AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT
Tilburg University
2021-2022
Samenvatting jurisprudentie
© 2022 L.D. de Graaf
, Blok 1: Doelen/functies van aansprakelijkheidsrecht en vestiging van aansprakelijkheid
Hoorcollege 1: Doelen en functies van het aansprakelijkheidsrecht
HR 21 februari 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2286, NJ 1999/145 (Wrongful birth);
HR 9 oktober 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2735, NJ 1998/853 (Jeffrey);
HR 18 maart 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR5213, NJ 2006/606 (Baby Kelly);
HR 6 september 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ9228, NJ 2015/376 (Srebrenica);
HR 20 december 2019, ECLI:NL:HR:2019:2006, NJ 2020/41 (Urgenda).
HR 21 februari 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2286, NJ 1999/145 (Wrongful birth)
Feiten
Nadat een arts een vrouw heeft geopereerd vergeet hij om haar spiraaltje terug te plaatsen. De
vrouw was hier niet van op de hoogte en werd, nadat zij seksueel contact met haar man heeft
gehad, zwanger. De vrouw en de man hadden er grotendeels vanwege hun financiële situatie,
voor gekozen om geen kinderen te nemen. De vrouw spreekt de arts derhalve aan tot een
vergoeding van de opvoedkosten van het kind, smartengeld en gederfde inkomsten, omdat zij
wegens de geboorte van het kind niet meer heeft kunnen werken.
Rechtsvraag
Is de arts aansprakelijk voor de kosten van de verzorging en de opvoeding van het kind
(vermogensschade) en inkomstenderving van de vrouw door zwangerschap en geboorte kind
wegens de door hem gemaakte fout?
Samenvatting
Het gaat hier om een medische fout van de arts die aldus op hem toe te rekenen wijze is
tekortgeschoten in de nakoming van zijn verbintenis uit de behandelingsovereenkomst met de
vrouw. In verband met art. 6:74, 6:96 en 6:98 BW, in onderlinge samenhang gelezen, brengt dit
mee dat de arts aansprakelijk is voor alle vermogensschade die in zodanig verband met die fout
staat dat zij hem naar de maatstaf van art. 6:98 BW als een gevolg van die fout kan worden
toegerekend. Hiervoor is in beginsel voldoende dat door de desbetreffende fout een risico is
geschapen, dat zich vervolgens heeft verwezenlijkt. Dat geval heeft zich hier voorgedaan. Een
gezinsplanning als hier aan de orde, strekt, naar moet worden aangenomen, in het algemeen
tenminste mede ertoe de gezinsomvang af te stemmen op de financiële mogelijkheden die de
ouders verwachten te zullen hebben. De schade waarvan hier vergoeding wordt verlangd,
bestaat in kosten waarvan alleen reeds wegens hun omvang moet worden aangenomen dat zij
gedurende de minderjarigheid van het kind in beginsel mede de financiële armslag van het gezin
zullen gaan bepalen. Dergelijke kosten zijn onmiskenbaar vermogensschade en deze schade
moet aan de arts als een gevolg van deze gebeurtenis worden toegerekend.
Ook inkomensderving als gevolg van zwangerschap en geboorte van het kind komt in een geval
als het onderhavige in beginsel voor vergoeding in aanmerking. Bij de beantwoording van de
vraag of de vrouw op die vergoeding aanspraak kan maken, zal moeten worden beoordeeld of
haar keuze om tijdelijk niet te werken in de gegeven omstandigheden redelijk is.
Rechtsregel
De kosten voor verzorging en opvoeding van een kind kunnen aangemerkt worden als
vermogensschade waarvoor een arts bij een medische fout aansprakelijk kan zijn. Indien de
2
©2022 L.D. de Graaf
, vrouw door de zwangerschap en de geboorte van het kind inkomsten mist, dan kan dit ook
worden aangemerkt als vergoedbare schade.
HR 9 oktober 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZC2735, NJ 1998/853 (Jeffrey)
Feiten
De ouders van een kind dat is verdronken na afloop van door een therapeute gegeven
zwemtherapie, spreken de Vereniging aan die het ziekenhuis in stand houdt waarin de
zwemtherapeute werkzaam was. Zij vorderen een verklaring voor recht dat de Vereniging
aansprakelijk is alsmede ƒ 2500 schadevergoeding. Het hof verklaart de ouders niet-
ontvankelijk omdat aan een zuiver emotioneel belang rechtens geen relevant belang kan worden
toegekend; de vordering tot schadevergoeding wordt afgewezen omdat de ouders een
specificatie van de (betwiste) vordering tot schadevergoeding achterwege hebben gelaten.
Rechtsvraag
Valt een zuiver emotioneel belang aan te merken als voldoende belang in de zin van artikel
3:303 BW?
Samenvatting
De ouders hebben volstaan met de volgende summiere aanduiding van de gestelde schade:
‘reiskosten’ en ‘nieuwe kleren voor Jeffrey gekocht etc.’. Dat het hof deze aanduiding niet als
voldoende specificatie heeft aangemerkt, berust op een aan het hof voorbehouden feitelijk
oordeel. Kennelijk heeft het hof het niet als een feit van algemene bekendheid beschouwd dat
dergelijke niet door verzekering gedekte kosten in alle gevallen worden gemaakt. Aldus heeft
het hof niet blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.
Tekst noch strekking van art. 3:303 biedt steun voor de opvatting dat dit artikel als een
toepassing kan worden gezien van art. 3:13 lid 2. Die steun is ook niet te vinden in de
geschiedenis van de totstandkoming van deze bepalingen (zie Parl. Gesch. Boek 3, p. 916).
Het hof heeft tot uitdrukking gebracht dat het belang dat de ouders hebben bij de verklaring
voor recht, te weten: dat zij pas een zinvol begin met het verwerken van de dood van het kind
kunnen maken als de aansprakelijkheid van de Vereniging is vastgesteld, een zuiver emotioneel
belang is en hoe zwaarwegend ook, niet kan worden aangemerkt als voldoende belang als
bedoeld in art. 3:303. Het hof heeft niet een te beperkte betekenis toegekend aan ‘voldoende
belang’ als bedoeld in art. 3:303 door ‘zuiver emotioneel’ belang niet aan te merken als
‘voldoende belang’.
Rechtsregel
Een zuiver emotioneel belang, hoe zwaarwegend ook, kan niet worden aangemerkt als
voldoende belang als bedoeld in art. 3:303 BW, een bepaling die niet kan worden gezien als een
toepassing van art. 3:13 lid 2 (misbruik van bevoegdheid).
3
©2022 L.D. de Graaf
, HR 18 maart 2005, ECLI:NL:HR:2005:AR5213, NJ 2006/606 (Baby Kelly)
Feiten
Een stel had al twee keer een miskraam gehad en daarna een gezonde dochter gekregen. Het
stel wist dat in de familie van de man een chromosale afwijking voorkwam. Toen de vrouw
opnieuw zwanger raakte, vertelde zij aan de verloskundige dat zij een prenataal onderzoek
wilde, omdat zij geen gehandicapt kind wilde. De verloskundige zei dat zij geen aanleiding
voor een prenataal onderzoek zag en voerde deze derhalve niet uit. Na de geboorte van het
dochtertje, Kelly, bleek al gauw dat zij aan de chromosale afwijking leed en ernstig gehandicapt
was. De ouders stelde het ziekenhuis en de verloskundige aansprakelijk en vorderde
schadevergoeding voor zichzelf en voor hun dochtertje.
NB: onderscheid tussen informatiefout en kunstfout. Bij een kunstfout gaat het om een fout
door een ander waardoor de gezonde vrucht is beschadigd. Bij een informatiefout gaat het om
aangeboren beperkingen die ten onrechte niet voor de geboorte is vastgesteld. Fout ligt niet in
veroorzaken van de beperkingen maar in het verzuim om de beperking te onderzoeken en te
bekijken.
Rechtsvraag
Is de zorgverlener aansprakelijk voor het onrechtmatige leven van de benadeelde dat deze liever
niet geleefd zou hebben en dat de zorgverlener had kunnen voorkomen?
Art. 7:446 en 7:453 BW: medische behandelovereenkomst, goed hulpverlener?
Beroepsfout in de zin van artikel 7:453 BW? Heeft ze zich gedragen als een goed hulpverlener
gelet op de professionele standaarden die hiervoor gelden? Heeft ze zich gehandeld als een
redelijk bekwame hulpverlener?
Causaal verband: c.s.q.n. (art. 6:74, 162 BW) en toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW)
Schuldenaar is verplicht de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden. (daardoor
wijst conditio sine qua non verband uit
Schade die hij dientengevolge lijdt (dientengevolge drukt de causaliteitsvereiste in de zin van
conditio sine qua non)
Schade zou zonder de fout niet zijn ingetreden.
Art. 6:98 BW: vereiste van toerekening naar redelijkheid.
Schade: materiele en immateriële schadevergoeding
Art. 6:97 BW: hoe te begroten? Vergelijken met…?
Art. 6:106 lid 1 onder b: lichamelijk letsel, aantasting eer en goede naam, of ‘andere
aantasting in de persoon’
Ouders Kelly hebben niet alleen materiele maar ook immateriële schade geleden.
- Keuzerecht om kind wel of niet te houden is immateriële schade nu door de fout van
verloskundige deze keuze is wegnomen. In haar persoon aangetast.
- Huidige toestand van Kelly mag je niet vergelijken met een gezond bestaan omdat
verloskundige het gezonde bestaan van Kelly niet in de hand had
4
©2022 L.D. de Graaf
