Samenvatting
Biologie samenvatting Nectar VWO5, H9 t/m H16
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Biologie samenvatting van het boek Nectar VWO5, alle hoofdstukken (9 t/m 16)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
9 Bloedsomloop 5 VWO9.1 Hart en bloedsomloop
Linker en rechter helft → boezem en kamer
Eerst boezem en dan de kamer trekt samen
2 tonen per hartslag
1e toon: sluiten hartkleppen tussen boezems en kamers
2e toon: sluiten slagaderkleppen tussen kamers en slagaders
Hartkleppen → tweeslippige en drieslippige klep
3 fasen hartcyclus lopen links en rechts synchroon
1. het vullen van de kamers
2. het leegpersen van de kamers
3. korte pauze
vulfase kamers en boezems diastole
boezemsystole
kamersystole
Diastole → ontspannen
Systole → gespannen
Linkerharthelft bloed O2 rijk
Rechterharthelft bloed O2 arm
Bloed uit de kamers stroomt longslagaders en de aorta in
Door druk sluiten en openen de kleppen
Kleine bloedsomloop
- O2 arm bloed door longslagaders naar beide longen door rechterhelft
- O2 rijk bloed komt terug naar linkerboezem van het hart
Grote bloedsomloop
- O2 rijke bloed via aorta en slagaders naar organen, waar een deel van de O2 het
bloed uitgaat naar de cellen
- O2 arm bloed via (holle) aders terug in rechterboezem
Dubbele bloedsomloop → kleine → hart naar longen
→ grote → hart naar organen
Enkelvoudige bloedsomloop → vis
Open bloedsomloop → insect
→ deel niet in vaten, kan niet terug gepompt worden, via
diffusie
Slagader → komt direct van het hart naar organen elastisch
Ader → van organen naar het hart toe slapper
Haarvaten → in weefsels
Gesloten bloedsomloop → bloedcellen zitten altijd in een bloedvat
Dubbele gesloten bloedsomloop → snel O2 rijk bloed vervoeren
Enkelvoudig/open bloedsomloop→ aanvoer verloopt trager
,Vis → 1 boezem en 1 kamer
→ hart naar kieuwen daarna als O2 rijk door rest van het lichaam.
Insect → groot bloedvat rugzijde, hartbuis
→ pompt bloed zonder bloedcellen naar de kop toe
→ vandaar sijpelt het door de open ruimtes van de cellen
→ aanzuigende werking houdt de bloedstroom op gang
→ nemen O2 op via tracheeën
Slagaders hebben de naam van het orgaan waar ze bloed naar toe voeren
Aders de naam van het orgaan waar ze bloed vandaan voeren
afwijking → opening tussen rechter en linkerboezem
Embryonale bloedsomloop
voor geboorte krijgt baby O2 van zijn moeder via navelstreng
dit bloed mengt zich in holle ader met O2 arm bloed van de baby
rechterkamer: ‘half-rijk’ O2 bloed komt binnen
bij embryo stroomt bloed niet naar longen
longhaarvaten geven weerstand aan het bloed
bloed stroomt voor de geboorte via een verbinding tussen de rechter en
linkerboezem, het ovale venster → foramen ovale, van de rechter naar de
linkerhelft
of via ductus Botalli → verbinding tussen de longslagader en de aorta
slechts ⅓ van het half-rijke bloed uit rechterkamer gaat door de longen
na de geboorte
1. longen vullen met lucht, vanaf dan stroomt er meer bloed naar longen en terug
2. druk linkerharthelft wordt hoger dan in de rechter. Foramen ovale sluit →
verschroeit met tussenschot.
3. ductus Botalli sluit een paar dagen na de geboorte. Een streng bindweefsel blijft over
4. het bloedvat tussen de navelstrengader en de holle ader sluit na het afbinden van de
navelstreng
5. de bloedvaten van de navelstreng verschrompelen binnen enkele dagen na de geboorte
bij 20% sluit het foramen ovale niet helemaal
later kan je dan onvoldoende O2 rijk bloed krijgen
9.2 Bloeddruk
g-kracht aantrekkingskracht aarde → trekt bloed omlaag
tijdens loopings extra g-kracht
2g in achtbanen, moeite bij 3g, hoger → gLOC (loss of consciousness)
bij hogere dan normale g-kracht stroomt meer bloed naar de benen en dus
minder naar het hart en hoofd.
Bloeddrukreceptoren in de aorta en halsslagaders registreren een lage bloeddruk
en daardoor vernauwen de slagaders in de benen, waardoor er meer bloed
beschikbaar is voor de rest van het lichaam. De hartslagfrequentie gaat omhoog.
De bloeddruk stijgt.
Bij superhoge g-krachten spannen piloten hun spieren aan → ze persen het bloed
uit de ledematen naar de romp. Ook passen ze een speciale ademtechniek
,toe.Ze hebben ook een anti-g-pak aan, wat opblaast bij 2g+, wat tegendruk
veroorzaakt.
bij elke systole persen beide kamers binnen een halve seconde elk 70 cm3 bloed
beide golven bloed verlaten gelijktijdig het hart
de wanden van slagaders rekken uit
het uitrekken van de slagaderwanden kun je voelen als polsslag
de elasticiteit van de slagaders dempt de drukverhoging enigszins en verhoogt de druk na
het sluiten van de slagaderkleppen
Bovendruk → systolische druk
→ een verhoging van de bloeddruk in de slagaders
Onderdruk → diastolische druk
→ de bloeddruk neemt af tot de basiswaarde
kleine littekentjes in bloedvaten → kunnen vetachtige stoffen aan blijven hangen
Atherosclerose → vernauwing en verstijving van bloedvaten
→ cholesterol
Cholesterol → stabiliseren celmembranen en is grondstof voor het maken van onder
andere geslachtshormonen
Te hoge concentraties kunnen leiden tot atherosclerose
Bloeddrukmeting
manchet rond de bovenarm
pompt lucht in manchet 26kPa (200 mm Hg)
armslagader is dichtgedrukt → stromen geen golven bloed meer doorheen
hij hoort niets
laat wat lucht ontsnappen → druk wordt lager
op een bepaald moment is de druk van de manchet net wat lager dan de druk
tijdens de systole van de linkerkamer
hij hoort het bloed stromen → bovendruk
laat druk verder afnemen
wanneer het bloed weer ongehinderd stroomt → hij hoort niets meer →
onderdruk
bovenarm op de hoogte van het hart
zit je rechtop, door zwaartekracht, bloeddruk hoofd 3 kPa lager en middel 3 kPa hoger dan
het hart
hoe verder het bloed van het hart verwijderd is, des te lager de bloeddruk
bij gezonde personen
bovendruk 16 kPa 120 mm Hg
onderdruk 10 kPa 70 mm Hg
ver van het hart, kleinste slagaders, 9 kPa en 8 kPa
9.3 Regeling hartwerking
hartfilmpje → grafiek van de registratie van de elektrische activiteit in de
boezems en kamers
, → via 10 elektroden op de huid van borstkas, armen en benen
sinusknoop → boezemknoop, ‘natuurlijke pacemaker’
→ gebied met gespecialiseerde spiercellen in de rechterboezem
→ elektrische activiteit begint hier
→ ‘vuurt’ in vast tempo Binas
84D2
→ door het stroompje trekken de spiervezels in de buurt samen
→ levert ook stroompje, meer spiervezels in de buurt trekken
samen
→ beide boezems trekken (tegelijkertijd) samen
de elektriciteit van al die spiervezels gaan via de elektroden naar de computer
die vertaalt het en geeft de ECG
AV-knoop → atrioventriculaire knoop
→ tussenschot kamers
→ vertraging in de stroomgeleiding → kamers trekken later
samen dan de boezems
Bundel van His → bundel geleidingscellen van AV-knoop naar hartpunt
Purkinjevezels → wand beide kamers
kamersystole die volgt → beweegt vanuit hartpunt naar boven
→ bloed beweegt in richting van de slagaders
de elektrische activiteit van de spiervezels van de kamers kan je ook terugvinden in een ecg
ECG
een lijn met 3 toppen
P-top → samentrekken boezems
QRS-complex → samentrekken van de kamers
T-top → herstel van de kamervezels
stukje P-top en top van QRS-complex is het gevolg van de vertraging in de AV-knoop
herstel boezems is niet te zien omdat dat tegelijk met het samentrekken van de kamers
gebeurt
alle toppen en dalen zijn een optelsom van verschillende elektrische activiteiten die in het
hart plaatsvinden
lezen ecg erg lastig
een verhoogde lijn tussen S en T→ minder spierweefsel door afsterven v. e. klein
gedeelte hartspier
Afsterving hartweefsel → verstopping in een van de kransslagaders
een hartinfarct leidt niet altijd tot een verhoogde lijn in het ST-segment
Hartritme
→ kan versnellen en vertragen → beweging, stress, rust
→ zenuwstelsel en hormonen beïnvloeden ritme sinusknoop zijn signaal afgeeft
→ natuurlijke pacemaker
Rust → 70-80 hartslagen per minuut
→ beide kamers pompen elke slag 70 mL bloed in de slagader
→ per minuut 4,9 L → hartminuutvolume in rust
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittbiesmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,50. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75057 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen