College aantekeningen
Samenvatting HC Staatsrecht 2
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting van alle HC's van Staatsrecht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Staatsrecht 2Aantekeningen hoorcolleges
,Week 1
Oorsprong staat & staatsgezag
De oorsprong van de staat zoals wij die kennen in ontstaan in de 16e eeuw door de heer Bodin.
Hobbes ging voor het eerst zoeken naar een overheidsgrondslag in onderdanen. Rousseau
zegt dat de grondslag voor overheidsgezag ligt bij de burgers.
Soevereiniteit
Bodin is een van de eersten die over soevereiniteit schrijft. Het recht geldt, omdat de soeverein
dat wil. Officieel kennen wij in het nederlandse staatsrecht geen volkssoevereiniteit.
Democratie, rechtsstaat en mensenrechten
Je kunt op twee manieren aankijken tegen de democratie, op een formele en materiële wijze. Bij
formele kenmerken kijk je of er bijvoorbeeld een meerderheid bepaalt. Bij een materiële wijze
kijk je of het land werkt met meerderheidsbesluitvorming, maar of het zich ook aan de
mensenrechten etc. houdt. Dit is dus meer inhoudelijk.
De democratie dient zich op twee manieren aan, indirect en direct. Bij indirect denk je aan de
volksvertegenwoordiging en bij direct denk je aan het referendum. We gaan nu kijken naar het
indirecte aspect.
Edmund Burke zegt dat het parlement een instituut is dat niet allerlei deelbelangen aangaat,
maar waar het algemeen belang voorop staat. Denk hierbij ook aan art. 50 Gw: het parlement
vertegenwoordigt het hele Nederlandse volk.
Waarom hangen de begrippen democratie en rechtsstaat zo met elkaar samen? Ten eerste
hebben beide betrekking op de organisatie. De rechtsstaat gaat over macht beteugeling, het is
een reactie op het ontsporen van de democratie. De democratie gaat over vrijheid van de
burgers en de rechtsstaat gaat over de niet-vrijheid van de staat om zo de vrijheid van burgers
te beschermen. Machtsbeteugeling is dus de onvrijheid van de staat. Volgens Locke heeft de
staat natuurlijke grenzen, omdat de staat als doel heeft het beschermen van fundamentele
mensenrechten heeft. In de theorie van Locke heeft de burger onvervreemdbare rechten,
hierdoor wordt hij beschermd. Montesquieu stelt dat er drie functies van de staat zijn en dat die
afhankelijk zijn van elkaar, zo kunnen zij niet de baas spelen over elkaar. Die drie machten zijn
besturen, rechtspreken en regelgeving. Rousseau streeft om te voorkomen dat de overheid zijn
macht misbruikt door staat en volk aan elkaar gelijk te maken. Als het volk zichzelf de wetten
stelt, is dit nooit in nadeel voor het volk. Alle drie zochten dus mogelijkheden om ervoor te
zorgen dat de staat hun macht niet misbruikt.
Elementen van de rechtsstaat zijn de legaliteitseis (geen terugwerkende kracht),
machtenscheiding (normstelling, uitvoering en geschilbeslechting), democratische
wetgevingsprocedure → onafhankelijke rechtspraak en vrijheidsrechten.
Veel van deze elementen zien we terug in de verklaring van de rechten van de mens en burger.
, We kunnen onderscheid maken tussen constitutieve en programmatische grondrechten. Bij
constitutieve bepalingen (bv: de tweede kamer bestaat uit 150 leden) heb je geen idee wat de
atmosfeer is in de staat. Programmatische elementen schrijven op waarvoor een bepaling
bedoeld is. In nederland hebben we niet veel programmatische grondrechten.
Er zijn diverse bepalingen in onze grondwet die de uiting zijn van de democratie, bijvoorbeeld
art. 4, 50 en 129 Gw.
Mensenrechten zijn de motor en maatstaf van de democratie en rechtsstaat. Er zijn twee
vooronderstellingen van mensenrechten. Ten eerste zijn ze inherent aan de mens (gelijkheid)
en heb je hierdoor een aanspraak op de staat.
Zie art. 2:20 BW over het verbieden van rechtspersonen.
EHRM-uitspraken lezen
Kopje 1 gaat over de procedure. Kopje 2 over de feiten (voorgeschiedenis; nationaal recht).
Kopje 3 over rechtsvergelijking, reikwijdte en legitieme beperkingen (standpunten partijen, vaste
jurisprudentie en toepassing).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joannahaarsma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen