Communicatie
1. Relatiegericht werken in de begeleiding..................................................................................................4
1.1. Kwaliteiten van de begeleider..........................................................................................................4
1.2. Contact maken..................................................................................................................................4
1.3. Eigen inbreng bij begeleiden.............................................................................................................5
1.4. Waarom zoeken mensen ondersteuning..........................................................................................5
Vrijwillige begeleiding of hulpverlening...............................................................................................5
Voorwaardelijke begeleiding of hulpverlening....................................................................................5
Onvrijwillige begeleiding of hulpverlening...........................................................................................6
1.5. Voorwaarden voor effectieve begeleiding........................................................................................6
1.6. Effectieve methoden van begeleiding...............................................................................................6
1.7. Moeilijkheden in het begeleiden en ondersteunen..........................................................................7
2. Relatie opbouwen....................................................................................................................................7
2.1. Begeleiders- en cliëntkenmerken.....................................................................................................7
De begeleider.......................................................................................................................................7
De cliënt...............................................................................................................................................7
Herkenning..........................................................................................................................................8
2.2. Rolverdeling in de relatie..................................................................................................................8
2.3. Betrokkenheid met de cliënt.............................................................................................................9
2.4. Begrip voor de cliënt.........................................................................................................................9
2.5. Vertrouwen en veiligheid creëren....................................................................................................9
2.6. De relatie effectief onderhouden....................................................................................................10
3. Onderzoekende houding.......................................................................................................................10
3.1. Kenmerken van een onderzoekende houding................................................................................10
Kritisch zijn.........................................................................................................................................11
Willen begrijpen.................................................................................................................................11
Willen bereiken..................................................................................................................................11
Willen delen.......................................................................................................................................11
Willen vernieuwen.............................................................................................................................11
3.2. Aspecten van persoonlijkheid.........................................................................................................11
Invloed van de omgeving...................................................................................................................11
Het eigen referentiekader..................................................................................................................11
Overtuigingen....................................................................................................................................12
, 3.3. Zelfonderzoek doen........................................................................................................................12
Krachten en valkuilen........................................................................................................................12
Blinde vlek.........................................................................................................................................13
3.4. Zelfreflectie en bewustwording......................................................................................................13
3.5. Een onderzoekende houding in de relatie met de cliënt................................................................14
3.6. Moeilijkheden bij zelfonderzoek.....................................................................................................14
4. Relatiegerichte communicatie...............................................................................................................14
4.1. Watzlawicks model van communicatie...........................................................................................14
4.2. De relatie bevorderen in de communicatie....................................................................................16
Gevoelens benoemen........................................................................................................................16
Van meerdere kanten bekijken..........................................................................................................16
Metacommunicatie toepassen..........................................................................................................17
Omgaan met stiltes............................................................................................................................17
Humor................................................................................................................................................17
4.3. Moeilijkheden en hindernissen in de relatiegerichte communicatie..............................................17
Diskwalificaties..................................................................................................................................17
Strijd..................................................................................................................................................18
Bewust worden van je eigen communicatiegedrag...........................................................................18
5. Empathisch luisteren en zorgvuldig kijken.............................................................................................19
5.1. Empathisch luisteren......................................................................................................................19
5.2. Authentiek zijn................................................................................................................................19
5.3. Omgaan met emoties.....................................................................................................................19
De eigen ervaring...............................................................................................................................19
Hoeveel kun jij aan?...........................................................................................................................20
5.4. Afstemmen.....................................................................................................................................20
Waarnemen en interpreteren............................................................................................................20
