Samenvatting
Samenvatting Hfst 16 - nectar biologie 5VWO
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting die ik gebruikt heb voor het behalen van mijn VWO diploma. Geschreven in 5VWO, maar ook gebruikt in 6VWO voor mijn examens.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
5Vbio - H16: Sport - Iris GoddrieHoofdstuk 16: Sport
Paragraaf 16.1: Achillespees
Door spieren samen te trekken bewegen de botten rond hun draaipunten in de
gewrichten.
● Training: spieren meer kracht + groter uithoudingsvermogen
● Botten vangen de krachten van de spieren op.
● Soepele gewrichten dragen bij aan goede prestaties.
Pees = een stevige band van bindweefsel die een spier aan een bot verbindt.
Grootste pees = achillespees.
● Deze vormt de verbinding tussen de kuitspier en het hielbeen (in voet)
● Bij het neerzetten van de voet drukt de achillespees in.
Als je kuitspier samentrekt (met voet op de grond), verlengd de achillespees.
○ Dit is bij hardlopen meer dan bij wandelen ⇨ harder samentrekken
De kuitspier concentreert veel bewegingsenergie in de achillespees.
○ De energie komt bij de afzet van voet van de grond ⇨ snelle, krachtige
afzet
Blades werken hetzelfde als een achillespees:
● Door het gewicht buigt de blade en hoopt energie op in het materiaal.
De energie komt weer vrij als de blade terugveert bij de afzet.
Verschillen blade en onderbenen:
● Het gewicht van een blade is kleiner dan die van een onderbeen.
○ Het kost een blade runner minder energie om zich te verplaatsen.
● Een gewone atleet kan zijn kuitspier trainen om grotere prestaties te leveren.
Overeenkomst baldes en onderbenen: kijk hierboven (energie opslaan)
● Een blade werkt net als een onderbeen als een soort springveer.
In pezen bevinden zich bindweefselcellen die vooral collageen maken en afgeven.
● Veel collageen moleculen vormen een collagen fibril omgeven door
bindweefsel.
● De fibrillen vormen collageenvezels in doorlopende bundels.
Een pees bevat veel tussencelstof.
● Dit zijn stoffen die bindweefselcellen afgeven, waardoor er samenhang ontstaat.
● Door het collageen is de pees in staat de kracht van de spier door te geven aan
het bot. Ook kan het de veerenergie opslaan.
Bij volgroeide pezen is er veel collageen ⇨ veel afstand tussen cellen
● De cellen zijn verbonden met dunne uitlopers.
De celmembranen van de uitlopers vormen eiwitkanalen met kleine openingen: gap junctions.
● Door de eiwitkanalen kunnen de ionen van de ene cel naar de andere diffunderen.
○ Hierdoor kunnen cellen gecoördineerd reageren.
○ Er gaan vooral cellen doorheen die snel moeten communiceren.
, 5Vbio - H16: Sport - Iris Goddrie
Pezen genezen langsaam, omdat ze slecht doorbloedt zijn.
● Alleen de bindweefselvliezen rond de bundels collageenvezels bevatten enkele
bloedvaten met vertakkingen.
Genezing:
1) Granulocyten in actie ⇨ witte bloedcellen ⇨ voorkomen ontsteking
● Mbv cytokinen activeren ze het hele lichaam.
2) Bindweefselcellen in de pezen reageren op de cytokinen en maken collagenase
● Collagenase breekt beschadigd collageen af.
● Macrofagen reageren ook op cytokinen en eten beschadigd weefsel op.
3) Oiv groeifactoren ontstaan om de wond nieuwe bloedvaten ⇨ brand - en
bouwstoffen.
4) Bindweefsel cellen delen actief en maken weken lang extra collageen.
5) Collageenmoleculen maken dwarsverbindingen en komen in het verlengde
van de trekrichting te liggen ⇨ pees wint strekte
Belasten van pezen stimuleert de rangschikking van collageenvezels in de trekrichting.
● Masseren werkt ook ⇨ ‘trekken’ aan de pees.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IrisRG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79373 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen