Inhoud
Hfst 1: vooroordelen..............................................................................................................................2
Karthaagse, Griekse en Romeinse geografische kennis......................................................................2
Hoofdstuk 2: oorlog op de rand van de wereld..................................................................................4
Galliërs en Germanen.........................................................................................................................4
De oorlog tegen de Nerviërs...............................................................................................................5
Naar de grenzen der aarde.................................................................................................................6
55vc................................................................................................................................................7
Slotcampagne 55vc (genocide).......................................................................................................7
Winterkamp 55/54.........................................................................................................................8
Voorjaar 54 vc.................................................................................................................................8
Het jaar van 53 (wraakgenocide jaar).............................................................................................9
Hoofdstuk 3: het begin van de Romanisering.......................................................................................10
Hoofdstuk 4: over de Rijn.....................................................................................................................12
Germaanse aanval............................................................................................................................13
Drusus in Germanië..........................................................................................................................14
Campagne nr.2: 11vc tot de Weser..............................................................................................14
Tiberius in Germanië........................................................................................................................15
Hoofdstuk 5: een keerpunt?.................................................................................................................16
Tiberius’s Wraak expedities..............................................................................................................17
Germanicus in Germanië..................................................................................................................17
Een keerpunt? Teutoburgerwoud....................................................................................................18
Hoofdstuk 6: Chauken en Friezen.........................................................................................................19
Friese opstand..................................................................................................................................19
Hoofdstuk 7: de Romanisering.............................................................................................................20
Gewapende vrede...........................................................................................................................20
Gallia Belgica en Neder-Germanië....................................................................................................21
1
,Hfst 1: vooroordelen
De intocht van een god
-De intocht van een god: dat moet het voor onze voorouders zijn geweest toen het leger van Gaius
Julius Caesar in de zomer van 57 v.Chr. de Lage Landen binnenmarcheerde.
-Helemaal onbekend waren de invallers niet. Doordat er handelscontacten waren, hadden de Belgen
in de eerste eeuw v.Chr. al een smaak voor Mediterrane producten ontwikkeld.
-Nu ze voor het eerst direct werden geconfronteerd met het volk dat een jaar daarvoor slechts een
naam was geweest, bleken de sterke verhalen die ze hadden gehoord, te berusten op waarheid.
Karthaagse, Griekse en Romeinse geografische kennis
-De Romeinen wisten evenmin veel over hun tegenstanders. Wat ze aan geografische kennis
bezaten, hadden ze overgenomen van de Grieken en de Karthagers.
-De Karthagers waren zeevaarders
-Een zeevaarders wiens naam door de Romeinen is overgeleverd als Himilco (Chimilkat), was in de
zesde eeuw v.Chr. op zoek gegaan naar het gebied waar het tin vandaan kwam.
-De Karthagers bewaakten het geheim van de zeeroute naar de Tineilanden angstvallig. Vanuit
Malaga, Tanger en Cadiz zagen ze erop toe dat geen enkel vreemd schip de Atlantische Oceaan
bereikte.
-Ondanks al deze maatregelen slaagden de Karthagers er niet in de Oceaan-handel volledig te
monopoliseren, want de Grieken bezaten een buitenpost in Marseille
-Toch wisten de Grieken bar weinig van de landen in het noordwesten. Dat kon ook niet anders: de
gebieden waren werkelijk niet bereikbaar:
- over land kwamen de kooplieden uit Marseille zelden noordelijker dan Lyon
- over zee blokkeerden de Karthagers de zeeroute
-Het boek De Oceaan van Pytheas van Marseille: Deze Griekse zeeman beweerde dat hij er
omstreeks 325 v.Chr. in was geslaagd de Karthaagse blokkade te omzeilen en de noordelijke wateren
had bevaren: waarschijnlijk Britse eilanden
-Op weg naar Helgoland moet de Griekse ontdekkingsreiziger zijn gevaren langs het Vlaamse en
Nederlandse kustgebied, maar zijn beschrijving is verloren gegaan
-Eforos van Kyme: ‘in het noordelijke kustgebied meer mensen om het leven kwamen in de strijd
tegen het water dan in die tegen mensen’
-Dit is alles wat de Grieken met zekerheid wisten over de Lage Landen. De Romeinen namen deze
geringe kennis van hen over nadat ze de Grieken in de tweede eeuw v.Chr. hadden onderworpen.
-Romeinen hadden ook eigen ideeën over de stammen in het noorden: noemden ze ‘Galliërs’
-> hadden dezelfde Keltische taal en dezelfde materiële beschaving: La Tènecultuur
-Galliërs van de Povlakte hadden in 387 of 386 v.Chr. onverwacht Rome bezet. De schrik zat er nog
lang in bij de Romeinen
-Toch breidden ze aan het einde van de derde eeuw hun heerschappij uit naar het gebied dat ze
Gallia Cisalpina (‘aan deze zijde van de Alpen’) noemden: de Povlakte
-Naast Galliërs herkenden de Romeinen ook Germanen. Twee stammen van dit volk, in onze
bronnen aangeduid als Kimbren en Teutonen, hadden aan het einde van de tweede eeuw v.Chr. hun
moederland Jutland verlaten en waren vervolgens naar het zuiden getrokken.
-> volgens de Romeinen eenvoudiger levenswijze en spraken een andere taal: daarom
onderscheid
-Kortom, in het noordwesten leefden barbaarse Galliërs en nog wildere Germanen, en ergens in hun
contreien werden tin en barnsteen gewonnen.
2
, Beschaving en barbarij
-De Grieken en Romeinen mochten dan niet zo veel weten over het noord-westen van Europa, ze
hadden voldoende verbeelding om de ontbrekende gegevens aan te vullen.
->Xenofon: leefden mensen die met paardenhoeven ter wereld komen, mensen met enorme
oren
-Het belette de Romeinse auteur niet deze informatie toch door te geven, en we mogen aannemen
dat soortgelijke ideeën in brede kringen circuleerden en halfbewust ook kritische geesten
beïnvloedden
-Het centrale thema hierbij was de tegenstelling tussen enerzijds de beschaafde Grieken en
Romeinen en anderzijds de rest van de mensheid, de barbaren.
-Verder verdeelde men de wereld ruwweg in enkele concentrische ringen: Griekenland en Italië
waren grotendeels omringd door de Middellandse Zee; daar omheen lagen de continenten Europa,
Azië en Afrika; en dit alles werd omringd door de grote wereldzee, de Oceaan.
-> de beschaving bevond zich in het centrum, hoe verder naar de rand, hoe barbaarser
-Beschaving en barbarij waren in menig opzicht elkaars tegendeel:
1. Om te beginnen was er sprake van een tegengestelde geografie. De beschaafde Grieken
en Romeinen woonden langs rivieren en op de kustvlakten; de barbaren leefden daarentegen
in wouden en bergen.
2. De levenswijze was natuurlijk ook verschillend. Grieken en Romeinen konden leven in
steden en hoefden geen wapens te dragen. In hun vrije tijd konden ze zich ontspannen. De
barbaren daarentegen verbleven nooit lang op dezelfde plaats.
3. Goede smaak bestond vanzelfsprekend alleen in de steden aan de Middel-landse Zee.
Daar droegen goed gekapte mensen chitons, tunica’s of chique toga’s, barbaren in broeken.
-De barbaren leefden in een vicieuze cirkel. De enige uitweg uit al deze misère was een nederlaag
tegen de Romeinen die dan deze verslagenen wat burgerdeugden bijbrachten
-Het beeld van de Romeinen berustte:
1. In de eerste plaats, op al dan niet vertekende informatie over de bewoners van afgelegen
landen.
2. In de tweede plaats spruit deze karikatuur voort uit omkering van wat de Grieken en
Romeinen beschouwden als normaal.
3. In de derde plaats berustte het beeld op het overdragen van de gewoonten en
eigenschappen van het ene barbaarse randvolk op het andere.
-Wat de Romeinen in 57 v.Chr. over de Lage Landen wisten, komt samengevat hierop neer: er kwam
eb en vloed voor, de dagen waren niet altijd even lang als in het zuiden, er woonden agressieve
Galliërs en nog krijgszuchtiger Germanen. En omdat de bewoners niet heel honkvast waren en wel
eens naar het zuiden trokken, was een preventieve aanval op hun vaderland een vorm van
zelfverdediging
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bikkerjoukje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.