De straling van de zon is bepalend voor het leven op de aarde.
(Het duurt 8 minuten voordat zonlicht de aarde bereikt)
- Het aardoppervlak wordt direct verwarmd door de zon
- De atmosfeer wordt indirect verwarmd door de zon
- Hoe hoger in de atmosfeer, hoe lager de temperatuur (per 1000 meter, 6 graden
omlaag)
Stralings- of Energiebalans = Het overzicht van instraling en uitstraling [69 Eenheden
inkomende straling – 69
Eenheden uitgaande
straling]
Instraling = kortgolvige straling (ultravioletstraling) [100 eenheden]
Uitstraling = Langgolvige straling (infraroodstraling) [144 eenheden]
Kortgolvige instraling --> de wolken, stof en aarde weerkaatsen een deel (Reflectie /
albedo)
Langgolvige straling --> H2O en CO2 houden een deel tegen (Broeikaseffect)
Opname zonnestraling, afstaan warmtestraling = absorptie
Als de energiebalans verstoord wordt, zal de aarde eerst opwarmen en daarna afkoelen
Versterkt broeikaseffect = Het deel van het broeikaseffect dat is veroorzaakt door
handelingen van de mens.
(Uitstoot CO2, CH4 en andere gassen)
Naast de kortgolvige straling die het aardoppervlak opneemt, is er ook nog de
langgolvige straling door het broeikaseffect.
Waar op de aarde is het het warmst?
Rond de evenaar (hier heb je loodrecht invallende zonnestralen)
§2 WERELDWIJDE LUCHTSTROMEN
Atmosferische circulatie --> warme lucht is lichter en stijgt op
Troposfeer = koud --> dus die lucht koelt zeer af
Hogeluchtdrukgebieden = koude, zware/dalende lucht [Maximum]
Lagedrukgebieden = warme, lichte/stijgende lucht [Minimum]
, Lucht die van een H-gebied naar een L-gebied stroomt = wind
Sterke luchtdrukverschillen zorgen voor harde wind
Atmosferische circulatie:
- Opstijgende lucht
- Lagedrukgebied dat lucht aanzuigt
- Wind waait naar de evenaar toe
- Lucht daalt weer rond 30 graden NB/ZB (ontstaan circulatiecellen)
- Instabiele Lagedrukgebieden rond 60 graden NB/ZB
- Hogedrukgebieden op (koude) polen
Coriolis-effect / de wet van Buys Ballot:
- Passaten nabij de evenaar
- Westenwinden op gematigde breedte
- Oostenwinden rond de polen
In het noordelijk halfrond wijkt de wind af naar rechts.
In het zuidelijke halfrond wijkt de wind af naar links.
Inter-Tropische Convergentie Zone (ITCZ)
Gebied rond evenaar --> equationaal minimum
Een moesson is een wind die van de subtropische H-gebieden richting de evenaar waait,
die vervolgens onder invloed van de ITCZ kruist en van richting verandert.
Warme zeestroom: de evenaar --> de polen
Koude zeestromen: de polen --> de evenaar
Lucht- en zeestromen zorgen samen voor transport van warmte richting hogere breedte
--> een meer gelijkmatige verdeling van warmte op aarde. (Omgekeerd hetzelfde)
Uitzonderlijke positie Antarctica:
Westenwind isoleert het continent --> erg koud
└ Enorme witte ijskap die zonlicht weerkaatst, waardoor het klimaat op de hele
aarde relatief koud is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabelsnijders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.