Nederland is een verzorgingsstaat, dat wil zeggen dat de overheid zich actief bemoeit met
de welvaart en het welzijn van haar inwoners. Welvaart wordt bedoeld met ons inkomen en
de mate waarin we onze behoeften kunnen vervullen. Welzijn geeft aan in hoeverre we ons
geestelijk en lichamelijk goed voelen. De kern van onze verzorgingsstaat is de
solidariteitsgedachte. We spreken van solidariteit als er bereidheid is in een groep of
samenleving om risico’s met elkaar te delen
De drie pijlers:
De verzorgingsstaat steunt op drie pijlers:
- Sociale zekerheid, alle regelingen samen noemen we het
socialezekerheidsstelsel, dat wil zeggen alle uitkeringen die mensen verzekeren
van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid.
- Goed onderwijs. Een goede opleiding geeft je de kans om je talenten te ontplooien
en je weg te vinden in onze samenleving.
- Goede gezondheidszorg. De overheid betaalt voor een belangrijk deel de kosten
van de gezondheidszorg. Het gaat hierbij vooral om medische zorg, langdurige zorg
en verpleging.
Rechten en plichten:
In Nederland is er sprake van een sociale rechtsstaat, mensen moeten gelijk kansen
hebben om een menswaardig bestaan te leiden en zichzelf te kunnen ontwikkelen. De
overheid heeft in een sociale rechtsstaat dus een duidelijke opdracht. De belangrijkste
sociale grondrechten zijn:
- voldoende werkgelegenheid
- bestaanszekerheid en spreiding van welvaart
- de bewoonbaarheid van het land en een goed leefmilieu
- volksgezondheid en voldoende woongelegenheid
- goed onderwijs
De hoofdrolspelers:
In een verzorgingsstaat hebben we drie hoofdrolspelers: burgers, overheid en werknemers
en werkgeversorganisatie.
Burgers:
Je bent zelf verantwoordelijk voor het hebben van werk, een huis en de opvoeding van je
kinderen. De overheid moet er wel voor zorgen dat er voldoende scholen, banen, huizen en
crèches zijn. Pas als het jou niet lukt kun je bij de overheid aankloppen.
, Overheid:
In een verzorgingsstaat speelt de overheid op verschillende terreinen de grootste rol:
- Verantwoordelijkheid voor collectieve voorzieningen zoals onderwij,
gezondheidszorg en uitkeringen. We spreken van een collectieve voorzieningen bij
alle zaken die we niet zelf kunnen regelen en dus de hulp van de overheid bij nodig
hebben.
- Het stimuleren van werkgelegenheid, met name ook voor bepaalde groepen zoals
allochtonen, mensen met een arbeidsbeperking en vijftigplussers. Door subsidies
kunnen deze mensen aan een baan geholpen worden.
- Inzet voor goede arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden, bijvoorbeeld
door de Arbowet. Deze wet geeft werknemers recht op een veilige en gezonde
werkplek.
- Het bevorderen van het welzijn van mensen, bijvoorbeeld door sportverenigingen en
bibliotheken subsidiëren.
Werknemers- en werkgeversorganisaties:
Het grootste deel van de kosten van de verzorgingsstaat wordt betaald door de werknemers
en de werkgevers. Werknemer zijn verenigd in vakbonden, organisaties die de collectieve
en individuele belangen van werknemers behartigen. Vakbonden hebben als doel de
arbeidsvoorwaarden voor werknemers te verbeteren. Als vakbonden samenwerken,
spreken we van een vakcentrale.
Werkgeversorganisaties en vakcentrales noemen we samen de sociale partners. Zij zijn
verantwoordelijk voor het maken van afspraken die voor alle werknemers en werkgevers
gelden. Omdat werkgevers andere belangen hebben dan werknemers zijn de sociale
partners het vaak niet met elkaar eens. Daarom gaan vakbonden soms over op acties.
Op bedrijfstakniveau stellen vakbonden, werkgeversorganisaties en werkgevers samen een
collectieve arbeidsovereenkomst (cao) op. In een cao worden arbeidsvoorwaarden
vastgesteld voor werknemers in een hele bedrijfstak. Het van cao is handig voor de
werkgever, omdat dan niet met al zijn werknemers apart hoeft te onderhandelen over zaken.
Hoofdstuk 2:
Nederland als nachtwakersstaat:
In de eerste helft van de negentiende eeuw was de Nederlandse economie gebaseerd op het
principe van de vrije markt. De overheid bemoeide zich niet met de economie. We zeggen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper adpothof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.