Samenvatting
Geschiedenis examenkatern samenvattingen hoofdstuk 2 t/m 5
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Geschiedenis examenkatern samenvattingen hoofdstuk 2 t/m 5
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
Voorbeeld 3 van de 27 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Steden en burgers in de lage landen 1050 – 1700Vanaf het jaar 925 hoorde het grondgebied dat nu Nederland, Luxemburg en een deel van Belgie
vormt tot het Duitse rijk. Heir was het hoogste gezag officieel in handen van de Duitse koning of
keizer.
Pas in de 14e en 15e eeuw werden de Nederland een politieke eenheid. Dit kwam door:
- de stedengroei
- het streven van de hertogen van Bourgondie om de lage landen in hun bezit te krijgen.
In de 11e eeuw vonden er in Europa veel veranderingen plaats:
- de landbouw veranderde.
- de bevolking groeide.
- er ontstond een monetaire economie van grote omvang.
Als gevolg van het verbeterde klimaat aan het einde van de vroege middeleeuwen kwamen er
vernieuwingen in de landbouw:
- ontginningen van bos en heide.
- droogleggen van gebieden met behulp van windmolens.
- verbetering van landbouwwerktuigen.
- invoering van het drieslagstelsel.
Door het hebben van meer en beter voedsel groeidde de bevolking tussen 1000 en 1300.
Na 1350 daalde de bevolking weer door:
- klimaatverslechtering
- de zwarte dood
Door de hogere productie van de landbouw kwamen er voedseloverschotten die konden verkocht
worden in nabijgelegen steden.
De groei van de lokale handel en de groei van de internationale handen waren belangrijk.
In sommige steden werden stapelplaatsen aangelegd en jaarmarkten begonnen met het spele nvan
een grote rol in de handel.
De handel groeide ook door het verbeterde transport.
Toenamen handel → toenamen nijverheid
In de 13e eeuw ontstond door de groei van de internationale handel de wisselbrief.
In de lage landen ontwikkelde zich een van de meest verstedelijke gebieden van Europa.
Dit had drie oorzaken:
- gunstige geografische omstandigheden.
- meer bescherming van landsheren, hoge edelen en geestelijken en stadsbesturen.
- meer samenwerking tussen steden.
Stedelingen kochten zelfbestuur in de vorm van stadsrechten om hun economische belangen te
beschermen.
Stadsrechten hielden meestal in:
- geen verplichtingen meer tegenover de grootgrondbezitter.
- zelf hun bestuur en rechtspraak mogen regelen.
. Zelf mogen bepalen wie poorter is en wie niet.
Elke stad was het centrum van een verzorgingsgebied. In een verzorgingsgebied hadden de
bewoners met elkaar te maken op economisch en politiek gebied.
,De steden hadden mensen nodig van het platteland om hunzelf in stand te houden. Er kwam een
voortdurende stroom van mensen naar de stad door de volgende factoren:
- de stad bood meer kansen op werk.
- er was juridische bescherming.
- kans op scholing → meer kans op de arbeidsmarkt.
Rijke koopliederen versterkten hun positie door:
- organisatie in koopliedengilden.
- leningen te verstrekken aan edelleden.
Rijke koopliederen werden ook wel patriciers genoemd, burgers die in de steden de macht hadden.
De patriciers kwamen te staan tegenover het gemeen, de rest van de stedelijke bevolking.
Onder het gemeen verstaan we:
- ambachtslieden
- dagloners
- werklozen
Er ontstonden steeds meer spanningen over het bestuur, werkomstandigheden en de beloningen
ervan:
- Patriciers maakten als enige van de bevolking deel uit van het stadsbestuur. Het gemeen was daar
op tegen.
- De dagloners die het grootste gedeelte van de bevolking vormde hadden geen vast inkomen. Bij
hun was er veel onvrede,vooral bij economische tegenslagen.
Met de guldensporenslag lieten Vlaamse ambachtslieden en boeren in 1302 zien dat ze waren
opgewassen tegen patriciers en feodale heren.
Franse koning Filips de Schone wou Vlaanderen bij zijn rijk toevoegen maar de graaf van
Vlaanderen, Gewijde van Dampierre, vond daar niets voor.De Franse koning sloot een
bondgenootschap met het patriciaat en de graaf an Vlaanderen met de ambachtslieden, het grootste
deel van de Vlaamse edelen en de bevolking van het platteland. Uiteindelijk wonnnen de vlamingen
de slag.
Eerst was Atrecht het centrum van nijverwijd. Dit werd in 1300 overgenomen door Vlaamse steden
zoals Brugge. Brugge werd het centrum van de handel tussen Zuid en Noord-Europa.
Rond 1300 waren Vlaanderen en Brabant het economsiche zwaartepiunt van de Nederlandse
gewesten.
Brugge ging de rol als handelscentrum spelen in een netwerk van een groot antal steden in de Lage
Landen.
Binnen het netwerk verstekte elke stad zijn eigen positie en het netwerk als geheel door:
- innovatie op allerlei gebieden
- schaalvergroting
In het stedelijke netwerk hadden Antwerpen, Brugge en Amsterdam elk een eigen positie:
- Antwerpen had een goede verbinding met het Europese achterland en toegankelijkheid tot nieuwe
zeeschepen.
- In Brugge ontstond de eerste koopmansbeurs.
- Het noorden van Amsterdam was een gespecialiseerde voorhaven geworden voor de graanhandel
met het Oostzeegebied.
, De steden zorgen voor invloed op de sociale zorg en het onderwijs. Ook gingen stadsbesturen
ideeen ontwikkelen over het algemeen belang (bonum commune) van de stedelingen. Met het
dienen van het algemeen belang door stadsbesturen werd bedoeld:
- het stadsbestuur had monopolie op het gebruik van geweld.
- als je, je niet hield aan de regels van het stadsbestuur stond er een strenge straf op je te wachten.
- er werden openbare gebouwen gebouwd zoals het stadshuis.
- in het belang van de stad konden maatregelen nodig en ingevoerd worden die in strijd waren met
particuliere belangen en met oude rechtsgebruiken.
Moderne Devotie is de individuele vroomheid die tot uiting wordt gebracht door arbeid en
bezinning door het lezen van nieuwe bijbelvertalingen en boeken met christelijke leefregels.
De kerk aanvaarde de Moderne Devotie binnen de grenzen van het kloosterwezen .
De Moderne Devotie was een beweging in Bourgondisch nedeerland.
Een Europees verschijnsel dat in de steden opkwam was het onstaan van bedelorden: religieuze
orden die geen bezit wilde hebben, in armoede wilden leven en in hun levensonderhoud voorzagen
door bedelen of dankzij geschenken. Hun besteden al hun tijd aan godsdienstig werk.
Filips de Goede, hertog van Bourgondie (1419-1467) ging een centralisatiepolitiek voeren met als
doel al de gewesten een eenheid te maken en daardoor zelf meer macht te kunnen verkrijgen.
Hij nam hiervoor drie maatregelen:
- hij verplaatste zijn hof van Bourgondie naar Vlaanderen.
- hij ging het bestuur in zijn gewesten centraliseren door het instellen van de Staten-Generaal.
- in alle hertogdommen en graafschappen stelde hij de standhouders aan als zijn
vertegenwoordigers.
Buitenlandse politiek: Filips de goede + statengeneraal
Binnenlandse politiek: particularisme, elke stad besliste zelf over interne zaken.
Na Filips de Goede werd zijn zoon Karel de Stoute hertog. Karele werd later opgevolgd door zijn
dochter Maria.
Vanaf 1477 kwamen de Zuidelijke Nederlanden, Holland en Zeeland onder Habsburg gezag toen
hertog Maria trouwde met Maximiliaan van Habsburg.
Na Maria's overleiden volgde Maximiliaan haar op als hertog.
In 1494 werd Maximiliaam keizer van het Duitse Rijk.
Hun zoon Filips de Schone werd daarna hertog van Bourgondie en uiteindelijk werd hij opgevolgd
door Karel V. Karel V veroverde ook alle andere Nederlandse gewesten.
Doordat Karel V ook koning van Spanje was en heer van de Habsburgse erflanden maakten de
Nederlanden sinds 1516 deel uit van het Spaanse rijk. Uiteindelijk werd Karel V ook keizer van het
Duitse Rijk.
Karel V deed in 1555 afstand van de troon en werd opgevolgd door zijn zoon Filips II.
Het Habsburgse rijk werd opgesplits in twee delen:
- Oostenrijks gedeelte
- Spaans gedeelte
De Habsburgese vorsten Karel V en fillips II kwamen in botsing met de Nederlandse staten als
gevolg van:
- het doorzetten van de centralisatiepolitiek
- he uitbreiden van de centralisatiepolitiek naar de godsdienst vanwege de opkomst van
lutheranisme en calvinisme.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Chantal19971. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen