Luchtwegen
Neus/ Nase – inademen via de neus.
Functies neus: bevochtigen, klank, ruiken, verwarmen
In neus: je neusschelpen (concha nasale) die vergroten de oppervlakte van de neus. Haren in neus
houden het grove vuil tegen. In wand liggen slijmkliertjes/vlies die houdt de hele kleine stofdeeltjes
vast (zuivering) en ook dat de lucht vochtig wordt.
Versmalling neus ter voorkoming van grotere delen door naar boven kunnen (denk aan kraaltje bij
kind, liefst niet voorbij de neusschelpen).
Plexus van kiesselbach zorgt ervoor dat de lucht warm wordt. Bovenin neus de neusamandel
(adenoïde).
Ontsteking van het neusslijmvlies = rhinitis. Kan komen door verkoudheidsvirus of door allergie
(hooikoorts) en bij de sinusitis.
Verkoudheid: komt virus binnen, neusslijmvlies gaat zwellen, doorgang wordt smaller. Minder ruimte
voor lucht, gevoel van verstopte neus. Neus gaat lopen, vocht wat in het slijmvlies gemaakt wordt
druppelt eruit. Lichaam ruimt verkoudheidsvirus vanzelf op. Kan wel stomen, warme lucht met wat
zout langs het slijmvlies wordt het slijmvlies iets dunner. Neusspray kan ook, zelfde verhaal is wat
duurder. Neusspray = 1 WK en niet langer gebruiken. Xylometazoline mag je een week gebruiken
want uiteindelijk gaan slijmvliezen er weer van zwellen (i.v.m. prikkelend voor slijmvliezen).
Bij een echte verkoudheid zit naast rhinitis ook hoesten, keelpijn, niezen (virus niet alleen in neus
maar ook in bovenste luchtwegen, ook kwestie van uitzieken paracetamol stomen dropje etc.).
Rhinitis veroorzaakt door een allergie zal neusspray niet echt helpen. Histamine in bloed is de
oorzaak dan. Vaak zie je dan bij mensen ook dat de neus jeukt, ogen rood en branderig, tranen. En
het komt ieder jaar weer terug (hooikoortsseizoen).
Otrivin met anti histaminica, anti histaminica.
Sinusitis – holteontsteking. Kaakholtes, voorhoofdholtes. Neus staat in verbinding met holtes achter
jukbeen/wangen. Al die holtes zijn bekleed met slijmvlies en die kunnen ook opzetten/dik worden.
Dan heb je niet direct een sinusitis.
Bij een echte sinusitis zit er een bacteriële infectie in die holtes. Dik groengeel snot.
Sinusitis maxillair (ontsteking kaakholtes. Sinusitis frontalis (voorhoofdsholteontsteking).
In beide gevallen bij een verkoudheid langer dan 14 dagen. Daarbij geelgroen snot. Koorts. Pijn, met
name bij bukken en persen en tillen (druk komt er dan op). In deze gevallen ben je echt goed ziek
(niet meer aan het werken). Dokter gaat er op kloppen (voorhoofd of jukbeenderen/wangen). Als ze
vol zitten krijg je andere weerkaatsing van het geluid. Nas endoscopie, met slangetje kijken hoe het
eruit ziet, maar vaak kom je er niet doorheen. Kan eventueel nog met een echo of foto van sinussen.
Meestal een antibiotica.
Endocarditis en acuut reuma is een complicatie als gevolg van een sinusitis.
Laryngitis – ontsteking van het strottenhoofd. Bij verkoudheid; slijmvliezen van het strottenhoofd
kan meegaan in de ontsteking. In je strottenhoofd zitten o.a. je stembanden. Als slijmvlies gaat
zwellen kan je je stembanden niet zo goed spannen en ontspannen waardoor je een hese stem krijgt.
Stembanden kunnen geïrriteerd raken (hebben ook heel dun slijmlaagje) waardoor praten ook een
, beetje pijn kan doen. Gaat net als verkoudheidsvirus vanzelf over. Dropje en niet praten. Sommige
mensen gaan fluisteren, dat is niet zo goed voor de stembanden. Over het algemeen onschuldig.
