Oplossingen en suspensies
Een mengsel bestaat uit twee of meer stoffen. Voorbeelden van mengsels zijn:
Een oplossing: een helder mengsel waar je doorheen kunt kijken. Voorbeelden zijn drinkwater, thee,
cola en appelsap. Een oplossing kan kleur hebben, maar kan ook doorzichtig zijn. Cola is een kleur en
drinkwater is doorzichtig.
Een suspensie: een troebel mengsel waar je niet doorheen kunt kijken. Voorbeelden zijn
sinaasappelsap, modderwater en vloeibaar schuurmiddel. Een suspensie is altijd gekleurd of wit.
Sinaasappelsap is geel en schuurmiddel wit.
Emulsies
Een emulsie is een troebel mengsel van twee vloeistoffen waarbij een emulgator (=hulpstof) is gebruikt
om de twee stoffen te mengen. Voorbeelden zijn frietsaus, mayonaise en bodycrème.
Zonder emulgator gaat de emulsie zich ontmengen. Er ontstaat dan een tweelagensysteem: de ene
vloeistof drijft op de andere. Een voorbeeld is olie gemengd met water.
Andere mengsels
Suspensies en emulsies zijn troebele mengsels. Je kunt er niet doorheen kijken. Andere voorbeelden
van mengsels waar je niet doorheen kunt kijken zijn:
Rook mengsel van een vaste stof in een gas
Schuim mengsel van gas in een vloeistof
Nevel mengsel van vloeistof in gas
Wat voor soort mengsels zijn er?
Vast-vast mengsel vaste stoffen: zand en zout
Vast-vloeistof mengsel vast en vloeistof: water en suiker
Als de vaste stof niet oplost: suspensie meel en water
Vast-gas mengsel vast en gas: rook
Vloeistof-vloeistof mengsel vloeistoffen: water en alcohol
Als de vloeistoffen niet goed mengen wasbenzine en water (drijven op elkaar)
Vloeistof-gas mengsel vloeistof en gas: koolzuurgas en water
Gas-gas mengsel gassen: stikstof en zuurstof (in de lucht)
§2.2 Scheiden van mengsels
Scheiden door verschil in stofeigenschappen
Het uit elkaar halen van stoffen in een mengsel heet scheiden. Hierbij veranderen de stoffen en de
stofeigenschappen niet.
Er zijn 6 scheidingsmethoden, dit zijn er 4: bezinken, centrifugeren, filtreren en extraheren.
, Bezinken
In een suspensie en emulsie zakt de stof met de grootste dichtheid na verloop van tijd naar de bodem.
Dat heet bezinken. De scheidingsmethode bezinken rust op het verschil in dichtheid.
Centrifugeren
Centrifugeren is eigenlijk een manier om het bezinken te versnellen. Je laat het mengsel hierbij met
grote snelheid rondraaien in een centrifuge. Bij centrifugeren wordt de stof in het mengsel met de
grootste dichtheid naar beneden geslingerd en de lichtere stof gaat bovenop drijven. Centrifugeren
rust ook op het verschil in dichtheid.
Filtreren
Je kunt de vaste stof ook uit de vloeistof halen door gebruik te maken van het verschil in
deeltjesgrootte. De deeltjes van de vaste stof zijn groter dan die van de vloeistof, dus kun je de
filtreren. Als je de suspensie in een filter giet, blijft de vaste stof achter op het filter en de vloeistof
loopt door het filter heen. De vaste stof die overblijft, heet het residu. De stof die door het filter loopt,
heet het filtraat. Filtreren kun je alléén gebruiken bij suspensies.
Extraheren
Bij extraheren wil je de ene stof uit de andere halen, bijvoorbeeld zout uit zand. Hierbij voeg je een
oplosmiddel aan het mengsel toe, het extractiemiddel. Hierin lost één stof van het mengsel wel op en
de andere niet. In dit geval is dat zout. Om hierna het zand te scheiden van het zoute water, gebruik je
een van de andere scheidingsmethoden.
Rendement
Bij het scheiden van een mengsel krijg je nooit de maximale hoeveelheid van die stof. De praktische
opbrengst van zout is bijvoorbeeld 4,5 gram terwijl de theoretische opbrengst 5 gram zout is. Dat is
90% van de maximale hoeveelheid. Het rendement van de scheiding is hier 90%. Het rendement kun je
berekenen met de volgende formule:
praktische hoeveelheid
rendement= ∙ 100 %
theoretische maximale hoeveelheid
Als er in het zoute zand oorspronkelijk 20 gram zat, en je haalt er 19,9 gram uit, dan is het rendement
19,9
∙100 % = 99%.
20
Scheiden gaat nooit volledig.
§2.3 Indampen en destilleren
Indampen
Als je bijvoorbeeld zout uit zeewater wilt halen, kun je het mengsel verdampen. Het water lost dan op
en het zout blijft over. Als je op deze manier een opgeloste, vaste stof uit een vloeistof haalt, gebruik je
de scheidingsmethode indampen.
Indampen berust op het verschil in kookpunt je gebruikt indampen als je de stof wilt met het
hoogste kookpunt: zout heeft een hoger kookpunt dan water, dus blijft dat over. Je kan bijvoorbeeld
een indampschaaltje gebruiken en het verhitten met een brander.
Oplosbaarheid en temperatuur
De oplosbaarheid van een stof is het aantal gram stof dat maximaal in 1 L vloeistof kan oplossen. Een
oplossing waarin de maximale hoeveelheid stof is opgelost, noem je een verzadigde oplossing. Is er
minder opgelost, dan is het een onverzadigde oplossing. Dat heet ook wel een concentratie.
Als de oplossing verzadigd is en je gaat indampen, dan begint er een vaste stof te ontstaan. De
oplosbaarheid van vaste stoffen neemt toe als de temperatuur stijgt en de oplosbaarheid van gassen
wordt juist minder als de temperatuur stijgt.
Destilleren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritvanduinen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.