Duits grammatica
1. Lidwoord en zelfstandig naamwoord
2. Begeleidende woorden en uitgangen
GROEP 1 M V O MV
DE/DE/HET/DE Der Die Das Die
DEZE Dieser Diese Dieses Diese
MENIGE Mancher Manche Manches Manche
ELKE Jeder Jede Jedes Jede
WELKE Welcher Welche Welches Welche
ZULKE Solcher Solche Solches Solche
DIE (DAAR) Jener Jene Jenes Jene
ALLE Aller* Alle* Alles* Alle
BEIDE / / / Beide**
* In combinatie met andere begeleidend woord krijgt ALL geen uitgang in enkelvoud. Vb. all seine Arbeit
** BEIDE heeft geen enkelvoudsvorm.
GROEP 2 M V O MV
EEN Ein Eine Ein /
GEEN Kein Keine Kein Keine
MIJN Mein Meine Mein Meine
JOUW Dein Deine Dein Deine
ZIJN Sein Seine Sein Seine
HAAR IHR IHRE IHR IHRE
ONS Unser Unsere Unser Unsere
JULLIE Euer Eure Euer Eure
HUN IHR IHRE IHR IHRE
UW Ihr Ihre Ihr Ihre
Uitgang is afhankelijk van 3 factoren: woordgeslacht, naamval en getal (enkel- of meervoud). Er zijn dus
32 mogelijkheden maar praktijk is eenvoudiger.
Groep 1 en 2 verschillen slechts voor 3 v/d 16 vormen van elkaar.
GROEP 1 M V O MV
Nominatief Dieser Diese/Die Dieses/Das Diese/Die
Accusatief Diesen Diese/Die Dieses/Das Diese/Die
Datief Diesem Dieser Diesem Diesen
Genitief Dieses Dieser Dieses Dieser
GROEP 2 M V O MV
Nominatief Mein Meine Mein Meine
Accusatief Meinen Meine Mein Meine
Datief Meinem Meiner Meinem Meinen
Genitief Meines Meiner Meines Meiner
!!! Wanneer EIN of KEIN of ander woord uit groep 2 zelfstandig gebruikt wordt, komt er toch uitgang te
staan. Zelfstandig gebruikt is dat begeleidend woord verwijst naar zelfstandig naamwoord zonder dat dit
,er ook daadwerkelijk staat. Deze opmerking is enkel van belang voor 3 gevallen zonder uitgang in 1 ste rij
en 2de rij van groep 2. Vb. Eines der jüngsten Kinder.
Zelfstandig gebruikt
Als het dus naar een woord verwijst, zonder dat dit woord er niet expliciet voor of achter bijstaat, maar
wel in de zin.
M V O MV
N -er -e -es -e
A -en -e -es -e
D -em -en -em -er
Wij hebben enkel nog nominatief gezien zelfstandig gebruikt.
Let op !!! als je een zin hebt zoals bv. Ein… der großten Unternehmen. Op het eerste zicht lijkt
‘’Unternehmen’’ hier dus mannelijk want er staat der. Maar dit is niet zo !!! Je moet kijken naar het
lidwoord v/h woord ‘’Unternehmen’’ in het enkelvoud. Dit is het lidwoord ‘das’. Nu kijk je naar de tabel
en weet je dat het -es moet zijn. Eines der größten Unternehmen dus. Dit is bij alle gevallen zo, hoe ik
begrepen heb.
3. Het woordgeslacht
Nederlandse sterke werkwoorden ook Duitse sterkwerkwoorden. Verschil tussen taaleigen woorden
(woorden die in Nl en DUI en andere Germaanse talen voorkomen en sterk op elkaar lijken) en
leenwoorden (uit Latijn of Frans of Engels).
Taaleigen woorden en leenwoorden
Veel gelijkenissen voor woordgeslacht met Nederlands.
Meeste woorden met HET als lidwoord, krijgen in het Duits het lidwoord DAS.
(als je ‘ne’ voor een woord kan zetten is het DER, bv. ne bal wordt DER Ball).
