Kennisclips Burgerlijk Recht II
Week 1
Eelman/Hin (arrest) – mr. drs. Ingeborg Haazen
Eelman is ervan overtuigd dat zijn woning ‘bezeten’ is door geesten en
verkoopt deze om diezelfde reden voor €50.000 aan Hin. Een aantal
maanden later weigert hij echter mee te werken aan de levering.
Hij voert aan dat hij door een geestelijke stoornis zijn wil niet overeenstemde
met zijn verklaring en er geen rechtsgeldige rechtshandeling heeft
plaatsgevonden. Dit zou betekenen dat er geen geldige koopovereenkomst
tot stand is gekomen.
Hin voert aan dat het niet kenbaar was dat Eelman in die toestand
verkeerde ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst. Een jaar later
wordt Eelman handelingsonbekwaam verklaard en wordt hij onder curatele
gesteld. Voor die tijd was hij enkel feitelijk onbekwaam.
De Hoge Raad oordeelt dat de overeenkomst in stand moet blijven, op
grond van de volgende overwegingen:
1) Eelman had geen nadeel geleden, omdat het pand verkocht werd
voor een normale economische waarde
2) Hin mocht erop vertrouwen dat hij van doen had met een persoon die
in normale geestelijke doen was
Het gerechtvaardigd vertrouwen, genoemd in het tweede argument van de
Hoge Raad, vinden we terug in art. 3:33 jo. 3:35 BW (wilsvertrouwensleer) en
vooral in art. 3:34 BW. Art. 3:34 BW maakt het voor de geestelijk gestoorde
makkelijker om bewijs te leveren.
Als het de geestelijk gestoorde lukt om het volgende aan te tonen, wordt de
wil geacht te ontbreken. ‘Geacht’ betekent dat er geen tegenbewijs mogelijk
is.
1) De geestelijke stoornis moet worden aangetoond
2) Het causaal verband tussen de stoornis en het tot stand komen van
de rechtshandeling
- De geestelijk gestoorde moet aantonen dat de stoornis de redelijke
belangenwaardering belette, of
- De geestelijk gestoorde moet aantonen dat de verklaring onder
invloed van de stoornis is gedaan.
,In art. 3:34 lid 1 BW staat dat een verklaring wordt vermoed onder invloed
van de stoornis te zijn gedaan, indien de rechtshandeling nadelig was voor
de geestelijk gestoorde. Hiertegen is wel bewijs mogelijk.
Het ontbreken van wil maakt een rechtshandeling
vernietigbaar. Echter, indien het gaat om een
eenzijdige rechtshandeling die niet tot een of meer
bepaalde personen gericht was, wordt nietig.
Het kan zijn dat de wederpartij een beroep kan
doen op art. 3:35 BW. Indien de wederpartij
gerechtvaardigd mocht vertrouwen, slaagt een
beroep op het ontbreken van de met de verklaring
overeenstemmende wil niet. Dit was in het arrest
Eelman/Hin het geval.
Kribbebijter (arrest) – mr. Charissa Domingus
Stolte verkoopt zijn hengst aan Lörsch. Schiphoff en Lörsch waren bij de
onderhandelingen aanwezig, maar Schiphoff voerde de onderhandelingen.
Lörsch spreekt namelijk de Nederlandse taal niet. Voor de verkoper, Stolte,
was het duidelijk dat het paard door Lörsch werd aangekocht.
Stolte vermeld via een briefje dat het paard goed, eerlijk, braaf en vrij van
enig kwaad is. Na de levering werd echter door verschillende dierenartsen
vastgesteld dat het paard een kribbebijter was en dat het dier een
ongeneeslijke onderhuidse rugziekte had. Een kribbebijter is een paard dat
uit verveling zijn tanden in de voerbak zet en lucht inademt. Dit is erg slecht
voor het gebit van het paard. Dit gedrag is erg lastig af te leren. Het paard
was aangekocht om concorde mee te rijden, maar dit bleek onmogelijk te
zijn.
Schiphoff ontbindt de koopovereenkomst met Stolte en vordert
schadevergoeding van ongeveer ƒ11.000. De volgende kosten werden in
rekening gebracht:
- Koopprijs van het paard
- Transportkosten van Nederland naar Duitsland
- Diergeneeskundige verklaringen
- Invoerkosten
- Invoervergunning
- Voederkosten
,Verkoper Stolte zegt dat de gebreken aan het paard zodanig zichtbaar
waren, dat elke ervaren koper deze zelf had kunnen ontdekken. Hij betwist de
gebreken dus niet. Wel verweert hij zich tegen de ontbinding en de
schadevergoeding, op grond van het volgende.
1) De koopovereenkomst zou niet zijn gesloten met Schiphoff, maar met
Lörsch. Schiphoff was volgens Stolte de onmiddellijk
vertegenwoordiger, Lörsch zou als contractpartij zijn gebonden.
