Samenvatting
Samenvatting colleges Dood & Letsel
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Colleges 1.1. t/m 4.3. van de minor dood & letsel
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 147 pagina's
Voorbeeld 4 van de 147 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
College 1.1. Inleiding & grondslagen van aansprakelijkheid bij dood en letselInleiding
Drie pijlers:
• Vergoeden van schade door dood en letsel;
- wie moet vergoeden?
- welke schade moet vergoed worden?
- hoe werkt zo’n vergoedingstraject in de praktijk?
• Vergelden van dood en letsel
- wat is de rol van het strafrecht in gevallen van dood of letsel?
• Voorkomen van dood en letsel
- wat kunnen we doen om (dodelijke) ongevallen te voorkomen?
Grondslagen van aansprakelijkheid bij dood en letsel
Verbond van verzekeraars - Stappenplan
Uitgangspunt in het aansprakelijkheidsrecht = eenieder draagt zijn eigen schade, tenzij
aansprakelijkheid kan worden aangenomen (er moet een wettelijke grondslag zijn die het
rechtvaardigt de schade op een ander te verhalen).
Onderscheid:
1) Vestiging aansprakelijkheid – (wettelijke) grondslag voor aansprakelijkheid (bijv. 6:162 BW)
2) Vaststelling omvang aansprakelijkheid – vaststellen schadevergoeding (titel 6.1.10 BW)
FASE 1: VESTIGING AANSPRAKELIJKHEID
Aansprakelijkheid kan voortvloeien uit de wet of uit overeenkomst. Diverse grondslagen zijn mogelijk
(bijv. 6:74 BW, 6:169-6:193 BW, 7:658; 7:611 BW (niet-limitatief)). Een veel gebruikte grondslag bij
aansprakelijkheid bij dood en letsel is de OD (6:162 BW).
Vereisten vestiging aansprakelijkheid o.g.v. OD (6:162 BW)
1. Onrechtmatige daad
2. Schade
3. Causaliteit (‘dientengevolge’)
4. Toerekening (‘kan worden toegerekend’)
5. Relativiteit (‘jegens een ander’; 6:163 BW)
Indien een gedraging:
- Niet voldoet aan een of meer van de genoemde eisen; of
- Er sprake is van een rechtvaardigingsgrond ➔ 6:162 lid 2 BW
➔ GEEN OD
Vereiste 1: onrechtmatige daad
➔ 6:162 lid 2 BW
Er moet sprake zijn van 1 vd 3 onrechtmatigheidsvormen:
a. Inbreuk op een (subjectief) recht
= aantasting van een subjectief recht (bijv. recht op eigendom / lichamelijke integriteit)
b. Wettelijke plicht
= schending geschreven norm
, c. Ongeschreven maatschappelijk aanvaarde zorgvuldigheidsnorm
= schending ongeschreven norm. Dader had zich anders moeten gedragen met het oog op de belangen
van een ander waarmee hij rekening had moeten houden. Ga na of er meer risico is genomen dan
gezien de situatie redelijkerwijs verantwoord is.
Nader zorgvuldigheid:
Relevant is of er sprake is van gevaarzetting. Handelen in strijd met de maatschappelijke
zorgvuldigheid en daarmee onrechtmatig, is het nodeloos in het leven roepen van groter gevaar voor
een ander dan waarop een normaal mens beducht moet zijn ➔ gevaarzetting ➔ kelderluikarrest.
Onrechtmatige gevaarzetting houdt in dat men een ander aan een groter risico blootstelt dan onder
gegeven omstandigheden redelijkerwijs verantwoord was.
Kelderluikarrest
Feiten: Sjouwerman laat bij afleveren frisdrank kelderluik openstaan in café zonder enige
veiligheidsmaatregelen te treffen. Duchateau liep naar het toilet en valt in het kelderluik.
Rechtsregel:
De enkele mogelijkheid dat een gedraging tot schade leidt, maakt die gedraging nog niet onrechtmatig; het
gevaar moet dusdanig zijn, dat betrokkene zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dit gedrag had
behoren te onthouden.
Bij die afweging (of het handelen in strijd is met maatschappelijke betamelijkheid), dient te worden gelet
op de volgende criteria:
a) de mate van waarschijnlijkheid van de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid;
b) de (grootte van de) kans op schade;
c) de aard en de ernst van de eventuele schade;
d) de bezwaarlijkheid en gebruikelijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen.
➔ Gezichtspunten / communicerende vaten. Om te beoordelen of sprake is van gevaarzetting, moeten
deze criteria tegen elkaar worden afgewogen. Je moet alle vereisten bezien en tegen elkaar afwegen.
Noot Hartlief (Kelderluik revisited. De kracht van een waarschuwing)
Van groot belang is de context waarbinnen de Kelderluikfactoren dienen te worden gewogen. Afhankelijk
van die context geldt op het ene terrein een strenge norm, terwijl op het andere terrein juist de nodige
coulance wordt betracht.
Hartlief – Waar draait het om in het aansprakelijkheidsrecht?
Waar ligt het evenwicht tussen: ieder draagt zijn eigen schade & berokken een ander geen schade?
Het aansprakelijkheidsrecht reikt normen aan a.d.h.v. kan worden bepaald wanneer de vrijheid van de
een in dienst van de bescherming van de ander kan worden beperkt.
Welke zorgvuldigheid zou in het concrete geval in acht moeten worden genomen? Het leidt al snel tot
een afweging van de Kelderluikfactoren. Dit is in wezen een globaal, alom geldend, recept dat echter
met de nodige voorzichtigheid moet worden gehanteerd. Mechanische toepassing leidt er namelijk al
snel toe dat aansprakelijkheid wordt aangenomen. Het is van belang hier een 5e factor in het geding
te brengen: de context. De context bepaalt of we in uitgangspunt streng dan wel terughoudend zijn.
Hartlief – Kelderluik revisited. De kracht van een waarschuwing
T.a.v. (d) de bezwaarlijkheid en gebruikelijkheid van het nemen van voorzorgsmaatregelen, heeft de
HR iets nader bepaald in Jetblast.
, Jetblast
Feiten: Hartmann stond op de weg naast het vliegveld. Het hek dat de afscheiding vormt met de luchthaven
is dor de luchthaven voorzien van een waarschuwingsbord. Bij vertrek vliegtuig deed zich een jetblast voor
waardoor Hartmann letselschade opliep.
Rechtsregel:
Voor het antwoord op de vraag of een waarschuwing kan worden beschouwd als een afdoende maatregel
met het oog op bescherming tegen een bepaald gevaar, is van doorslaggevende betekenis of te verwachten
valt dat deze waarschuwing zal leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar wordt vermeden.
Noot Hartlief (Kelderluik revisited. De kracht van een waarschuwing)
Uiteindelijk gaat het om een beoordeling op effectiviteit: zal de betrokken waarschuwing leiden tot het
gewenste gedrag? De waarschuwing moet dus ook daadwerkelijk effectief zijn.
Bijzondere situaties:
In deze situaties geldt een verhoogde drempel voor aansprakelijkheid / lagere zorgvuldigheidsnorm.
➢ Sport- en spelsituaties
Mullem – aansprakelijkheid bij sport en spel
Natrappen
Feiten: Dekker heeft tijdens een voetbalwedstrijd zijn tegenstander Van der Heide nagetrapt.
Rechtsregel:
Gedraging tijdens sport- of spelsituatie is minder snel onrechtmatig dan daarbuiten, omdat deelnemers in
redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke gedragingen van elkaar hebben te verwachten waartoe de
activiteit uitlokt of die daarin besloten liggen. De verwachting van deelnemers aan een sportwedstrijd en de
voorzienbare risico’s die deelname aan het spel met zich brengt, leiden tot de conclusie dat aansprakelijkheid
in sport en spel situaties niet snel kan worden aangenomen. Indien een deelnemer echter buiten de regels
van het spel treedt door een abnormale en gevaarlijke gedraging, kan er een onrechtmatige daad worden
aangenomen.
De enkele overtreding van de spelregels, waaronder regels ter bescherming van de veiligheid van de speler,
is niet reeds om die reden onrechtmatig. Wel is de overtreding van een spelregel een factor die meeweegt
bij de beoordeling van de onrechtmatigheid, met name indien de overtreding plaatsvindt buiten de eigenlijke
spelsituatie of abnormaal gevaarlijk is.
Onzorgvuldigheid van een speler die schade toebrengt aan een toeschouwer, zal doorgaans slechts
aangenomen kunnen worden indien hij anders heeft gehandeld dan bij een normale beoefening van
de sport mocht worden verwacht. Indien het spel/sport wordt beoefend op een plaats die daar niet /
minder geschikt voor is, heeft dit invloed op de beantwoording van de aansprakelijkheidsvraag.
➢ Vriendendienst/huis-tuin-en-keukensituaties
Nagaan of dienstverlener zich de belangen van de ontvanger van de dienst binnen het raam van zijn
mogelijkheden voldoende heeft aangetrokken. Indien groter risico genomen dan normaal is voor de
gevraagde dienst, aansprakelijk.
, Zusjes Jansen
Feiten: 2 zussen zijn kasten aan het verplaatsen van de berging naar boven. Monique verliest haar evenwicht
en geeft die kast een duw omhoog. Daardoor raakt de arm van Wendy beknelt.
Rechtsregel:
De enkele mogelijkheid van een ongeval maakt dat gedrag nog niet onrechtmatig. Gevaarscheppend gedrag
is slechts onrechtmatig indien de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval als gevolg van dat gedrag zo
groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden.
De feiten in deze zaak laten geen andere gevolgtrekking toe dan dat hier sprake is van een ongelukkige
samenloop van omstandigheden die niet onrechtmatig is.
Noot Hijma:
- Ongelukkige samenloop van omstandigheden is geen criterium, maar duidt groep van gevallen (‘niet
onrechtmatige gevaarzetting’) aan, waarin de rechter zegt, het is misschien wel een beetje
onzorgvuldig, maar niet onrechtmatig. Is dus resultaat redenering dat het niet onrechtmatig is.
- Het antwoordt op de vraag of aansprakelijkheid op haar plaats is, zal moeten komen van een
inhoudelijke afweging waarbij alle relevante feiten en omstandigheden op de schaal worden
geleegd. Daarbij is Kelderluik van belang. Daarnaast zal de context in afweging dienen te worden
betrokken. Deze casus wordt gekenmerkt door haar bijzondere context (‘huis-tuin-en-keuken’ en
tussen 2 zusjes). Kennelijk is hier de context die meebrengt dat tussen betrokkenen verlaagde
zorgvuldigheidsnormen gelden (een verhoogde drempel voor aansprakelijkheid).
Vereiste 2: schade
Fysiek/psychisch letsel.
Vereiste 3: causaliteit
Voor de vestiging van de aansprakelijkheid moet in ieder geval kunnen worden aangetoond dat de
schade niet zou zijn ontstaan als de daad niet was gepleegd: feitelijk causaal verband (condicio sine
qua non-verband).
**In de tweede fase (omvang aansprakelijkheid) moet er sprake zijn van een juridisch causaal verband
(6:98 BW). Op basis daarvan bepaal je welke schade redelijkerwijs kan worden toegerekend aan de
aangesproken partij. Hierbij kunnen de gezichtspunten aard aansprakelijkheid & aard schade een rol
spelen.
Vereiste 4: toerekening
➔ 6:162 lid 3 BW
3 mogelijke gronden voor toerekening:
a) Schuld (subjectief verwijt)
b) Wet
c) Verkeersopvattingen
Vereiste 5: relativiteit
➔ 6:163 BW
Strekt de geschonden norm tot bescherming van de schade zoals die door het slachtoffer is geleden?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper verona10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75282 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen