Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis contexten 2021/2022/2023 havo
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Hier staat een kort overzicht van de geschiedenis contexten, gebaseerd op het contextenboekje en youtube.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Het britse rijkOp welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika's (1585-1833)?
Engeland tegen Spanje
Het begin van de Europese overzeese expansie.
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had.
Eind 16e eeuw begonnen de Engelsen met het verkennen van Noord-Amerika. Ze zijn op
zoek naar:
- Mogelijke uitvalsbasis in de strijd met Spanje.
- Eventuele kolonie.
In Engeland is de Anglicaanse kerk. De Engelse koning hadden zich losgemaakt van het
gezag van de paus en wilden zelf aan het hoofd staan van de Engelse kerk. De Spaanse
koningen waren trouw gebleven aan de paus en waren dus katholiek.
Katholieke koning Filips II van Spanje stuurt de ‘onoverwinnelijke’ Armada (Spaanse leger
vloot) om Engeland aan te vallen. Terwijl de Engelsen in Noord-Amerika op zoek zijn naar
koloniën. Het lukt de Engelsen om de aanval af te slaan, Engeland verslaat Spanje. Doordat
Engeland alle schepen nodig had om Spanje te kunnen verslaan werden de schepen uit
Roanoke (eerste kolonie in Noord-Amerika van Engeland) teruggeroepen en konden de
Engelsen hun eerste kolonie in Noord-Amerika niet behouden.
De eerste Engelse kolonisten
Het begin van de Europese overzeese expansie.
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had.
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
In de 17e eeuw stichtten Engelsen nieuwe kolonies in Noord-Amerika. Het aantal kolonisten
in Noord-Amerika groeit constant. Verschillende redenen voor vertrek naar koloniën:
- Landbouwgrond.
- Handel (met inheemse bevolking (indianen)).
- Werkgelegenheid in nijverheid.
- Goud en zilver.
- Geloofsvervolging in Europa.
De groep in Engeland die heel erg bang was voor geloofsvervolging waren streng
calvinistische puriteinen, die vonden de Anglicaanse kerk te katholiek. Ze vrezen vervolging
door katholieke koning van Engeland. -> Puriteinen vluchten naar de tolerante Nederlandse
Republiek. Ze zijn bang dat ze hun cultuur verliezen in de Republiek. -> Puriteinen
vertrekken naar Noord-Amerika. 1620: Stichting van Puriteinse nederzetting in New
England. Doel: een geheel nieuwe Puriteinse calvinistische samenleving starten. Ze worden
Pilgrim Fathers genoemd: voorvaders van de Verenigde Staten. Kolonisten zijn afhankelijk
van inheemse bevolking voor voedsel. De kolonisten maken gebruiksvoorwerpen en ruilen
die met de indianen tegen voedsel. Veel kolonisten kijken neer op ‘barbaarse Indianen’.
Indianen werden tot slaaf gemaakt en kolonisten nemen grondgebied in.
Inheemse bevolking wordt gedecimeerd (dood) door de bloedige oorlogen en nieuwe
Europese ziektes.
,verschillende soorten koloniën
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van abolitionisme.
Er waren 13 Britse koloniën in Noord-Amerika:
- Noorden: vestigingskoloniën (bevolking bestaat vooral uit Europeanen en hun
afstammelingen).
Leefden van landbouw, handel en nijverheid.
- Zuiden: plantagekoloniën (bevolking bestaat voor een groter deel uit slaven).
De slaven maakten producten voor de export zoals katoen of tabak.
De 13 koloniën vormen slechts een deel van het Britse rijk in Amerika. Andere
plantagekoloniën zijn winstgevender. Bijvoorbeeld Barbados en Jamaica in het Caribische
gebied. Alle Engelse koloniën maken gebruik van slavenarbeid. De slavenhandel groeit door
de lucratieve (veel geld aan te verdienen) driehoekshandel. Hiervoor richten de Engelsen de
Royal African Company op. RAC heeft het monopolie (alleenrecht) op de Engelse handel
met West-Afrika.
De Amerikaanse revolutie
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over
grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.
In de 18e eeuw kwam de verlichting: stroming van geleerden die meenden dat alles met
behulp van het verstand kon worden verklaard. Dat zou bijdragen aan de vooruitgang van de
samenleving. De verlichting zorgt voor grote veranderingen in het denken over de
samenleving. Ze wilden een samenleving gebaseerd op de rede. In de 18e eeuw komen
Europese kolonisten ook in aanraking met verlichte ideeën.
