1.1 Literatuur
Boeken
- Huizenga, H. & Robbe, R. (2013). Basiskennis Taalonderwijs. Groningen: Noordhoff Uitgevers.
Hoofdstuk 2, 5, 6, en 11.
Artikelen
- Hoogendam, D. (2017). Werkbladen bij kleuters: ja of nee? [Bericht]. Opgevraagd van
https://jufmaike.nl/werkbladen-bij-kleuters-ja-of-nee/
- Janson, D. (2019). Leren spellen vraagt andere aanpak. Het helpt als je snapt wat je doet. JSW 10, 40
– 43.
- Odink, H. (2020). Schrijfactiviteiten in de kleuterklas. HJK. Opgevraagd van https://www.hjk-
online.nl/taal/schrijfactiviteiten-in-de-kleuterklas/
- Smits, A., Van Koeven E., (2017). Groep 3: het laatste gedeelte van het schooljaar [Opiniestuk].
Opgevraagd van http://geletterdheidenschoolsucces.blogspot.com/2015/01/groep-3-het-laatste-
gedeelte-van-het.html
- Smits, A., Van Koeven E., (2017). Help, mijn kind scoort IV of V op de dmt, wat nu? Als ouder je kind
helpen met lezen aan het eind van groep 3 en in groep 4 [Opiniestuk]. Opgevraagd van
http://geletterdheidenschoolsucces.blogspot.com/2019/07/help-mijn-kind-scoort-iv-of-v-op-de-
dmt.html?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign=Feed
%3A+GeletterdheidEnSchoolsucces+%28Geletterdheid+en+schoolsucces%29
En alle overige artikelen die in de bijeenkomsten of via Blackboard verstrekt worden.
Websites:
- https://www.leraar24.nl/187591/kleuters-leren-meer-van-speel-leermateriaal/
- Toetsgids pabo Nederlandse taal (via https://www.10voordeleraar.nl/publicaties)
- https://www.zwijsen.nl/leren-lezen/avi-lezen-veelgestelde-vragen/
-
Hoofdstuk 2: Taalonderwijs en taal
Belang van taalonderwijs:
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan kinderen leren
spontaan spreken, maar de schriftelijke taalvaardigheid komt niet vanzelf.
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van
taalvaardigheid eigen maken denk bijvoorbeeld aan kinderen die thuis geen
Nederlandse taal leren en het dus op school voor het eerst aangereikt krijgen.
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van het taalonderwijs
bijvoorbeeld het voeren van een discussie of het maken van een samenvatting of
verslag.
, 5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt bijbrengen, dan moet je
daar apart aandacht aan besteden
Taalonderwijs op de basisschool
Traditioneel taalonderwijs taalonderwijs vanuit een methode
Taalonderwijs:
1. Mondeling onderwijs
2. Schriftelijk onderwijs
3. Taalbeschouwing, waaronder strategieën
kerndoelen basisonderwijs Nederlands
Indeling van taalmethoden (A):
1. Mondelinge taalvaardigheid
2. Woordenschat
3. Beginnende geletterdheid
4. Voortgezet technisch lezen
5. Begrijpend lezen
6. Stellen
7. Jeugdliteratuur
8. Taalbeschouwing
9. Spelling
Hieronder zal ik ze in een korte uitwerking toelichten.
, A1. Mondelinge taalvaardigheid
Het spreken, luisteren en het voeren van allerlei mondelinge gespreksvormen staat
centraal. Het gaat er vooral om dat kinderen ervaring op doen met bepaalde mondelinge
taalvormen, zoals een discussie, spreekbeurt, etc. Je leert ze bijvoorbeeld hoe ze een
goede vraag kunnen stellen of hoe ze op elkaar kunnen reageren.
A2 woordenschat
Het gaat om het aanleren van de betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen,
zegswijzen en spreekwoorden. Ook willen we kinderen leren om achter de betekenis van
onbekende woorden te komen. Het hangt nauw samen met mondelinge taalvaardigheid
omdat kinderen met nieuwe woorden ook hun spreken en luisteren ontwikkelen.
A3 beginnende geletterdheid
Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken. Het heeft betrekking op
de ontwikkeling van geletterdheid van de periode na groep 3. Het is geen domein van
taalonderwijs, maar een bepaalde fase in de ontwikkeling van geletterdheid. Zo leren
kinderen aanvankelijk lezen in groep 3, voortgezet lezen vindt plaats na groep 3.
A4 voortgezet technisch lezen
Het is een onderdeel van het voortgezet lezen. Het gaat om het kunnen ontcijferen van de
letters en het hardop lezen van woorden, maar er wordt ook aandacht besteed aan
efficiënte leesstrategieën. Het doel van voortgezet technisch lezen is de vaardigheid van
het decoderen van teksten te vergroten. Het gaat dus om vlot en nauwkeurig lezen, niet
om het begrijpen van de tekst.
A5 begrijpend lezen
Begrijpend lezen is ook een onderdeel van voortgezet lezen. Het gaat hierbij om het
begrijpen van de tekst. Door vragen te stellen, betekenis van woorden te vragen, de
verbanden te vragen, etc. kun je achterhalen of een leerling de tekst heeft begrepen.
A6 stellen
Hierbij gaat het om het schrijven van teksten. Kinderen moeten hun gedachten, ervaringen
en waarnemingen kunnen weergeven in de vorm van verschillende soorten teksten. Ze
moeten weten hoe je te werk kunt gaan en wat de kenmerken en regels zijn van de
belangrijkste tekstsoorten.
A7 jeugdliteratuur
Het lezen van literaire teksten staat centraal. Het omvat jeugdboeken zoals informatieve
boeken of fictie. Het heeft als doel om kinderen in aanraking te laten komen met
verschillende literaire genres, hun smaak te ontwikkelen en ze te laten genieten van het
lezen van jeugdboeken. We hopen kinderen te motiveren tot zelfstandig lezen.
A8 taalbeschouwing
Kinderen leren te reflecteren op de taalvorm, de manier waarop iets is verwoord en het
gebruik van de taal. Het gaat erom dat kinderen in de vorm van de taal bijzonderheden en
regelmaat ontdekken. Ze kunnen bijvoorbeeld ontdekken dat de persoonsvorm altijd de
