In het collegejaar 2021/2022 heb ik de collegeaantekeningen uitgewerkt en samengevoegd. Daarnaast heb ik het boek gelezen en relevante stukken ter aanvulling aan deze samenvatting toegevoegd. Aan de hand van deze samenvatting heb ik zelf een 8 gehaald!
Inhoudsopgave
Week 1A: Introductie tot de interne markt..................................................................................................... 1
Hoorcollege 1B: vrij verkeer van goederen..................................................................................................... 5
Hoorcollege 2A: vrij verkeer van diensten.................................................................................................... 12
Week 2B: de vrijheid van vestiging en het vrij verkeer van kapitaal..............................................................15
Hoorcollege 3A: Vrij verkeer van werknemers en Unieburgers......................................................................20
Week 3B: het vrij verkeer van personen en Unieburgers...............................................................................22
Week 4b: mededingingsrecht Artikelen 102 en 106 (1) VWEU.......................................................................31
Hoorcollege 5A: besluitvormingsprocedures en bevoegdheidsuitoefening....................................................37
Hoorcollege 5b: fundamentele rechten: verplichtingen voor de Eu en lidstaten............................................40
Week 6A: Effecten in de nationale rechtsorde 1: voorrang, rechtstreekse werking, procedurele autonomie,
staatsaansprakelijkheid............................................................................................................................... 43
Hoorcollege 6b: Effecten in de nationale rechtsorde 2: doorwerking van richtlijnen, algemene
rechtsbeginselen en fundamentele rechten Algemene rechtsbeginselen......................................................47
Hoorcollege 7A: Rechtsbescherming 1: handelingen van lidstaten: prejudiciële vraag - het stelsel van
rechtsbescherming en gerechtelijk toezicht..................................................................................................49
Week 7B: Rechtsbescherming 2: handelingen van Eu: de procedure tot nietigverklaring (gerechtelijke
controle op de Eu en haar instellingen)........................................................................................................ 52
Week 1A: Introductie tot de interne markt
Algemeen: interne markt
Wat is de interne markt?
Art. 26 VWEU: de unie stelt de maatregelen vast die bestemd zijn om de interne markt tot
uitdrukking te brengen en de werking ervan te verzekeren. Het is een ruimte zonder
binnengrenzen waarin het vrij verkeer van personen, diensten, goederen en kapitaal is
gewaarborgd volgens de bepalingen van de verdragen. Productiefactoren kunnen vrij
bewegen over de interne markt.
-Er zijn bepaalde economische aspecten die we hebben onderkend waarvan we
zeggen dat deze zich vrij tussen landen kunnen bewegen.
-Art. 3 lid 3 VEU: De unie brengt de interne markt tot stand en zet zich hiervoor in.
-De verdragsregels beogen marktintegratie te bewerkstelligen.
,Het beleid van de Unie is gericht op het samenvoegen van de economieën van de lidstaten
tot een grote economie, waarbinnen de grenzen tussen de lidstaten voor wat betreft de
economische activiteiten niet langer bestaan. Zie artikel 3 lid 3 VEU
Wat zijn de doelstellingen van de Unie?
De bevordering van haar vrede, haar waarden en het welzijn van haar volkeren.
Welke stadia van marktintegratie zijn er?
1. Vrijhandelszone: deelnemende staten spreken af om de handel ten aanzien van goederen
vrij te maken, afkomstige vanuit de deelnemende lidstaten.
2. Douane unie: afspreken om een gemeenschappen handelsbeleid te gaan voeren ten
opzichte van derde landen.
3.
Waarom hebben we een interne markt?
Art. 1 en 3 VEU: we doen dit sinds de WOII. Het komt voort uit het feit dat we als iets
verkeerd gaat een oorlog. Zouden we niet kunnen zorgen dat we in het algemeen
vooruitgaan en dan gaat iedereen vooruit.
Waaruit bestaat de interne markt?
1. Vrij verkeer van goederen (art. 30, 34-36 en 110 VWEU)
2. Vrij verkeer van personen.
A. Werknemers – art. 45 VWEU -> was eerst een economisch component i.p.v. een
mens.
B. Zelfstandigen – art. 49 VWEU.
3. Vrij verkeer van diensten (art. 56-62 VWEU)
Voorbeelden: onderwijs geven, verzekeringsmaatschappijen.
4. Vrij verkeer van kapitaal (art. 63-65 VWEU).
5. Unieburgerschap (art. 20 en 21 VWEU)
6. Onvervalste mededinging (art. 101, 102 en 106 VWEU).
Uitgangspunt: Elk economisch element moet vrijelijk binnen de economische binnengrenzen
kunnen bewegen.
Wat is positieve en negatieve integratie?
Probleem: De pure focus van het regelen van je eigen markt intrinsiek een belemmering
vormt voor de mogelijkheden van andere lidstaten.
1. Negatieve integratie: het verbieden van regels van de lidstaten die het vrije verkeer
belemmeren.
-Zie je vaak in het verdrag.
-Dingen die niet langer mogen tussen lidstaten.
-Lidstaten mogen bepaald gedrag niet meer vertonen.
2. Positieve integratie: het vervangen van verschillende nationale regels door een Europese
norm.
-Harmonisatie = Eu neemt in principe alleen ‘wetgeving’ aan wanneer er een
vaststelling is van de commissie. Een deel van de interne markt werkt niet goed. Als
we gezamenlijke regels aannemen zal dit probleem verholpen worden.
2
, -Nationale regelgeving wordt vervangen door uniforme Eu-standaarden.
Geen harmonisatie?
-Voor goederen is er in beginsel geen harmonisatie.
-Tot het moment van harmonisatie zijn er geen Europees regels en gelden alleen de regels
uit het verdrag.
-De verboden in het verdrag vormen het beoordelingskader van nationale regels.
Wel harmonisatie?
-Lex specialis. Deze regeling vormt in eerste instantie het toetsingskader.
-Europese secundaire wetgeving vormt het beoordelingskader van nationale regels.
-Niet oplossen door lex specialis? Dan kijk je naar de verboden in de verdragen.
Hoe slaagt de Europese integratie?
Constitutionalisering – zie de 3 kernwaarden.
1. Autonome rechtsorde.
2. Rechtstreekse werking
3. Voorrang
Prejudiciële vraagprocedure (267 VWEU)
-HvJEU behandelt grotendeels zaken van nationale rechters die denken dat hun probleem
een Europees component bevat en zij weten niet zo goed hoe zij dit moeten toepassen in
deze nationale context.
-Van Gend en Loos: ging over de grens naar België. Ging over tarifaire beperkingen en of er
nog belastingen over geheven kon worden. Negatieve integratie speelde in deze zaak.
Nederland zei: ik ben een land en nadat ik lid ben geworden deze wetgeving genomen en
dat is de meest recente regeling en aldus het geldende recht. Kwam voor de Nederlandse
rechter en wist het niet. Vroeg het HVJEU wat rechtens juist was.
Autonomie van het Eu-recht
Van Gend en Loos:
-Het is meer dan een overeenkomst die slechts wederzijdse verplichtingen schept tussen de
verdragsluitende mogendheden schept.
-In tegenstelling van de VN.
-De gemeenschap vormt in het volkenrecht een nieuwe rechtsorde ten bate waarvan de
lidstaten hun soevereiniteit hebben begrensd.
-Binnen de grenzen van NL mag NL doen en laten wat zij wil. Bij de Eu heb je op een
beperkt gebied deze bevoegdheid overgedragen.
-Lidstaten en onderdanen zijn gerechtigd.
-Dode letter als een gewone burger/onderneming geen gebruik kan maken van de
rechten in het verdrag.
Rechtstreekse werking
Van Gend en Loos: Rechtstreekse werking indien de wetgeving voldoende duidelijk en
onvoorwaardelijk is.
Voorrang;
3
, Costa/ENEL; het systeem werkt alleen wanneer het Europese systeem voorrang heeft boven
het nationale recht. Anders zal er een versnippering plaatsvinden.
-Art. 4 VEU
Bevoegdheidsverdeling
Attributie:
Betekenis: Eu kan niks, tenzij de lidstaten deze bevoegdheid uitdrukkelijk hebben
geattribueerd.
-Bevoegdheidsoverdracht is terug te vinden in de verdragen want het dient expliciet te
gebeuren.
1. Art. 3 VWEU: Exclusieve bevoegdheden: lidstaten hebben niks meer te zeggen.
-Verdeling visquota in wateren rondom de Eu.
2. Art. 4 VWEU; Gedeelde bevoegdheden: ligt in principe bij de lidstaten, tenzij het niet meer
werkt.
-Interne markt.
3. Art. 6 VWEU: Ondersteunende bevoegdheden: in de hoek van de lidstaat, maar de Eu
heeft een ondersteunende rol.
-Onderwijs en toerisme.
Hoe weet ik of de Eu daadwerkelijk iets mag doen?
1. Kijken in de bevoegdheden OF ze iets mogen doen.
2. HOE ze het moeten doen staat in een rechtsgrondslag.
-Voorbeelden:
-Art. 114 VWEU: wie + wat + procedure die ze moeten volgen.
Artikel 114 en 115 VWEU zijn van belang voor artikel de interne markt.
-Art. 192 VWEU: wie + wat + procedure die ze moeten volgen.
Voorbeeld: positieve integratie
Tabaksreclamerichtlijn
Casus: het ging om een verbod op reclame voor tabak. Volgens de commissie hadden landen
hier moeite mee en wisten zij niet hoe ze hier mee om moesten gaan. De commissie wilde
gaan harmoniseren op grond van art. 114 VWEU.
Rechtsvraag: gaat het wel om het verbeteren van de interne markt voor de producten met
tabaksreclame of gaat het om de volksgezondheid?
Argumenten: Er wordt gebruik gemaakt van een harmonisatievoordeel, terwijl er volgens
Duitsland helemaal geen problemen zijn. Volgens Duitsland is het een verkapte vorm van
harmonisatie. Daarbij is volksgezondheid bij uitstek een nationaal ding.
Analyse HVJEU: RO 95: we moeten kijken naar de rol van de Eu in dit proces. We moeten
toetsen of het werkelijk bijdraagt tot de belemmering van het vrij verkeer en de
mededingingsverstoringen worden weggenomen. Je moet kijken of de richtlijn bijdraagt aan
het vergemakkelijken van het handelsverkeer. Als het al iets doet zorgt het voor
mededingingsverstoringen.
Conclusie: je bent niet bezig met het verbeteren van de interne markt, maar je bent aan het
verslechteren. Het doel van het instrument is het makkelijker maken van handel en niet het
bemoeilijken. Artikel 114 VWEU mag alleen gebruikt worden wanneer een
harmonisatiemaatregel belemmeringen van het vrije verkeer wegneemt of merkbare
verstoringen van de markt wegneemt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkelennips. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
