Capita selecta notarieel vermogensrecht (2020-2021) – werkgroep 7/8 april
2021 (volmacht)
Aantekeningen werkgroep
Geen privatieve werking
- Hoofdregel: volmacht heeft geen privatieve werking (=“met uitsluiting van”)
- Uitzonderingen (volmacht wel privatief)= 2:118 sub a, 7:423 lid 1 (= middellijke
vertegenwoordiging, lastgeving zonder volmacht), 4:145 lid 1
Belang van volmachtgever
- Uitgangspunt: niet vereist dat in belang van volmachtgever wordt gehandeld voor
geldigheid van de volmacht
o Ratio: derden moeten kunnen afgaan op de door de gvolmachtigde verrichte
rechtshandeling, dat ze niet telkens hoeven af te vragen of de volmachtgever
met de handeling is gediend/belang heeft.
- Beperkte uitzondering bij algemene volmacht in Citco: “omdat dergelijke volmacht
kunnen de volmachtgever in ernstige mate aantasten, dus daarom kan volmacht
slechts worden aangegeven als geldig indien het in belang is van volmachtgever”
Schema van algemene/bijzondere
Substitutie
- Uitgangspunt: volmacht is persoonsgebonden
- Uitzondering (beperkt): drie uitzonderingen in art. 3:64, dit artikel is wel van regelend
recht volmachtgever kan ruimere bevoegdheden tot substitutie geven of juist
helemaal kan uitsluiten.
Verschil 3:58 en 3:69
- 3:69 is een lex specialis t.o.v. 3:58, dit artikel ziet specifiek op ontbreken van
vertegenwoordigingsbevoegdheid, bij vertegenwoordiging passen we alleen 3:69 toe.
- 3:58 ziet op ontbreken van beschikkingsbevoegdheid
Werkgroepvragen
Vraag 1 (zelfstudievraag)
Welke rechtsverhoudingen kunnen voortvloeien uit de verlening van een volmacht?
Een interne rechtsverhouding tussen de volmachtgever en de gevolmachtigde (bijv.
arbeidsovereenkomst, ovk van lastgeving?)
Rechtsverhouding die ontstaat tussen de gevolmachtigde en de wederpartij.
Vraag 2
Is het naar Nederlands recht voor een geldige vertegenwoordiging krachtens volmacht
Vrije Universiteit Amsterdam – Bachelor Notarieel Recht – Capita selecta notarieel vermogensrecht (2020-2021) pagina 1
, noodzakelijk dat de gevolmachtigde in het belang van de volmachtgever handelt? Noem
een arrest van de Hoge Raad en bespreek of en in hoeverre die uitspraak past bij hetgeen
daarover in de Parlementaire Geschiedenis is gemeld.
Nee, voor een geldige vertegenwoordiging krachtens volmacht is het niet noodzakelijk dat
de gevolmachtigde in het belang van de volmachtgever handelt.
Niet vereist is dat de gevolmachtigde handelt in het belang van de volmachtgever, maar
de eis ligt toch, althans voor de algemene volmacht, besloten in arrest Citco Bank
Antilles/Da Costa Gomez.
De vordering van de volmachtgever tot nietigverklaring van de hypotheek die de
gevolmachtigde in het uitsluitende belang van de wederpartij had gevestigd, werd in alle
instanties toegewezen:
Hof: "Vooropgesteld dat hier sprake is van een algemeen luidende volmacht en dat een
dergelijke volmacht, als zij zou worden gebruikt ten voordele van een derde, de
belangen van de volmachtgever in ernstige mate kan aantasten, heeft het Hof met
juistheid geoordeeld dat de volmacht slechts geacht kan worden mede ten behoeve van
een derde te zijn verleend, indien dit ondubbelzinnig uit de volmacht blijkt."
Citco betrekking tot algemene volmacht
Uitgangspunt: niet vereist dat in belang van volmachtgever wordt gehandeld voor
geldigheid van de volmacht
Ratio: derden moeten kunnen afgaan op de door de gvolmachtigde verrichte
rechtshandeling, dat ze niet telkens hoeven af te vragen of de volmachtgever met de
handeling is gediend/belang heeft.
Voor algemene volmacht is een beperkte uitzondering gemaakt in Citco:
“omdat dergelijke volmacht kunnen de volmachtgever in ernstige mate aantasten, dus
daarom kan volmacht slechts worden aangegeven als geldig indien het in belang is van
volmachtgever”
nr. 19 Mon. BW.
Vraag 3
Wat is het onderscheid tussen een algemene en een bijzondere volmacht?
- Algemene volmacht: definitie staat in 3:62 lid 1 tweede zin. een volmacht die alle
zaken van de volmachtgever en alle rechtshandelingen omvat, met uitzondering van
hetgeen ondubbelzinnig is uitgesloten (art. 3:62 lid 1 tweede volzin BW).
