College Wkkgz (week 2)
Van Zvw naar Wcz
- De patiënt moest centraal komen te staan. Er moest eén nieuwe wettelijke regeling
komen om de rechtspositie van de cliënt te versterken, i.p.v. versnipperde
wetgeving. De Wcz moest zeven rechten voor de cliënt introduceren:
Beschikbare en bereikbare zorg
Keuze en keuze-informatie
Kwaliteit en veiligheid
Informatie, toestemming, dossiervorming, privacy
Afstemming tussen zorgverleners
Effectieve, laagdrempelige klachten- en geschillenbehandeling
Medezeggenschap en goed bestuur
- Dit zou geheel publiekelijk worden door afdeling 7.7.5 BW eruit te halen. Privatisten
waren hier dus op tegen. Als patiënt zou je je dan in de contractuele relatie moeten
wenden tot de onrechtmatige daad. De minister heeft besloten om het anders te
doen en dus niet alles in 1 boek te zetten.
- Het Wcz is toen opgeknipt:
Beschikbare en bereikbare zorg > Wkkgz
Keuze en keuze-informatie > Wkkgz
Kwaliteit en veiligheid > Wkkgz
Informatie, toestemming, dossiervorming, privacy > afd. 7.7.5 BW
Afstemming tussen zorgverleners > Wkkgz
Effectieve, laagdrempelige klachten- en geschillenbehandeling > Wkkgz
Medezeggenschap en goed bestuur > Wmcz; WTZa; Governancecode Zorg
(2022)
Wie zijn betrokken bij de kwaliteit van zorg?
- Zorgverlener: (huisarts, artsen, medisch specialisten)
- Zorgaanbieder: (waarbinnen de zorgverleners werken, zoals ziekenhuis). Indien de
organisatie binnen een zorgaanbieder niet goed verloopt dan is de kans op fouten
natuurlijk groter.
- Kwaliteitsmonitoring door beroepsgroep (beroepsverenigingen voor medisch
specialisten) die zich bezighouden met kwaliteit. Als er een keer een beroepsgenoot
is die zijn werk verkeerd heeft gedaan dan komt er ook reactie vanuit de vereniging
- Zorgverzekeraar
- IGJ
- Geschilleninstanties
- Tuchtcolleges
- Rechtbanken (o.a. civiele rechter)
Het gaat hierbij uiteindelijk om de patiënt zelf.
Toepassingsbereik gezondheidsrechtelijke wetgeving:
- De Wkkgz richt zich tot aanbieders
- Afdeling 7.7.5 BW richt zich tot de hulpverlener in zijn contractuele relatie tot de
patient
1
, - Wet BIG richt zich tot individuele beroepsbeoefenaren, zoals cardiologen, huisartsen
Inhoud van de Wkkgz sinds 1 januari 2016
- Vergewisplicht bij nieuwe zorgverleners > zorgaanbieder heeft vergewisplicht als hij
zorgverleners in dienst neemt
- Verklaring omtrent het gedrag (VOG) bij wlz-zorg en intramurale ggz
- Recht cliënt op keuze-informatie
- Informatieplicht zorgaanbieder bij incident
- Meldplicht zorgbieder ten opzichte van IGJ bij calamiteiten, geweld in de zorgrelatie
en ontslag wegens ernstig disfunctioneren.
Sinds 1 januari 2017:
- Klachten- en geschillenbehandeling
Klachtenregeling; klachtenfunctionaris
Aansluiting bij geschilleninstantie
- Schriftelijke overeenkomst van opdracht/’toelating’ met zorgverleners of
opdrachtnemers
Dit alles heeft tot doel het waarborgen/verbeteren van de kwaliteit van de zorg. De
eindverantwoordelijkheid van de kwaliteit van zorg ligt bij de zorgaanbieder (met behoud
van professionele autonomie van de zorgverleners).
Toepassingsbereik
Art. 1 Wkkgz
- Zorg: Wlz-zorg (langdurige zorg zoals verpleeghuizen etc) en Zvw-zorg (ziekenhuizen,
artsen (cure))
- Andere zorg: alternatieve zorg (zorgverleners die solistisch of in een instelling bijv.
homeopathische zorg verlenen), cosmetische zorg (operatieve en niet-operatieve
ingrepen zoals ooglidcorrecties). Handelingen van schoonheidsspecialisten en
visagisten vallen hier niet onder als zij de huid reinigen en middelen gebruiken die
patiënt geen schade kunnen aanbrengen.
- Zorgaanbieder: een instelling (twee artsen in een praktijk) en een solistisch werkende
zorgverlener (arts die in zijn eentje in de praktijk werkt).
- Instelling: een rechtspersoon die bedrijfsmatig zorg verleent of doet verlenen. Heel
veel zorginstellingen hebben een vorm van een stichting, sommige een vereniging.
Ook valt onder instelling een organisatorisch verband van natuurlijke personen die
bedrijfsmatig zorg (doen) verlenen, bijv. extramurale maatschap van orthopeden,
dermatologen.
- Zorgverlener
- Solistische zorgverlener: zorgverlener die zelf zorg verleent en doet dit niet in dienst
van een ander. Bijv. een huisarts met een eigen zelfstandige praktijk. Wanneer hij
gaat werken met een assistent die een deel van de zorg verricht (uitspuiten van oren)
dan is sprake van een instelling. Als de assistent geen zorg verricht dan is het gewoon
een solistische zorgverlener.
2
,Let op: altijd kijken of het gaat om een instelling of zorgverlener. Zie bijv. art. 4 Wkkgz, de
vergewisplicht geldt alleen voor zorgaanbieders die een instelling zijn (bijv. fysiotherapeuten
die zich hebben verenigd tot een maatschap of ander soort vorm)
Wie zijn zorgaanbieders? Ziekenhuizen, huisartsen(posten), priveklinieken, verzorgings- en
verpleegtehuizen, instellingen voor gehandicapten, zorghotels, zorgboerderijen, cosmetische
behandelaars, alternatieve zorgverleners.
Is een onderaannemer ook zorgaanbieder? Instellingen maken gebruik van andere
instellingen bijv. bij personeelstekort. UMC maastricht maakt van bepaalde
laboratoriumdiensten gebruik van lab van UMC Radboud. Ook al is er geen
arbeidsovereenkomst, dus alleen een overeenkomst van dienstverlening, en je doet aan
inlenen, dan blijf je eindverantwoordelijke voor de kwaliteit van zorg. Dus als er iets misgaat
in Radboud dan wordt Maastricht aangesproken. Dit moet dus contractueel goed geregeld
worden.
Wkkgz-andere wetgeving
- Wlz: valt onder toepassingsbereik Wkkgz
- Jeugdwet: aanpassing aan Wkkgz (klachtrecht)
- Wmo: niet onder Wkkgz, dit is een verantwoordelijkheid van de gemeenten
- Wvggz en Wet zorg en dwang: als ze onderling strijdig zijn met de Wkkgz dan gaan de
bepalingen uit de Wvggz en Wzd vóór de Wkkgz
Goede zorg
Art. 2 Wkkgz: zorg van goede kwaliteit en van goed niveau:
- Veilig (veilige apparatuur), doeltreffend (geen overbehandeling voor iets wat niet
nodig is), doelmatig (geen duurdere zorg inzetten dan nodig is), cliëntgericht, tijdig
(richtlijn binnen hoeveel tijd iemand terecht moet kunnen voor een bepaalde
aandoening, bijv. bij depressie binnen een maand terecht kunnen bij psychiater),
conform reële behoefte van de cliënt
- Zorgverleners dienen te handelen conform de professionele standaard (o.a.
standaarden in register ZIN). Zie bijv. art. 7:453 BW en art. 47 Wet BIG. Zorgverleners
kunnen op grond van de Wkkgz aangesproken worden als ze geen goede zorg
verlenen.
- Met eerbieding cliëntenrechten en overigens respectvolle behandeling van de cliënt.
Goede organisatie
Art. 3 Wkkgz is ook van belang voor goede zorg. Als zorgaanbieder ben je verantwoordelijk
voor een goede inrichting van je praktijk/ziekenhuis:
- Personele en materiële middelen (kwalitatief en kwantitatief), bouwkundige
voorzieningen. Je dient er dus zorg voor te dragen dat personeel voldoet aan de
opleidingseisen etc. Daarnaast oog hebben voor goede apparatuur en kan de
inspectie controleren of je voldoet aan de regels omtrent brandvoorzieningen
(bouwkundige voorzieningen).