Specifieke vorm van laryngitis is de pseudokroep, veroorzaakt door speciaal soort virus: para-
influenza-virus. Hierbij zie je dat de ontsteking in het strottenhoofd gepaard gaat met een
verkramping van het strottenhoofd. Komt voor bij kinderen tot een jaar of 8. Zeehondenblafje, droge
keffende hoest door een nauwere luchtpijp die het lichaam wil openen. Vochtige lucht helpt het
strottenhoofd te ontspannen (badkamer, warme douche aan en daar zitten). Het gaat in aanvallen en
zakt vanzelf weer weg. Aanval duurt niet lang, max een kwartier. Komt een kind er niet uit kan de HA
een spierverslappend middel geven.
Als mensen langer hees zijn dan twee weken sowieso een consult. Kan heel onschuldig zijn
(stembanden niet veel gebruiken o.i.d. of roken) maar minder leuk zijn de carcinomen in dit gebied.
Knobbeltjes (poliepjes) op stembanden geven ook heesheid. Afhankelijk van hoeveelheid last (of bij
kwaadaardig) is het te verwijderen door de KNO-arts.
Faryngitis – ontsteking van de keelholte/ keelontsteking
Meestal veroorzaakt door verkoudheid/virus. Kan ook mede veroorzaakt worden door een tonsillitis.
Keel rood/soms gezwollen. Pijn bij slikken. We doen er over het algemeen niet veel tegen. Advies:
paracetamol tegen pijn, dropje, thee met honing. Viraal, dus uitzieken.
Opletten op het moment dat de patiënt koorts gaat krijgen, dan is de vraag of hij witte stipjes in de
keel ziet. Dan heb je te maken met een bacteriële en die kan je behandelen met antibiotica. De
patiënt is dan ook een stuk zieker. Kan ook dat patiënt moeite krijgt met slikken i.v.m. slijm.
Achter in keel twee tonsillen, die kunnen ook ontsteken tonsillitis. Dit zie je vaak bij kinderen
(i.v.m. afweersysteem opbouwen waar tonsillen heel actief zijn). Rood, pijnlijk, slikprobleem. Bij
flinke ontsteking kunnen er ook witte puntjes op komen. Lymfeklieren gezwollen. Meestal met
antibiotica te verhelpen maar bij vaker dan kunnen ze geknipt worden. Kan ook viraal, dan minder
erge klachten net als bij faryngitis.
Tonsillectomie bij KNO-arts. Bij volwassenen meer kans op nabloedingen.
Adenoitis – ontsteking van neusamandel. Rood, geïrriteerd, zwellen. Meestal begin viraal, kan
bacterieel worden. Ook deze kan verwijderd maar nooit helemaal. Soort ui, die pellen ze af, maar
kern blijft zitten en die kan weer aangroeien.
Epiglottis – ontsteking van de strottenklep. Pijn bij slikken, koorts, heesheid, kwijlen, ziek. Gaat in
hele korte tijd (groot verschil met de verkoudheid/keelontstekingen e.d.). Benauwdheid (omdat klep
niet heel goed meer kan openen) hoorbare ademhaling. Kan lijden tot echte verstikking. Meestal
oorzaak een virus: HIP virus. Ze vaccineren er nu tegen en je ziet het bij kinderen bijna niet meer. Bij
volwassenen zie je hem wel, die zijn niet gevaccineerd. Is een influenza type B. Nadeel dat je er niet
heel veel aan kan doen. Hij kan ook bacterieel zijn, in dat geval kan je met AB bestrijden. Maar je
weet het niet direct. Urgentie hoog, soms mensen op IC, tracheotomie, soms starten met
corticosteroïden (dexamethason) (ontstekingsremmend/gaat de reactie tegen/ zwelling afnemen).
Het RS-virus - verkoudheidsvirus vooral gevaarlijk bij kleine kinderen onder de 2 jaar. Jonger dan 6
maanden moet je extra alert zijn. Heel veel kinderen komen er mee in aanraking maar niet
erg/merken soms niet eens. Maar hoesten voor baby is heel erg vermoeiend, dan hoesten ze niet
goed genoeg en sluit het slijm de bronchiale af en kan het kind stikken. Extra-extra alert bij de
prematuren vooral voor de 37 weken. Longen functioneren nog niet 100% kans op ontstekingen en
verslikkingen nog groter. Je kan prematuur kindje ertegen laten vaccineren.