Kanker = een aandoening die gekenmerkt wordt door de volgende gebeurtenissen:
• Er zijn cellen die zich onbeheerst vermenigvuldigen en dit blijven doen (weefselgroei of toename
in volume)
• De woekerende cellen breiden zich uit in omliggend weefsel en richten hier schade aan
(invasieve groei ofwel in ltratie)
• De woekerende cellen verspreiden zich ook naar ver gelegen plaatsen in het lichaam
(metastasering ofwel uitzaaiing)
Wat wordt verstaan onder “groei”?
• Hyperplasie = celdeling
• Hypertro e = toename van grootte van een cel
• Accretie = toename van tussenstof
—> combinatie van bovenstaande
Hyperplasie:
• Groei door celdeling: toename van aantal cellen —> celgrootte blijft gelijk
• Fysiologisch (bv. Wondheling)
• Pathologisch (bv. Poliepen)
Hypertro e: toegenomen grootte van een hoeveelheid weefsel of een orgaan, zonder dat het
aantal cellen is toegenomen —> toename van celvolume
Uit stamcellen ontstaan verschillende cellen die samen een weefsel vormen
Aantal cellen in een weefsel of orgaan wordt bepaald door:
• Celdeling
• Celdood —> apoptose —> kent remmers en stimulatoren
• Celdi erentiatie
Constante vernieuwing van darmepitheelcellen door stamcellen
Stamcellen kunnen zich blijven delen!
Celdeling —> celcyclus
Celdeling ofwel vermeerdering (“pro leration”) gebeurt door doorlopen van celcyclus.
De celcyclus bestaat uit verschillende stadia die gecontroleerd worden doorlopen.
De celcyclus heeft verschillende checkpoints
Checkpoints:
• Vóór s-fase —> Is het milieu gunstig?
• Vóór mitose —> Is al het DNA verdubbeld? Is al het DNA onbeschadigd?
• In mitose —> Zitten alle chromosomen wel aan de microtubes om ze uit elkaar te trekken?
ff fi fi fi
, Celcyclus controle
• Kent verschillende controle momenten (checkpoints)
• “Besluitvorming” op verschillende controle momenten (checkpoints)
• Is afhankelijk van activiteit van Cdk’s (Cyclin Dependent protein Kinases)
• Activiteit van Cdk’s is afhankelijk van de cycline concentratie en de mate van fosforylering
• Stopt bij problemen (“cell cycle arrest”)
• Kent remmende en stimulerende signalen
Cyclin is nodig voor activatie Cdk
—> M-Cdk alleen actief als complex
M-cycline concentratie uctueert
• Toename van concentratie M-cycline —> door transcriptie en translatie van het gen dat codeert
voor M-cycline
• Wat zorgt voor afname M-cycline? —> regulatie ubiquitine
Snelle degradatie van Cyclones door labeling met ubiquitine
Actief M-Cdk —> Ubiquitine van M-cycline —> Stuk knippen van M-cycline / inactivatie van M-
cycline —> Inactieve Cdk
Activatie van cycline-Cdk complexen
• Om M-Cdk te activeren —> moeten inhalerende fosfaatgroepen verwijderd worden
• Gebeurt door activerende fosfatase
Snelle activatie van M-cdk
Als één M-Cdk complex actief is, is er een positieve feedback die nog meer fosfatase activeert.
Verschillende [Cycline-Cdk]’s reguleren verschillende fases van de celcyclus
Cycline-Cdk complex Cycline Cdk Partner
G1-Cdk Cycline D Cdk 4, Cdk 6
G1/S-Cdk Cycline E Cdk 2
S-Cdk Cycline A Cdk 2
M-Cdk Cycline B Cdk 1
Problemen die optreden bij “cell cycle arrest”
“Cell cycle arrest” = de overgang naar de volgende fase van de celcyclus vindt niet plaats
fl fl
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sterrejuulafuaschoo. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.