HOOFDSTUK 1: DE OORSPRONG VAN DE FILOSOFIE
INLEIDING
OORSPRONG VAN DE FILOSOFIE
- < filein = ‘houden van’ en < sophia = ‘wijsheid’
- Oorsprong = vrouwelijk intuïtie
- Vanaf 20ste eeuw mannelijke intuïtie
- Oorsprong: 2 visies
o Filosofie is zo oud als de mens zelf
o Filosofie is ontstaan in een bepaalde periode en binnen een bepaalde cultuur
MYTHOS
- Westerse filosofie 6e eeuw v.C – Egeïsche zee
- Voorvaderen
- Shiva en Shakti
- De zondeval
o Boom van kennis van goed en kwaad
o Aardsparadijs oorspronkelijk geen veroordeling MAAR door te eten van de appel
wel oordeel uit aardsparadijs gevallen
- Odysseus en de sirenen
o Opdracht van Odysseus = was in oren stoppen tegen sirenes
o Zoektocht naar onszelf in ons leven
o Omgaan met verleidingen (in dit geval de sirenes)
LOGOS IN HET OOSTEN
- India Upanishaden1 - Mahavira – Boeddha
- China Confucius – Lao Tse (Taoïsme)
1
Upanishaden = filosofische reflecties op de oeroude Vedische geschriften.
, VAN MYTHOS NAAR LOGOS
- Van wereldbeeld gebaseerd op mythen (met goden en fantastische verhalen) naar
wereldbeeld dat haar fundering zoekt in meer rationele verklaringen.
o Toenemend belang van observatie
o Natuur wordt uit de natuur verklaard
OMSCHRIJVING EN INDELING VAN DE FILOSOFIE
TUSSEN RELIGIE EN WETENSCHAP
- Omschrijving filosofie volgens Italiaanse filosoof Crescenzo
o Filosofie bevindt zich tussen religie en wetenschap van mythos naar logos
- Wetenschap = bestudeert op systematische wijze de ‘objectieve’ verschijnselen of
fenomenen
o Domein: de materiële (waarneembare) werkelijkheid
o Natuurfilosofie werd fysica (1543: Copernicus en Vesalius), later ook andere
natuurwetenschappen en sociologie/psychologie
o Ratio (rede, verstand) en empirie (zintuiglijke waarneming)
- Religie = zoekt naar iets absoluuts en biedt troost en zingeving
o Domein: zingeving, waarden, bewustzijn
o “Voorbij” zintuigen en verstand
DRIE GROTE VRAGEN EN DOMEINEN
- Drie essentiële vragen volgens Kant
o Wat kan ik weten?
Ons denken
o Wat moet ik doen? Wat is de mens?
Ons handelen
o Wat mag ik hopen?
Onze verwachtingen
- Indeling van Ferry
o Kennis (werkelijkheid)
o Ethiek (rechtvaardigheid)
, o Wijsheid (heil of geluk)
VERSCHIL KENNIS – WIJSHEID
- Kennis = objectieve feiten / objectiveerbare begrippen. Richt zich op het weten hoe die
objecten verschijnen en hoe ze op elkaar inspelen.
- Wijsheid = de manier waarop we in het leven staan en hoe we erin slagen om te gaan met de
wisselvalligheden van het leven.
HET HUIS VAN DE FILOSOFIE
ONTOLOGIE (de leer van het zijn)
- Wereld
o Kosmologie oorsprong van de kosmos, de natuur, de krachten binnen de natuur.
o Ontstaan fysica, astronomie, scheikunde, biologie
- Bovenwereld
o Metafysica stelt vraag naar achterliggende principes
Achterliggende principes = God theologie
- De mens
o Antropologie houdt zich bezig met de mens
o Ontstaan sociologie, psychologie, culturele antropologie, agogiek
DRIE WAARDEN (van Plato)
- Waarheid : het Ware
Epistemologie/ Stelt vragen over waarheid en kennis.
kennisleer Bv: Wat is waarheid? Wat is het verschil tussen waarheid
en mening?
Logica Houdt zich bezig met de vraag: Wat is geldig redeneren?
Wetenschapsfilosofie Grondslagen van de kennis v/d afzonderlijke
wetenschappen. Methoden, grondstellingen, begrippen,
doelen kritisch onderzoek
Taalfilosofie Het ontstaan, ontwikkeling, betekenis en functie van de
, taal en verband tussen taal – dingen en taal – denken
- Goedheid: het Goede
Ethiek Onderzoekt het goede.
Sociale en politieke Rechtvaardige samenleving. ‘Hoe dient een rechtvaardige
filosofie maatschappij te worden georganiseerd?’
Rechtsfilosofie Aard en oorsprong van recht en haar verhouding tot
ethiek.
Deontologie = plichtenleer
- Schoonheid: het Schone
Esthetica Wat is schoonheid en kunst?
Afgeleide deelgebieden zijn kunst – en cultuurfilosofie.
DE PRESOCRATISCHE FILOSOFIE
- = de filosofie voor Socrates
- 6de – 5de eeuw v. Chr
- Rond Egeïsche Zee (o.a. Milete)
- Vraag naar de aard van de kosmos (kosmologie)
THALES VAN MILETE
- Eerste filosoof omdat:
o Complexe werkelijkheid teruggebracht tot 1 beginsel / archè
Eerste beginsel = water alles ontstaat uit water en keert ernaar terug
o Wiskundige stelling
Stelling om hoogte piramiden te meten
o Uitspraak ‘Ken jezelf’
Oproep tot zelfkennis = fundamenteel thema binnen filosofie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauradbbb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.