Hoofdstuk 1: Economische kenmerken van belastingheffing
1.1
De belastingleer staat permanent in de belangstelling, op alle
terreinen van het maatschappelijk leven komt men in aanmerking
met de belastingheffing. Mensen leven samen in gemeenschappen,
welke collectieve voorzieningen en beslissingen vereist. De
collectiviteit heeft een prijs en die prijs wordt betaald door de
gemeenschap door middel van belastingen.
Collectieve goederen/ groepsgoederen zijn goederen die ter
beschikking staan aan alle personen die deel uitmaken van de
gemeenschap. Omdat het moeilijk is een individuele prijs te maken
voor die goederen moeten alle personen van de gemeenschap er
belasting voor betalen. Het gevaar van collectieve goederen is het
zogenaamde liftersgedrag, wat inhoudt dat burgers profiteren van
de collectiviteit maar geen belasting betalen.
Voorbeeld: een dijk. De dijk houdt het water tegen voor iedereen,
ook de mensen die niet meebetalen.
Individuele goederen zijn goederen die wel door middel van het
marktmechanisme op basis van particulier initiatief kunnen worden
voortgebracht. Particuliere ondernemers zijn de traditionele
aanbieders van individuele goederen. Individuele goederen worden
door de markt geleverd en je betaalt er individueel belasting over.
Voorbeeld: het kopen van een fiets of een auto.
Quasi-collectieve goederen zijn goederen en diensten die,
evenals individuele goederen, individuele nuttigheid hebben en op
de markt verhandelbaar zouden zijn. Om beleidsmatige redenen
worden deze goederen voortgebracht alsof het collectieve goederen
zijn.
Voorbeeld: het onderwijs en de wegen.
1.2
Doelstellingen van de economische politiek:
Redelijke inkomensverdeling
Aanvaardbare economische groei
Door middel van subsidies en milieu investeringsaftrek.
Volledige werkgelegenheid
Evenwicht op de betalingsbalans
Financieringstekort, BTW in de bouw sector.
Stabiel prijspeil
Bescherming van het fysieke leefmilieu
Het gewicht dat aan de afzonderlijke doelstellingen van de
economische politiek wordt toegekend is naar tijd en plaats
verschillend ingevuld. De beleidsinstrumenten die de bewindslieden
, ter beschikking staan, zijn in te delen in twee categorieën, gericht
op de geldstroom (financiële sfeer) of gericht op de regulering
van de goederenstroom (reële sfeer). De belastingheffing heeft
invloed op beide sferen.
1.3
De belastingheffing heeft verschillende functies:
1. Budgettaire functie
De belastingheffing is primair een middel tot bekostiging en
verdeling van de collectieve lasten. Het is een klassieke functie. De
belasting wordt geheven ter bekostiging van de overheidsuitgaven.
De ideale situatie is de samenleving waarin de burger zich zodanig
identificeert met het gemeenschapsbelang, dat hij trouwhartig de
gevraagde belasting afdraagt (voorbeeld: collectes).
2. Instrumentele functie
De belastingheffing is inzetbaar als instrument in de beleidsvorming
van de overheid. De belastingheffing fungeert dan als stuurgeld.
Belastingheffing wordt gebruikt aan het algemeen economische
politiek. Deze nevendoelen zijn steeds meer toegenomen.
Belastingheffing als instrument van overheidsbeleid kwam in de
geschiedenis al eerder voor. Binnen de instrumentele functies
bevinden zich nog drie functies:
2.1 Allocatieve functie
Via de belastingheffing probeert de overheid invloed uit te oefenen
op de
samenstelling (allocatie) van de productie- en consumptiepatronen.
Bij belastingsubsidies moet je denken aan aftrekposten,
vrijwellingen en tarieffaciliteiten. Het zijn dus eigenlijk
tegemoetkomingen. Belastingsubsidies zijn ingevoerd om een
beleidsdoelstelling te verwezenlijken.
Voordelen van belastingsubsidies:
- Het institutionele fiscale kader is automatisch beschikbaar.
- De belastingsubsidie heeft een doelgerichte werking en is daardoor
effectiever en gaat gepaard met een minder groot weglekeffect dan
bij generieke maatregelen het geval is.
- Het belastingadvieswezen zal de vereiste expertise van nature
ontwikkelen.
Nadelen van de belastingsubsidies:
- Hogere inkomensgroepen hebben meer voordeel van de subsidie
dan de lagere inkomensgroepen (progressieve tariefstructuren).
- Uitzonderingsbepalingen maken het systeem ingewikkelder.
- Parlementaire controle op belastingsubsidies minder dan bij een
afzonderlijke subsidiemaatregel.
- De effectiviteit van de belastingsubsidie is minder goed meetbaar.
2.2 Stabilisatiefunctie
Via de belastingheffing kan de overheid invloed uitoefenen op een
gelijkmatig verloop van de economische bedrijvigheid. De
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mariska0506. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.