- Bijzondere volmacht: alles wat niet valt onder lid 1
Vrije Universiteit Amsterdam – Bachelor Notarieel Recht – Capita selecta notarieel vermogensrecht (2020-2021) pagina 2
, Het onderscheid ligt in wanneer je bevoegd bent tot verrichten van daden van beschikking.
Bij algemene volmacht: ondubbelzinnig en schriftelijk. Bij algemene volmacht,
ondubbelzinnig maar niet noodzakelijk schriftelijk.
Daden van beschikking
a. Een algemene volmacht verschaft slechts de bevoegdheid tot het verrichten van
beschikkingshandelingen als zij een schriftelijke en ondubbelzinnige bepaling bevat dat
zij zich tot beschikkingsdaden uitstrekt (3:62 lid 1 BW).
b. Een bijzondere volmacht moet de ondubbelzinnige, maar niet een noodzakelijk
schriftelijke bepaling bevatten dat zij zich uitstrekt tot het verrichten van
beschikkingshandelingen, (bij gebreke waarvan de volmacht geen
beschikkingshandelingen legitimeert.)
Maar…. als de bijzondere volmacht voor een bepaald doel is verleend, strekt zij zich
zonder uitdrukkelijke bepaling (ook) uit tot beschikkingshandelingen die tot het
bereiken van het doel dienstig kunnen zijn (art. 3:62 lid 2 tweede zin BW).
Vraag 4
Wat is het gevolg van:
a. onbevoegde vertegenwoordiging;
Een onbevoegde vertegenwoordiging leidt tot een ongeldige rechtshandeling door de
gevolmachtigde namens de volmachtgever.
Er bestaat geen rechtsgevolg voor de volmachtgever o.g.v. 3:66 lid 1, maar ook niet
voor de pseudogevolmachtigde.
Vrije Universiteit Amsterdam – Bachelor Notarieel Recht – Capita selecta notarieel vermogensrecht (2020-2021) pagina 3
, Zij zijn beiden niet gebonden aan de rechtshandeling: de gevolmachtigde heeft zich
immers jegens de wederpartij niet als partij bij de rechtshandeling voorgedaan.
Derde wel gebonden 61 lid 1, 63, 66 lid 2, 69, 70, 73, 76. Met welk titel we te maken
hebben hangt af van de casus
Mon.: voorbeeld van een koopovk, volmachtgever is niet gebonden en gevolmachtigde
ook niet want hij had zich niet als partij voorgedaan, derde wel gebonden
b. terugtreding bij onbevoegde vertegenwoordiging;
De wederpartij/derde trekt zichzelf terug uit de overeenkomst.
De wederpartij richt dan een eenzijdig gerichte wilsverklaring aan de
pseudovolmachtgever dat zij de onbevoegd verrichte rechtshandeling als ongeldig
beschouwt (3:69 lid 3).
Kennisgeving tot aan bereikt.
Door de kennisgeving bevrijdt de wederpartij zich ex nunc van haar gebondenheid aan
de rechtshandeling.
Haar mededeling heeft constitutieve werking.
Ontvangt de wederpartij daarna een bekrachtigingsverklaring van de
pseudovolmachtgever, dan heeft deze bekrachtigingsverklaring geen rechtsgevolg.
c. bekrachtiging na onbevoegde vertegenwoordiging?
Als de volmachtgever de rechtshandeling bekrachtigt, is de onbevoegd verrichte
rechtshandeling wel geldig en heeft de rechtshandeling hetzelfde gevolg als dat er wel
een geldige en toereikende volmacht verleend was (3:69 lid 1 jo. 3:66 lid 1).
Vraag 5
Victor verleent een volmacht aan Patricia. Patricia gaat vervolgens namens Victor binnen
de grenzen van de volmacht met Gira een overeenkomst van koop aan. Gira stelt
vervolgens dat de vertegenwoordiging van Victor niet geldig was omdat de
volmachtverlening niet (mede) was gericht tot Gira.
Geef een gemotiveerd oordeel omtrent het standpunt van Gira.
Victor is de volmachtgever/achterman
Patricia is de gevolmachtigde
Gira is de wederpartij
Een volmachtverlening is een eenzijdige gerichte rechtshandeling, maar het is wel een
rechtshandeling gericht tot de gevolmachtigde/vertegenwoordiger, degene aan wie de
volmacht verleend wordt, Patricia.
De eenzijdige rechtshandeling van volmachtverlening heeft rechtsgevolg op het moment
dat zij ter kennis komt van de gevolmachtigde (3:37 lid 3 BW).
De gevolmachtigde, Patricia, is binnen de grenzen van de volmacht een overeenkomst met
de wederpartij, Gira, aangegaan. Patricia heeft dus Victor bevoegd vertegenwoordigd (3:66
lid 1).
Voor de geldigheid van de volmachtverlening hoeft het niet aan de wederpartij gericht te
zijn, het standpunt van Gira is dus onjuist.
Vrije Universiteit Amsterdam – Bachelor Notarieel Recht – Capita selecta notarieel vermogensrecht (2020-2021) pagina 4