Volkssoevereiniteit (Rousseau, Locke): de bevolking heeft het hoogste gezag en de overheid
is gebonden aan een grondwet. Bevolking mag in opstand komen tegen een slechte
overheid.
Natuurlijke rechten (Locke): ieder mens heeft van nature recht op leven, vrijheid en bezit.
Van anderen mag verwacht worden dat zij die rechten respecteren.
Trias politica (Montesquieu): Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten van
elkaar gescheiden zijn om machtsmisbruik tegen te gaan.
Amerikaanse kolonisten krijgen steeds meer kritiek op Engeland. De kolonisten hadden veel
vrijheid in eigen bestuur en vrije handel. George III wil absolute macht en er werd steeds
meer belasting gevraagd om Engelse oorlog te betalen. Ook werden ze verplicht om alleen
nog maar producten te kopen van Engelse handelaren. Frustratie van kolonisten: wel
belasting betalen, maar geen politieke vertegenwoordiging in het Engelse parlement. ‘No
taxation without representation’. -> Amerikanen roepen onafhankelijkheid uit, op basis van
het idee van Locke ‘Bevolking mag in opstand komen tegen een slechte overheid’. Na een
oorlog met Engeland worden de Verenigde Staten een onafhankelijke federale (deelstaten die
, op sommige gebieden samenwerken (federale overheid: buitenlandse politiek, defensie,
financiën en economisch verkeer)) staat.
Slavernij en abolitionisme
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van abolitionisme.
Driehoekshandel door Royal African Company. Eind 18e eeuw kwam abolitionisme op:
Streven naar afschaffing van de slavenhandel en de slavernij. Grote vraag: is een slaaf een
‘volledig mens’? Inspiratie abolitionisme: Verlichting (onvrijheid van slavernij is in strijd met
natuurlijke rechten van de mens) en christendom (God heeft alle mensen gelijk geschapen,
de ene mag de andere niet tot slaaf maken). Abolitionisme beweging groeit. -> Verbod op
slavenhandel in het Britse rijk in 1807. -> Voor plantage-eigenaren is het lastiger om aan
goedkope arbeidskrachten te komen. -> Economische neergang van Barbados en Jamaica.
-> Het belang van het Caribisch gebied voor het Britse rijk neemt sterk af. 1833: verbod op
slavernij in het Britse rijk.
2. Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk
(1765-1885)?
India en de EIC
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van abolitionisme.
Eind 18e eeuw: het zwaartepunt binnen het Britse rijk verschuift van Amerika naar India.
Redenen voor verminderd belang van Amerika:
- 1776: Amerikaanse onafhankelijkheid.
- 1807: verbod slavenhandel.
East India Company (EIC) krijgt de macht in India. Zij hebben monopolie (alleenrecht) op
Britse handel met Azië. De East India Company heeft al vanaf begin 17e eeuw factorijen in
India. Zij drijft handel met de vorsten van het Mogolrijk. In de 18e eeuw worden
onderkoningen steeds machtiger in het Mogolrijk. Rijk valt uit elkaar. -> EIC profiteert hiervan
en breidt macht over India uit, mede dankzij militaire macht. 1765: verdrag van Allahabad.
Afspraken tussen Mogolkeizer en EIC na een door de EIC gewonnen veldslag. EIC krijgt de
macht over een groot gedeelte van India.
Brits bestuur in India
De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
India levert veel geld op voor de East India Company door handel van Indiase producten en
ze mogen belastingen innen. De Royal Navy en het Brits-Indische leger zijn belangrijk voor
het Britse rijk. Deze waren belangrijk voor het behouden van controle over het rijk en het
afdwingen en beschermen van de handel. Het Brits-Indische leger bestaat uit Indiase
soldaten onder leiding van Britse officieren. Er was nauwelijks migratie van Groot-Brittannië
naar India. Macht is in handen van een kleine groep Britten. Zij maken gebruik van het
inheemse bestuur. De kleine groep officieren van de EIC sturen Indiase vorsten aan, deze
Indiase vorsten hebben de macht over een bevolking. Zolang de EIC de Indiase vorsten
onder controle had, hadden ze ook de rest van de bevolking onder controle.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sterret. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen