Samenvatting
Samenvatting Hfst 15 nectar biologie 5VWO
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting die ik gebruikt heb voor het behalen van mijn VWO diploma. Geschreven in 5VWO, maar ook gebruikt in 6VWO voor mijn examens.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
5Vbio - H15: Waarnemingen - Iris GoddrieHoofdstuk 15: Waarnemingen
Paragraaf 15.1: Zintuigcellen
Evenwichtsorganen bekijken de stand van je hoofd tov de richting van de zwaartekracht
en welke beweging je hoofd maak (in het inwendige deel van de oren)
● Bestaat uit: vestibulum (centraal deel) en 3 halfcirkelvormige kanalen (BINAS 87D)
● Beide delen zijn gevuld met een vloeistof: endolymfe.
Maculae = klein zintuig orgaantje dat zich in het vestibulum bevindt.
● Reageren op veranderingen in snelheid bij een rechtlijnige beweging.
● Zintuigcellen in de macula steken met lange zintuigharen in een geleilaag met
daar bovenop een laag klaksteentjes (BINAS 87D)
○ De massa van de kalksteentjes geeft de geleilaag een ‘traagheid’.
Drie halfcirkelvormige kanalen = geven informatie over draaibewegingen.
● Ze staan in 3 vlakken vrijwel loodrecht op elkaar, om draaiingen waar te nemen.
○ Bovenkanaal (ja knikken), achterkanaal (schouders) en zijkanaal (nee
knikken)
● Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met daarin zintuigcellen en
zintuigharen.
○ De haren steken in een geleiachtige massa: cupula.
○ Cupula kan vrij heen en weer bewegen met endolymfe.
● Bij elke draaiing bewegen de zintuigcellen en haren mee, maar endolymfe niet.
○ De cupula blijft dus gewoon staan.
Het evenwichtscentrum in de hersenstam ontvangt info uit de ogen, gewrichten, pezen,
spieren en de huid.
● Alle informatie gecombineerd, maakt het mogelijk dat we ergens naar kijken
terwijl we bewegen, voorkomt duizeligheid als we ons hoofd bewegen en dat we
evenwicht verliezen
● De kleine hersenen spelen een rol bij het terugkoppelen van de informatie naar
verschillende spieren.
● Misselijkheid door draaiing ontstaat door de traagheid van de endolymfe.
○ Je krijgt nog de informatie dat je aan het draaien bent.
Zintuigcellen ontvangen prikkels als beweging, licht, geur, etc…
Receptorcellen maken de ‘input’ van informatie mogelijk.
● Zintuigcellen in de cupula en maculae van je evenwichtsorganen zijn
mechanoreceptoren.
● Ze zijn gevoelig voor mechanische prikkeling ⇨ buigen van zintuigharen.
○ Receptorcellen in je huid zijn dit ook, alleen zij reageren op verschil in druk of
rek.
Elk type receptorcel is gevoelig voor zijn eigen type prikkel (= de adequate prikkel)
Receptorcellen hebben over hun membraan een rustpotentiaal.
, 5Vbio - H15: Waarnemingen - Iris Goddrie
● Een adequate prikkel leidt tot een verandering van de membraanpotentiaal.
Ook bij membraanpotentiaal is er een prikkeldrempel ⇨ depolarisatie membraan
● Calcium poorten gaan open en calcium stroomt naar binnen.
● De receptorcellen lozen exciterende neurotransmitters in een synaps met een
sensorisch neuron.
● Hoe sterker de prikkel bij de receptorcellen, hoe meer neurotransmitters
vrijkomen.
⇨ hoge frequentie van impulsen in het sensorisch neuron.
Pijnreceptoren zijn zenuwuiteinden die schadelijke prikkels kunnen waarnemen.
● Ze geven hun info via het ruggenmerg door aan pijncentra in de grote hersenen.
Gewenning / adaptatie: Niet meer reageren op een langdurige prikkel boven prikkeldrempel.
● In bijna alle receptorcellen treed adaptatie op, bij het ene type sneller dan de
andere.
○ Oppervlakkige zintuigcellen vertonen snel adaptatie.
○ Dieperliggende zintuigcellen vertonen minder snel adaptatie.
○ Pijnzintuig cellen vertonen geen gewenning
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IrisRG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen