Samenvatting H2 Endogene en exogene krachten
2.1 – De wereld van de reddingswerkers
Aardbeving Ecuador: veel doden/gewonden en veel materiële schade wat ook leidde tot een
communicatieprobleem, geen stroom = geen tv/radio.
Er werd geholpen met hulptroepen/goederen/pakketten.
Ecuador: veel vulkanen: belangrijke inkomstenbron dankzij toeristen
2015: uitbarsting grote vulkaan: Tungurahua en dreiging dat ook de Cotopaxi (andere vulkaan) uit
zou barsten noodtoestand (veel mensen in gevaar) geen inkomsten
Er werd ook veel voorlichting genomen en voorbereiding getroffen, mocht de vulkaan een andere
keer wel uitbarsten wel waren er gezondheidsproblemen door de rook van de vulkanen
2.2 – Platentektoniek
Aarde: volgens evolutietheorie 4.6 miljard jaar oud
Eerst gloeiende gasbol
Laatste 600 miljoen jaar pas tot ontwikkeling
Geologische tijdschaal: samenvatting geschiedenis aarde
Aarde: opgebouwd uit verschillende lagen:
Lagen met verschillende dichtheid
Zwaardere delen door zwaartekracht naar midden gezakt
Aardkern: hoogste dichtheid – bestaat uit ijzer
Tussen aardkern en aardkorst bevindt zich de aardmantel
Buitenste laag van de mantel en de aardkorst bestaan uit vast gesteente: lithosfeer
Lithosfeer: platen die drijven op asthenosfeer: asthenosfeer is niet vloeibaar – kan wel bewegen
Mesosfeer: binnenste gedeelte: bestaat uit vast gesteente – aardkern: vaste ijzeren binnenkant en
vloeibare buitenkant
Temperatuur aardkern: 6000 °C:
1. Restwarmte van ontstaan aarde
2. Radioactieve elementen (uranium/thorium/etc.) zorgen voor continue
warmteproductie
Aardkern: geeft warmte aan omliggende mantel warmte zorgt voor lagere dichtheid
plastische asthenosfeer en dus voor transport gesteente stroming zorgt voor beweging
platen = platentektoniek, wat met enkele centimeters per jaar gaat
Processen die door deze bewegingen ontstaan en aardkorst beïnvloeden = endogene
processen
, Lithosfeer: losse platen die van elkaar bewegen op drie manieren:
1. Divergente plaatgrens
a. Twee platen bewegen boven een opstijgende convectiestroom
b. Magma komt tegen lithosfeer kan niet verder buigt af naar opzij plaat gaat
uit elkaar leidt tot scheuren leiden tot vulkanen
c. Langgerekte gebergte met vulkanen langs grens divergente platen op bodem oceaan
= (mid)oceanische rug
d. Convectiestroom bereikt lithosfeer afkoeling dichtheid neemt toe
zwaardere plaat verder weg van de midoceanische rug uiteindelijk zo grote
dichtheid dat plaat/convectiestroom naar beneden getrokken wordt
2. Convergente plaatgrens
a. Twee convectiestromen bewegen naar elkaar toe
b. Oceanische korst = door hogere dichtheid zwaarder dan continentale korst
c. Door samenstelling platen twee soorten convergente plaatgrenzen:
1. Twee continentale platen bewegen naar elkaar toe + gelijke
eigenschappen duwen elkaar omhoog ontstaan
plooiingsgebergte
2. Subductie = zwaardere oceanische plaat duikt door dalende
convectiestroom onder lichtere continentale plaat
a. Deel duikende plaat smelt en stijgt op als magma
b. Subductie vindt ook plaats als beide convergerende platen
oceanisch zijn: convectiestroom onder oudste plaat is langer
afgekoeld en dus zwaarder die duikt onder lichtere plaat
Bij beide bovenstaande gevallen trekt de duikende plaat een deel van de andere
plaat mee diepzeetrog ontstaat = diepte in oceaan parallel aan convergente
plaatgrens
3. Transforme plaatgrens
a. Platen bewegen langs elkaar – waartussen veel spanning ontstaat in lithosfeer
b. Spanning komt met hevige aardschokken los
2.3 – Vulkanisme
Vulkanisme = alle verschijnselen die te maken hebben met de nabijheid van magma aan het
aardoppervlak
Als magma naar buiten komt = vulkaanuitbarsting/eruptie – effusieve eruptie bij weinig gasdruk en
vloeibaar magma
Explosieve eruptie = taai/stroperig magma en hoge gasdruk grote uitbarsting
Samenstelling magma/eigenschappen gesteente bepalen gasdruk en taaiheid: water wordt omgezet
in waterdamp als het warm is toename gasdruk meer explosiviteit (toename is nog sterker als
gas slecht kan ontsnappen)
Gesmolten continentale korst: stroperiger dan gesmolten oceanische korst: continentale korst zorgt
voor explosievere erupties/uitbarstingen.
Welke vulkanen ontstaan bij welke uitbarstingen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper henrivds1210. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