- Toedeling verantwoordelijkheden en bevoegdheden
- Afstemmings- en verantwoordingsplichten
3
,Vergewisplicht
Art. 4 Wkkgz: zorgaanbieder die een instelling is heeft een vergewisplicht met betrekking tot
nieuwe zorgverleners (dus iedereen die nieuwe patiëntencontact krijgt). Met de
vergewisplicht wordt voorkomen dat disfunctionerende zorgverleners blijven rouleren.
- Controleren van arbeidsverleden van zorgverlener-sollicitant
- Ter beoordeling van geschiktheid van betrokkene om zorg te verlenen
- Om te voorkomen dat slecht functionerende zorgverleners elders weer aan de slag
kunnen gaan
Personeel vergewisplicht; op welke zorgverleners heeft de plicht betrekking?
- Beroepsmatig werkzaam
- De plicht geldt ook voor bijv. ook waarnemers, gasten, aios, doktersassistenten
- Uitzendkrachten
- Niet van toepassing op: vrijwilligers (die niet beroepsmatig werkzaam),
mantelzorgers, onbetaalde stagiaires (uitsluitend onkostenvergoeding),
schoonmakers, administratief personeel.
Hoe voer je zo’n vergewisplicht uit?
1. In de eerste plaats laat je je sollicitanten weten dat je hun arbeidsverleden gaat
natrekken bij de laatste werkgever(s). Er is een sollicitatiecode (NVP) die dat ook
verlangt. Je moet toestemming vragen aan de sollicitant, met die toestemming kun je
navraag doen bij de laatste werkgever(s). Ook als er sprake was van een
vaststellingsovereenkomst, dan gaat de plicht vanuit de Wkkgz boven de
geheimhouding van hetgeen afgesproken is in de vaststellingsovereenkomst.
2. Zorgaanbieder dient ook het BIG-register te raadplegen. In dat register staat of
iemand eerder een berisping heeft gehad of geschorst is geweest. Wanneer de
zorgaanbieder in het register kijkt dient ie niet alleen te kijken naar de registratie van
de sollicitant, maar ook of diegene eventueel specialistentitels heeft. De sollicitant
kan bijv. wel in het basisregister staan maar niet als specialist.
3. Verder kan de zorgaanbieder de betrokkene om een VOG vragen. Zo verklein je
strafrechtelijke risico's. Enkel een VOG aanvragen is niet voldoende om te voldoen
aan je vergewisplicht!
4. Ook kan de zorgaanbieder een ander register raadplegen, bijv. het
Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn.
5. Als instelling kun je ook navraag doen bij de IGJ ex art. 25 lid 2 onder c jo. art. 8.28
Uitvoeringsbesluit:
Dit kan alleen aangevraagd worden door een zorgaanbieder die een instelling
is
Via ‘aanvraagformulier vergewisplicht’ IGJ
Hier staat niet in wat diegene heeft gedaan, maar alleen de identificerende
gegevens
Iemand staat er max. 5 jaar in
4
,Als instelling kun je voor de goede inrichting een documentatie bijhouden van de
vergewisprocedure. Dus wie en wanneer je hebt vergewist dan houd je dit bij. Dit is handig
om te overleggen i.v.m. toezicht IGJ.
VOG is alleen verplicht voor (maar bijna alle instellingen doen dit toch vanwege eigen
beleid):
- Langdurige zorg (Wlz)
Instelling: verklaring niet ouder dan 3 maanden voor indiensttreding.
Solistisch werkzame zorgverlener: verklaring niet ouder dan 3 jaar na afgifte
- Intramurale ggz (Zvw)
Instelling: verklaring niet ouder dan 3 maanden voor indiensttreding
- Hierbuiten: eigen beleid. Je kan dan bijv. eisen dat als geen VOG van niet ouder dan 3
maanden wordt overlegd, geen indiensttreding plaatsvindt of geen patiëntgebonden
werkzaamheden verricht mogen worden.
Art. 4 lid 1 sub b Wkkgz: schriftelijke overeenkomst, wat te regelen?
