Hoofdstuk 1 Waarnemen en
interpreteren
1.1 Denk ik wat ik denk te zien?
Waarnemen = het bewust of onbewust via de zintuigen opvangen van alle
prikkels uit je omgeving.
Interpreteren = het geven van betekenis aan wat je hebt waargenomen.
De sociaal-leertheoretische benadering
De kennis en de theorie over het sociaal leren beschrijven de mens als ‘een
wezen met een groot potentieel aan mogelijkheden zich te ontwikkelen’. Deze
mogelijkheden krijgen vorm binnen bepaalde biologische grenzen, je aanleg en er
is sprake van een ingewikkelde wisselwerking met invloeden uit je omgeving. Als
persoon beïnvloed je en word je beïnvloed door interactie met je omgeving. Dat
komt tot uiting in je presentatie naar anderen.
1.2 Sociaal gedrag
Neuropsychologie houdt zich bezig met kijken en zien. Vrijwel overal in onze
hersenen bevinden zich zenuwcellen die reageren op visuele prikkels. De
activiteit daarvan hangt nauw samen met de visuele waarneming van objecten
en gebeurtenissen, met visueel geleid gedrag of visuele geheugenprocessen.
Het denken, doen en voelen van mensen wordt sterk beïnvloed door wat ze zien
van anderen.
Het behaviorisme stelt leerprocessen centraal bij het verklaren van gedrag. Het
gaat met name over waarneembaar gedrag dat door meerdere mensen moet
kunnen worden waargenomen. Binnen het behaviorisme staat objectiviteit
centraal.
De cognitieve psychologie bestudeert denkprocessen en hersenprocessen als
emoties, motivaties en cognitieve schema’s. Dat wil zeggen dat de kennis van de
waarnemer is opgeslagen in het langetermijngeheugen. Deze kennis kan door
bepaalde ervaringen of gebeurtenissen worden geactiveerd. Een
geheugenschema is een innerlijke weergave van een object of situatie.
1.3 Waarnemen
Vanuit de cognitieve psychologie is waarneming een actief proces, de
binnenkomende informatie wordt actief verwerkt.
Eerdere ervaringen en leerprocessen, maar ook motieven en emoties spelen een
grote rol bij waarnemen en interpreteren. Onze waarneming is altijd relatief, nooit
absoluut of objectief.
Beroepsmatig waarnemen
In een groot aantal beroepen zijn de beroepsbeoefenaren actieve waarnemers.
Het beroepsmatig doelgericht waarnemen noem je ook wel observeren.
Beroepen waarbij het contact tussen professional en cliënt of patiënt een
essentieel onderdeel vormt van de professionele relatie, noem je
relatiegerichte beroepen. Bij relatiegerichte beroepen is het van belang een
functionele samenwerkingsrelatie aan te gaan om bepaalde doelen te
bereiken. Met een functionele samenwerkingsrelatie wordt gezamenlijk werken
aan een bepaalde taak of het realiseren van bepaalde doelen bedoeld.
Het belang van zorgvuldig waarnemen
Met waarneming en interpretatie kun je de gemoedstoestand van iemand
inschatten met wie je in gesprek gaat. Zo kun je op een juiste manier handelen.
1.4 Interpreteren
Interpretatie is een gevolgtrekking. Een gevolgtrekking is de interpretatie op
een waarneming die je hebt gedaan. De man heeft een rode jas (waarneming).
De man heeft een rode jas gekocht (gevolgtrekking).
Bij leren (en dus ook gevolgtrekken) maak je gebruik van je geheugen. Er zijn
twee soorten geheugen: het kortetermijngeheugen en het langetermijngeheugen.
Het langetermijngeheugen bevat informatie en ervaringen die in het verleden
zijn opgeslagen. De samenhang van ervaringen kunnen niet uit je
geheugenschema worden gewist.
1.5 Factoren die de waarneming beïnvloeden
Het is belangrijk om te weten welke factoren je eigen waarnemingsproces en
interpretatie kunnen beïnvloeden.
Persoonswaarneming je trekt conclusies over de waargenomen persoon.
De conclusies zijn vaak subjectieve interpretaties van de waarnemer.
De eerste indruk deze beïnvloed de waarneming en interpretering
enorm. Bij een ontmoeting is er altijd wederkerigheid (aandacht voor de
ander) en wederzijdse beïnvloeding. Hierbij is ook interpersoonlijke
attractie van toepassing. Dat is de vraag waardoor en waarom twee
personen zich tot elkaar aangetrokken voelen.
Bij de eerste kennismaking ontstaat er meteen een algemeen gevoel over
de ander. Ook wordt een wat specifieker beeld gevormd over de ander.
Categorisering Sociale categorisering is mensen indelen naar sekse,
leeftijd en etniciteit.
Stereotypen en vooroordelen Een stereotype is een vaststaand beeld
dat je van iemand uit een specifieke sociale categorie hebt.
Impliciete persoonlijkheidstheorie = als je 2 kenmerken ziet en bij een
ander ook één van die kenmerken ziet, ervanuit gaat dat hij dat andere
kenmerk ook heeft.
Halo-effect = de conclusie trekken dat alle eigenschappen van een
persoon positief zijn als je één positieve eigenschap waarneemt.
Vooroordeel = een oordeel dat op de werkelijkheid gebaseerd lijkt te zijn,
maar er niet mee overeenkomt.
Automatische processen Als je iemand voor het eerst ziet, zijn er
automatisch processen die plaatsvinden zonder dat ze je aandacht vergen,
zonder dat jij je er van bewust bent, zonder dat je er een bedoeling mee
hebt en zonder ze tegen te kunnen houden.
Plaats, groep, tijdsdruk en persoonlijke omstandigheden de plaats waar
de waarnemer zich bevindt, de invloed van een groep, tijdsdruk en of
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LotteSmolders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.