Hoorcollege´s aansprakelijkheidsrecht bachelor jaar 2 semester 2.
Blok 1. Doelen/functies van aansprakelijkheid en vestiging van aansprakelijkheid
Hoorcollege 1. Doelen en functies van het aansprakelijkheidsrecht
HR Baby Kelly
Kelly had geestelijke en lichamelijke beperkingen. Er was een verhoogde kans op de
beperkingen aangezien dit in de familie zat. (een neef had dezelfde afwijking). De moeder van
Kelly had dit verteld aan de verloskundige. Ze vroeg ook of er geen nader onderzoek naar
gedaan moest worden tijdens de zwangerschap, maar de verloskundige zei dat dit niet nodig
was. Als de ouders van Kelly van te voren hadden geweten van de geestelijke en lichamelijke
beperkingen van hun baby hadden ze de zwangerschap voortijdig afgebroken. Nu werden de
ouders geconfronteerd met de gevolgen (het leed van Kelly). Kelly is doof, blind, autistisch etc.
voor de ouders heeft dit grote gevolgen, Kelly heeft zeer veel hulp nodig. De ouders van Kelly
wilden de kosten verhalen op de verloskundige en het ziekenhuis.
Dit resulteert in een wrongful life vordering/ onrechtmatig leven vordering. Bij een wrongful
life vordering gaat het om een vordering tot schadevergoeding vanwege het feit dat een kind
met beperking geboren is hetgeen toe te schrijven is aan de hulp van hulpverlener.
Een kunstfout is als de verloskundige de vrucht direct beschadigd.
Een informatie fout is als de verloskundige ten onrechte niet vaststelt wat er aan de hand is
waardoor de ouders de keuze wordt ontnomen om het kind niet geboren te laten worden.
Zo’n vordering kan worden ingediend door de ouders of het kind zelf en kan worden ingesteld
tegen de arts/verloskundige, maar het kind kan ook een vordering instellen tegen de ouders
zelf. (dit laatste is nog nooit voorgekomen).
In dit geval spreken de ouders het ziekenhuis en de verloskundige aan zowel als
vertegenwoordiger van Kelly als in eigen naam.
Contractuele aansprakelijkheid: er is een afspraak/overeenkomst. Art. 6:74 B, art. 6:162 BW,
art. 6:98 BW
Buitencontractuele aansprakelijkheid: Er is een onrechtmatige daad gepleegd.
Er was een medische overeenkomst gesloten tussen de moeder van Kelly en de verloskundige.
Is de verloskundige tekortgeschoten? Art. 7:453 BW art. 7:446 BW. Ja, de alarmbellen hadden
moeten af zijn gegaan bij de verloskundige. Ze heeft een fout gemaakt, toerekenbare
tekortkoming. Er was dus wanprestatie jegens de moeder.
Leeft dit aansprakelijkheid op tegen baby Kelly en de vader? De HR zegt van wel. Ook al was
de vader geen partij bij de overeenkomst. Zijn belangen waren wel heel nauw betrokken
(financiële betrokkenheid). Een gedraging kan in de enige prestatie wanprestatie opleveren en
in de andere verhouding onrechtmatige daad.
1
,De moeder heeft de medische overeenkomst gesloten in belangen van baby Kelly de zorgplicht
die daaruit voortvloeit geldt ook jegens het ongeboren kind. Schending van die plicht jegens de
moeder leidt tot schending van de ongeschreven zorgplicht jegens Kelly.
Kortom, de wanprestatie van de verloskundige jegens de moeder, levert tegelijkertijd een
onrechtmatige daad op jegens de vader en baby Kelly. Het vereiste van de fout is vervuld.
Vervolgens moet er gekeken worden naar causaliteit. Het causaliteitsvereiste is tweeledig. De
fout dient een noodzakelijke voorwaarde te zijn. Zonder de fout zou de schade niet zijn
ingetreden. De schade dient als gevolg van de gebeurtenis aan de gebeurtenis worden
toegerekend art. 6:98 BW. het vereiste van de toerekening naar redelijkheid. Daarmee is
niet alleen de vestiging van aansprakelijkheid afgevinkt maar ook de omvang van de
aansprakelijkheid bepaald.
Volgens de HR is aan beide vereisten van causaliteit voldaan. De schade kan aan de fout
worden toegerekend.
Het laatste vereisten: het schadevereiste. De ouders hebben materiële (=vergoeding van
schade dat je lijdt in je vermogen/geld/rekeningen) en immateriële (= pijn, verdriet, verlies)
schade geëist. De immateriële schade is toewijsbaar zegt de HR omdat de ouders het
keuzerecht is ontnomen om de zwangerschap af te nemen (zelfbeschikkingsrecht) en Kelly is in
haar persoon aangetast. Hoe begroot je die schade? Art. 6:97 BW de meest aangewezen
manier de vergelijking met de situatie van Kelly nu met de situatie waarbij ze gezond ter wereld
was gekomen. Dat is de schade die voor vergoeding in aanmerking komt.
Is dit geen hellend vlak (argument van het hellend vlak)? Krijgen we niet zo Amerikaanse
toestanden (dat kinderen tegen hun ouders gaan procederen). Gaat het niet zo te ver. Moeten
we dit wel willen. HR is niet gevoelig voor dit argument. Zolang de ouders geen
zorgvuldigheidsnorm hebben geschonden worden ze afgewezen.
Argument van defensieve geneeskunde: medische hulpverleners gaan door angst van
aansprakelijkheid juist aansturen op abortus bijv. HR: we vrezen dit effect niet, de norm voor
aansprakelijkheid blijft of de hulpverlener als redelijk bekwaam hulpverlener heeft gedaan wat
van hem wordt verwacht.
Functies van het aansprakelijkheidsrecht
1. Compensatie (inclusief corrigerende rechtvaardigheid)
2. Genoegdoening (inclusief niet- financiële belangen)
3. Preventie (inclusief kostenallocatie, risicospreiding en vermijden van inefficiënt gedrag)
Compensatie
Herstel in de oude toestand (restitutio in integrum)
Schadevergoeding in geld of in natura art. 6:103 BW
Materiële en immateriële schadevergoeding art. 6:106 BW
Remedies: schadevergoeding, verklaring voor recht, rechterlijk bevel
2
,We straffen niet in het schadevergoedingsrecht. Dat is in Amerika wel.
Corrigerende en verdelende rechtvaardigheid: rechtvaardigheid als herstel. Symmetrie
tussen de schade en schadevergoeding. De balans moet hersteld worden.
Verdelende rechtvaardigheid= rechtvaardigheid tussen een groep, eerlijke verdeling van
bijv. De verdeling van een taart. Iedereen krijgt een evengoed stuk.
Uitzondering art. 6:109 BW= matigingsrecht!!!!!!!!!!!!!
Vestiging en omvang van de aansprakelijkheid (art. 6:162 en 98 BW): corrigerende
respectievelijke distributievelijke rechtvaardigheid
Compensatie en HR baby Kelly
Toewijzing vordering gerechtvaardigd door corrigerende rechtvaardigheid?
Vordering ouders: er is geen gelijkheid tussen onrecht en herstel.
Vordering van Kelly: er is geen gelijkheid tussen onrecht en herstel.
Fout en compensatie: niet twee zijden van dezelfde medaille.
Andere legitimaties:
- Preventie? Waarschijnlijk niet.
- Genoegdoening? Waarschijnlijk wel!
Genoegdoening
Twee kanten: erkenning en boetedoening
Genoegdoening voor aansprakelijkheid in de zaak van baby Kelly?
Verklaring voor recht (moreel- declaratoir)= er wordt aansprakelijkheid aangenomen zonder
financiële compensatie/ schadevergoeding. (dus erkenning en toerekening)
HR Jeffrey
Jeffrey had een bewegingsstoornis. Hij kreeg daarom zwemtherapie in een zwembad in een
ziekenhuis. Op een slechte dag ging iedereen afzonderlijk douchen. Jeffrey viel in het zwembad
en verdronk. De ouders van Jeffrey willen een verklaring van recht zodat ze het verdriet van de
dood kunnen verwerken. Ze willen erkenning van het ziekenhuis, dat het ziekenhuis
aansprakelijk is.
Art. 3:103 BW: “zonder voldoende belang komt niemand een rechtsvordering toe.” Volgens het
Hof was rouwverwerking een zuiver emotioneel belang, niet een voldoende belang in de zin van
art. 3:103 BW.
HR zegt: zuiver emotioneel belang is niet een voldoende belang in de zin van art. 3:103 BW. er
is een zakelijk of financieel belang nodig.
HR Hangmat: schadevergoeding zonder genoegdoening-> vastgestelde aansprakelijkheid met
schadevergoeding zonder genoegdoening.
Een pilaar kwam op een vrouw terecht, gevolg: dwarslaesie. Hoofdelijke aansprakelijkheid= dat
de benadeelde beide partijen voor het geheel aansprakelijk stelt. Mevrouw stelde haar man en
de verzekeringsmaatschappij aansprakelijk. Uitleg Art. 6:174 BW.
Waarom stelde de vrouw haar man aansprakelijk? Om via haar bij de
aansprakelijkheidsverzekering te komen. Het ging bij de vrouw puur om schadevergoeding.
3
, HR Srebrenica: welke niet- financiële belangen zijn legitiem in het aansprakelijkheidsrecht:
erkenning, waarheidsvinding, verantwoordelijkheid -> vastgestelde aansprakelijkheid zonder
schadevergoeding met genoegdoening
Preventie: met aansprakelijkheid de toekomst te beïnvloeden.
- Aansprakelijkheid en handhaving
- Aansprakelijkheid en defensief gedrag “chilling effect”
- Kostenallocatie, risicospreiding en vermijden van inefficiënt gedrag
Functies van het aansprakelijkheidsrecht
- Compensatie- de juridische financiële doelstelling
- Genoegdoening- de moreel- psychologische doelstelling
- Preventie- de feitelijke- economische doelstelling
In wisselende combinaties rechtvaardigen zijn aansprakelijkheid: driebanden
“Ieder draagt zijn eigen schade” tenzij er een goede rechtsgrond is.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper astrdpd. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.