MANNELIJKE WOORDEN VAN TAALEIGEN WOORDEN
Volgens betekenis Automerken
seizoenen Apparaten en gereedschap
Maanden, dagen steensoorten
Windrichting Volgens vorm
Gebergtes Werkwoordstammen
Namen van alcoholische dranken Persoons/beroepscategorieën op -E
(veld) vruchten Woorden op -IG, -ICH, -ING
Muntsoorten
MANNELIJKE UITGANGEN VAN LEENWOORDEN
-(IS)MUS, -EKT, -US, -ANT, -AND, -ÄR, -AT, -ET, -IT, -OR
VROUWELIJKE WOORDEN VAN TAALEIGEN WOORDEN
Volgens betekenis Vliegtuigen
Cijfers Ruimteveren
Boom- en plantensoorten Schepen
Germaanse rivieren Volgens vorm
Muziekinstrumenten -E, -EI, -EIT, -UNG, -HEIT, -KEIT, -SCHAFT, -
SCHRIFT, -SICHT, -CHT, -FT en -ST
Motorfietsen
VROUWELIJKE UITGANGEN VAN LEENWOORDEN
-A, -ANZ, -ADE, -AGE, -ENZ, -IK, -UR, -INE, -ION, -IZ, -TÄT, -SIS,-E, -THEK
, ONZIJDIGE WOORDEN
Volgens betekenis Volgens vorm
Letters Verkleinwoorden op -CHEN of -LEIN
Namen van continenten, regio’s, staten en Verzamelbegrippen met voorvoegsel GE- en
steden uitgang -E
Metalen en elementen Woorden op –(T)UM, -SAL en -SEL
Namen van hotels en horecagelegenheden Gesubstantiveerde infinitieven (het kijken bv.)
ONZIJDIGE UITGANGEN VAN LEENWOORDEN
-FON, -UM, -0, -ING, -EL, -JEKT, -IL, -AL, -UL, -IN, -EN, -METER, -MENT, -ZID, -SKOP
Opmerkingen:
Werkwoordstam (infinitief-EN) is bijna altijd mannelijk in DUI en onzijdig in NL. (bv. het begin
wordt Der Beginn).
o Uitzonderingen: die Arbeit, die Antwort, die Ausfuhr, die Einfuhr, das Gebot, das Verbot
en das Verhör.
Bij samenstellingen geldt geslacht v/h laatste woord (bv. das Auto + der Produzent = der
Autoproduzent).
Bij afkortingen geldt geslacht v/d laatste letter v/d afkorting (bv. der LKW = Last+Kraft+Wagen
want Der Wagen)
Van mannelijk naar vrouwelijk woord: + uitgang -IN aan zelfstandig naamwoord. Soms komt er
nog umlaut bij (bv. der Bauer wordt die Bäuerin)
Verkleinwoorden: + uitgang -CHEN en soms ook umlaut (bij eigennamen). Verkleinwoord is altijd
ONZIJDIG. Je hebt ook uitgang -LEIN maar komt amper voor, enkel wnr woord eindigt op -CH of -
G.
4. Het meervoud
Hier ook onderscheid tussen taaleigen woorden en leenwoorden. In praktijk vallen sommige
leenwoorden onder regels v/d taaleigen woorden. Omgekeerd niet het geval.
Taaleigenwoorden
In kolom 1 is basisregel. Kolom 2,3 en 4 zijn afwijkingen. ∅ staat voor nul uitgang.
1 2 3 4
STANDAARDREGEL EINDIGEND OP: - EENLETTERGREPIG KLINKER= EINDIGEND OP: -E
EL, -ER, -EN -A, -O, OF -U KORTE KLINKER
M Umlaut + -E of -E ∅ of umlaut Umlaut + -E -N
V -EN -N Umlaut + -E -N
O -E ∅ Umlaut + -ER 1) Normaal: -N
2) beginnend met
GE: ∅
1.M: umlaut kan enkel op -A, -O of -U. stamklinker -E of -I blijft ongewijzigd, dan enkel uitgang -E. Bij veel
uitzonderingen is het umlaut die achterwegen blijft terwijl die er wel had kunnen staan (bv. die Tage).
2.M: umlaut kan enkel op -A, -O of -U. Veel gevallen waar umlaut wegvalt: bij beroepen, nationaliteiten
(ook leenwoorden) maar ook bij andere woorden (bv. die Wagen).
2.O: geen uitgang. Verschil enkelvoud-meervoud enkel dus door lidwoord.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CDR225. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.