Met iedereen die niet in dienstverband is, maar betrokken raakt bij de zorg omdat ze
ingehuurd zijn MOET je een schriftelijke overeenkomst sluiten:
- Zorgverleners op basis van (raam)overeenkomst van opdracht (toelating,
samenwerking)
- Waarnemers
- Onderaannemers, bijv. extern laboratorium, externe apotheek, zzp’ers.
Het doel hiervan is om contractuele afspraken vast te kunnen leggen met degene die
ingehuurd is. Wat kan er in de inhoud staan?
- Handelen conform op zorgaanbieder rustende wettelijke bepalingen (wkkgz etc.)
- Handelen conform regels omtrent zorgverlening van zorgaanbieder zelf (regels
praktijk/ziekenhuis)
- Volgen van aanwijzingen/instructies van de zorgaanbieder (bijv. organisatorisch)
- Afleggen van verantwoording
- Intern melden van incidenten, geweld in de zorgrelatie
- Beëindiging van disfunctioneren bij ernstig disfunctioneren
Als zorgaanbieder heb je namelijk een eindverantwoordelijkheid en door contractueel regels
vast te leggen laat je zien dat je die verantwoordelijkheid waar maakt. Als je een
arbeidsovereenkomst hebt ben je al gebonden aan de regels van de zorginstelling
Kwaliteitsbeleid
Art. 7 Wkkgz
- Kwaliteitssysteem
- Kwaliteitsregister
Belangrijk hierbij zijn o.a. gegevens inzake meldingen van calamiteiten en incidenten
5
, Veilig incident melden
Art. 9 Wkkgz > interne meldprocedure
Zorgaanbieder moet een systeem hebben en dit kenbaar maken onder zijn medewerkers,
dat er een systeem is dat incidenten worden gemeld, om te voorkomen dat er in de
toekomst voorkomt.
VIM-procedure
- Doel: waarborgen/verbeteren van de kwaliteit van zorg. Dit is een leermoment en
geen schuldvraag, dus niet in de verwijtende sfeer maar om de kwaliteit te kunnen
verbeteren.
- Incidenten > definitie staat in art. 1.1 Uitvoeringsbesluit Wkkgz. Hieronder vallen ook
bijna-incidenten en calamiteiten. Een incident moet je ruim opvatten, iets wat je niet
goed hebt gedaan en afwijkt van de normale gang van zaken, bijv.
Onjuiste diagnose, onjuiste therapie/medicatie
Onvolledige overdracht bij overname dienst of waarneming
Miscommunicatie met cliënt met gevolgen voor therapie
Uit bed vallen, uitglijden op vloer, struikelen over snoer in spreekkamer
- Zie ook art. 6.1 Uitvoeringsbesluit Wkkgz voor nadere regels
- Het register is niet openbaar vanwege de AVG. Er mogen niet meer gegevens
verstrekt worden dan noodzakelijk is.
Wat is veilig?
Art. 9 lid 6 Wkkgz > Veilig houdt in dat de meldingsgegevens van interne gemelde
incidenten, dus niet calamiteiten en geweld in de zorgrelatie, niet mogen worden gebruikt
in de civiele procedure, bestuursrechtelijke procedure, tuchtrechtelijke procedure. Hiervan
kan afgeweken worden in strafrechtelijke procedures indien ze niet op een andere manier
kunnen worden verkregen.
Let op: systeem is niet helemaal waterdicht, want wanneer een instelling kennis krijgt via
een incidentmelding van het feit dat een arts niet goed functioneert, dan kan het aanleiding
zijn om onderzoek te doen en kunnen er maatregelen worden getroffen. Incident kan dus
aanleiding zijn voor een onderzoek. Als er random een onderzoek wordt gedaan in een
ziekenhuis dan mag in het kader daarvan niet gebruikt worden gemaakt van het
meldingsregister.
Calamiteit wordt benadrukt in een tuchtrechtelijke procedure en niet in meldingsregister
voor incidenten.
Keuze-informatie
Art. 10 lid 1 Wkkgz: cliënt heeft recht op keuze-informatie
- Dit gebeurt op verzoek van de cliënt
- Informatie betreft o.a. tarieven, kwaliteit, cliëntervaringen, wachttijd etc.
- H
Informeren cliënt over incident
Art. 10 lid 3 Wkkgz > deze worden intern gemeld en onverwijld (snel) bij de cliënt,
vertegenwoordiger of nabestaande.
6