5.5. Zorgvuldig kijken.............................................................................................................................20
5.6. Reflectief werken............................................................................................................................21
Gevoelsreflectie.................................................................................................................................21
5.7. Moeilijkheden in het echt luisteren................................................................................................21
6. Open vragen en doorvragen..................................................................................................................22
6.1. De functie van open vragen............................................................................................................22
6.2. Open vragen stellen........................................................................................................................23
, Focus..................................................................................................................................................23
Interrupties vermijden.......................................................................................................................23
De waaromvraag................................................................................................................................23
6.3. Culturele aspecten in de vraagstelling............................................................................................23
6.4. Doorvragen.....................................................................................................................................23
Wat laat je liggen en wat pak je op?..................................................................................................24
6.5. Moeilijkheden in de vraagstelling...................................................................................................24
7. Herformuleren en samenvatten............................................................................................................25
7.1. De functie van samenvatten of parafraseren..................................................................................25
7.2. Helpende tips in het herformuleren en samenvatten.....................................................................25
7.3. Moeilijkheden in het herformuleren en samenvatten....................................................................25
8. Waarden in de relatiegerichte begeleiding............................................................................................26
8.1. Wat zijn waarden?..........................................................................................................................26
8.2. Waarden als begeleider..................................................................................................................26
8.3. Dilemma's.......................................................................................................................................26
8.4. Ethische codes................................................................................................................................27
8.5. Waarden van de cliënt....................................................................................................................27
8.6. Moeilijkheden in het hanteren van waarden..................................................................................27
9. Motiveren in de relatiegerichte begeleiding..........................................................................................28
9.1. Motivatie........................................................................................................................................28
9.2. Redenen voor verandering.............................................................................................................28
9.3. Motiverende factoren.....................................................................................................................28
9.4. Doelen bereiken..............................................................................................................................29
9.5. Effectief motiveren.........................................................................................................................29
9.6 Moeilijkheden in het motiveren......................................................................................................30
10. Het cultureel bewustzijn in de relatiegerichte begeleiding..................................................................30
10.1 Wat is cultuur?...............................................................................................................................30
10.2 Discriminatie..................................................................................................................................31
10.3. Omgaan met culturele verschillen................................................................................................31
Cultureel gevoelige begeleider..........................................................................................................31
Bruggen slaan....................................................................................................................................32
10.4. Moeilijkheden in omgaan met diversiteit.....................................................................................32
11. Omgaan met feedback.........................................................................................................................32
, 11.1. Wat is feedback?...........................................................................................................................32
11.2. Goede feedback?..........................................................................................................................32
11.3. Aandachtspunten voor de gever van feedback.............................................................................33
11.4. Aandachtspunten voor de ontvanger van feedback.....................................................................33
11.5. Waarderende feedback................................................................................................................33
12. Communicatieve vaardigheden en attitudes.......................................................................................33
12.1. Communicatieve vaardigheden....................................................................................................33
12.2. Attitudes.......................................................................................................................................34
1. Relatiegericht werken in de begeleiding
1.1. Kwaliteiten van de begeleider
Enkele belangrijke algemene kwaliteiten van beginnende begeleiders
- Betrokkenheid
- Kennis en inzichten
- Leergierigheid
- Warmte en vriendelijkheid
- Zorgzaamheid
De meest effectieve begeleider is in het bezit van volgende interpersoonlijke vaardigheden en
houdingsaspecten:
- Goede verbale kwaliteiten
- Een juiste afstemming
- Gedachten en gevoelens kunnen benoemen en deze kunnen verhelderen
- Persoonlijk inzicht
- Affectie aan de cliënt kunnen laten zien
- Warmte en acceptatie
- Empathie
- Gerichtheid op de ander
Cliënten zullen zich begrepen voelen & meer vertrouwen hebben dat de begeleider kan helpen
en ondersteunen
1.2. Contact maken
Zelfredzaam worden = de begeleiding en hulpverlening wordt zoveel mogelijk afgestemd op de
autonomie van de cliënt en maatschappelijke participatie
Weegschaalmodel = de balans tussen de persoonskenmerken en vaardigheden (= draagkracht)
en de belastbaarheid en de ontwikkelingstaken (= draaglast)
Een goed contact is een voorwaarde om samen een begeleidingsproces aan te gaan
Cliënten hebben het recht om te begrijpen wat de intenties en de strategieën zijn in de
helpende en ondersteunende relatie. Begeleiders hebben de ethische verantwoordelijkheid om
cliënten volledig te informeren over het begeleidingsproces
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chloepeeters1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.