2) De schade zoals gevorderd is niet door Schiphoff, maar door Lörsch
geleden.
Het Hof oordeelde dat Schiphoff als commissionair van Lörsch was
opgetreden. Dit betekent dat Lörsch geen contractspartij was bij de
koopovereenkomst, Schiphoff is zelf gebonden. Ook oordeelt het Hof dat de
schade van Lörsch kan hebben te gelden als schade van Schiphoff.
Schiphoff had namelijk toegezegd aan Lörsch dat de schadevergoeding die
hij betaald zou krijgen, zou worden doorbetaald aan hem.
De Hoge Raad komt in dit arrest tot 2 belangrijke oordelen.
1) Wat betreft de inhoud van de overeenkomst en het bepalen wie partij
is bij de overeenkomst, zegt de Hoge Raad het volgende: “het
antwoord op de vraag of iemand jegens een ander bij het sluiten van
een overeenkomst in eigen naam – dat wil zeggen als wederpartij
van die ander – is opgetreden, hangt af van hetgeen hij en die ander
daaromtrent jegens elkaar hebben verklaard en over en weer uit
elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en mochten
afleiden”.
In casu betekent dat dat het enkele feit dat Stolte wist dat Schiphoff
voor rekening van Lörsch een overeenkomst aanging, niet betekent
dat de rechtshandeling ook in naam van Lörsch wordt gesloten.
Hierover bestond in de casus veel onduidelijkheid; Schiphoff had niet
verklaard dat hij in eigen naam handelde, maar ook niet dat hij in
naam van Lörsch handelde.
De Hoge Raad oordeelt dat het Hof hier goed had geoordeeld dat
Schiphoff als commissionair had opgetreden.
2) Over de schadevergoeding zegt de Hoge Raad dat iemand die in
eigen naam, maar ten behoeve van een opdrachtgever met iemand
een overeenkomst sluit, in beginsel ook de uit die overeenkomst
, voortvloeiende rechten geldend kan maken. Het maakt daarbij niet uit
of deze persoon de schade in zijn/haar eigen vermogen lijdt, of dat hij
de vordering uitsluitend of mede instelt ten behoeve van haar
opdrachtgever.
Inmiddels is dat laatste vastgelegd in ons Burgerlijk Wetboek. Art. 7:419 BW
zegt het volgende: handelt een lasthebber in eigen naam met een derde,
dan is deze derde schadeplichtig jegens de lasthebber voor de schade die
de lastgever door de tekortkoming lijdt. Krachtens art. 7:424 lid 1 BW is art.
7:419 BW ook van toepassing op andere rechtsverhoudingen.
Quint/Te Poel (arrest) – prof. mr. Steven Bartels
Dit arrest gaat over ongerechtvaardigde verrijking. In ons huidige BW is het
zo dat wanneer iemand ongerechtvaardigd vertrouwd is ten koste van een
ander, er een schadevergoeding betaald dient te worden.
Bouwbedrijf Quint sloot een aannemingsovereenkomst met Hubertus Te
Poel. Quint moest in opdracht van Hubertus Te Poel twee winkelpanden
bouwen. Hubertus Te Poel stopte op een gegeven moment met het betalen
van de termijnen die hij verschuldigd was.
Quint spreekt Heinrich Te Poel hierop aan. Dit is de broer van Hubertus Te
Poel. De winkelpanden bleken namelijk op de grond van Heinrich Te Poel te
staan. Heinrich is eigenaar van de panden op grond van natrekking, art. 5:20
BW. Het komt er dus op neer dat Heinrich niets betaald heeft, maar wel
eigenaar is geworden.
Quint stelt dat Heinrich Te Poel hem moet betalen op grond van
ongerechtvaardigde verrijking. Heinrich Te Poel voert als verweer dat dit
nergens in de wet terug te vinden is. Het Hof gaat hierin mee.
De Hoge Raad zegt echter iets anders, namelijk dat er wel degelijk bronnen
van verbintenis zijn die niet in de wet te vinden zijn. Dit oordeel van de Hoge
Raad ligt nu besloten in art. 6:1 BW; “verbintenissen kunnen slechts ontstaan,
indien dit uit de wet voortvloeit”. De Hoge Raad heeft namelijk gezegd dat in
gevallen die niet door de wet zijn geregeld, een oplossing gevonden moet
worden die bij het stelsel van de wet past en aansluit bij de wél in de wet
geregelde gevallen. We spreken sindsdien van een open stelsel van
verbintenissen.
Goudse Bouwmeester (arrest) – mr. Vincent van Hoof
In het oude BW (vóór 1992) was geen definitie gegeven van een natuurlijke
verbintenis. Wel werden er voorbeelden gegeven; “schuld uit spel of uit
