- Het secundaire recht wordt gemaakt door de instellingen van de EU volgens voorgeschreven
wetgevingsproces
- Het secundaire recht is een uitwerking van het primaire recht
Verhouding met primair recht?
Wat is meer specifiek?
Wat is hoger in hiërarchie
Algemene beginselen en jurisprudentie
Basisbeginselen EU 5
o Loyale samenwerking, art. 4 lid 3 VEU
o Attributiebeginsel, art. 5 lid 2 VEU
o Subsidiariteitsbeginsel, art. 5 lid 3 VEU
o Evenredigheidsbeginsel, art. 5 lid 4 VEU
o Gelijkheidsbeginsel, art. 18 VEU
Jurisprudentie
o Uitspraken van het Hof van Justitie van de EU
o Uitspraken van nationale rechters
Algemene beginselen van Europees recht, belangrijkste:
Beginselen over bevoegdheid EU (zie art. 5 VEU):
• Attributiebeginsel/ beginsel van bevoegdheidstoedeling
• Subsidiariteitsbeginsel
• Evenredigheidsbeginsel/ proportionaliteitsbeginsel (voor optreden EU)
Beginselen over de relatie tussen de EU en lidstaten:
• Loyaliteitsbeginsel (art. 4 lid 3 VEU)
• Voorrang (arrest Costa/ ENEL, zie ook bb)
• Rechtstreekse werking (arrest van Gend en Loos, zie ook bb)
Overige belangrijke beginselen
• Non-discriminatie op grond van nationaliteit (meerdere artikelen)
• Evenredigheidsbeginsel (meerdere uitspraken Hof van Justitie van de EU)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ScholierRechten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.